Πάρε μια οικονομική θεωρία να χεις να πορεύεσαι τις μέρες που έρχονται. Φαντάσου την ελληνική οικονομία σαν θάλασσα, γαλάζια και λαχταριστή, με τα κυματάκια της και τις φουρτουνίτσες της στην επιφάνεια, τα σκυλόψαρα και τους αστακούς της από κάτω. Στον αφρό οι “λευκές” οικονομικές συναλλαγές – με απόδειξη, με τιμολόγιο, με βούλες και χαρτόσημα – και πιο κάτω, στα άπατα, οι “μαύρες”. Πιο επικίνδυνες αλλά και πιο επικερδείς. Βουτάει λοιπόν τα διχτάκια του το Κράτος, κι ό,τι πιάσει. Αφρόψαρα πολλά, καμιά τσιπουρίτσα και πολύ σπάνια κανά σκυλόψαρο που από το πολύ φαΐ βάρυνε και ξεβράστηκε στα ρηχά.
Και τώρα στη θαλασσοταραχή; Μια από τα ίδια. Οι βαρκούλες στον αφρό να κινδυνεύουν να θαλασσοπνιγούν αλλά αν κατέβεις πιο κάτω ηρεμία. Άντε το πολύ-πολύ να ανακατεύονται λίγο τα νερά και να θολώνουν περισσότερο. Μα έτσι δεν είναι όλες οι θάλασσες και για χάρη του άρθρου κι όλες οι οικονομίες του κόσμου; Τι κάνει την ελληνική μοναδική στον κόσμο; Μα…οι δίνες. Οι αλλού μικρές κι αλλού μεγάλες ρουφήχτρες που ρουφάνε νερό, βάρκες και μικρά ψαράκια από την επιφάνεια και τα πάνε στον πάτο. Οι μικροί ή μεγαλύτεροι φαύλοι κύκλοι συναλλαγών που αφαιρούν ρευστό από τη “λευκή” οικονομία – άρα κι από τη φορολογική “ορατότητα” – και το διοχετεύουν στη “μαύρη” οικονομία, στο σκοτεινό κι επικίνδυνο βυθό. Φαντάσου λοιπόν τώρα αυτή τη θάλασσα – την ελληνική οικονομία – γεμάτη με τέτοιες δίνες. Θες παραδείγματα για να το καταλάβεις καλύτερα;
Πας στο φούρνο. Τσιμπάς μια τυροπιτούλα. Πληρώνεις, ο φούρναρης σου κόβει την αποδειξούλα. Όλα καλά και το κράτος τσίμπησε το φου-που-α του. Ξαναπάς στο φούρνο. Πάλι τυροπιτούλα. Λες στο φούρναρη “τσάκωσε το ευρώπουλο και μην κόβεις απόδειξη γιατί διπλοπάρκαρα”. Ο φούρναρης σου παίρνει την τυρόπιτα και σου φέρνει μια άλλη από μέσα. Ζεστή, μόλις που βγήκε από το φούρνο. Το κράτος δεν πήρε τίποτα. Εσύ μασουλάς ζεστή τυρόπιτα. Μόλις δημιουργήθηκε η δίνη που σου έλεγα. Διαβουλεύσου τώρα μόνος σου, με άλλα παραδείγματα. Βάλε στη θέση του φούρναρη τον υδραυλικό, το γιατρό, τον ξανθό μάγο. Το αποτέλεσμα θα είναι το ίδιο.
Θες πιο “βαρβάτη” ιστορία; Πάρε τη δίνη “απεργία (εκπαιδευτικών, βενζινάδων, ταξιτζήδων ό,τι θέλεις…)-διαπραγμάτευση με το αρμόδιο υπουργείο – παύση κινητοποίησης”. Τι έχεις; Πάλι ρευστό να διαφεύγει. Αλλά έχεις και κάτι άλλο. Μια ανάλογη, όχι προσωπική όπως στο παράδειγμα του φούρναρη αλλά πολιτική “σχέση” του αρμόδιου υπουργού, βουλευτή, συνδικαλιστή, φορέα με την κοινωνική, επαγγελματική ή γεωγραφική ομάδα που διαμαρτύρεται ή αιτείται.
Τι κάνει τώρα η Κυβέρνηση; Ό,τι μπορεί. Δηλαδή τίποτα. Με τη σειρά της, τραβάει – μέσω της φορολόγησης – κι αυτή ρευστό, για να αναπληρώσει όσο της λείπει, από την αγορά. Το ελλείπον ρευστό θα αντικατασταθεί από το “μαύρο”, γιατί η οικονομία δεν σταματάει και ο “φαύλος κύκλος” συνεχίζεται χωρίς τέλος.
Αν το δεις από τη θεωρητική του πλευρά, η Κυβέρνηση προσπαθεί να επιβάλλει ενιαίους κανόνες -πχ “όλοι απόδειξη” ή “όλοι ΦΠΑ” κλπ – σε μια πολυδιασπασμένη οικονομία, με έντονα τα στοιχεία των “προσωπικών” σχέσεων – ο καθένας έχει το γιατρό του, τον υδραυλικό του, το φούρναρή του – καθώς χιλιάδες μικροί “αρνητικοί” κύκλοι (όπως αυτοί που περιγράψαμε πιο πάνω) “εργάζονται” κάτω από αυτό το ενιαίο φορολογικό “καπάκι”. Παράλληλα, θα διαπιστώσεις ότι και μεγαλύτεροι κύκλοι θα αρχίσουν να δημιουργούνται. Ο Χ υπουργός θα προσπαθήσει να εξαιρέσει την Υ ομάδα – του υπουργείου “του” – από τα σκληρά μέτρα ή τον Α βουλευτή να υπερασπίζεται τη Β περιφέρεια – “του”- ώστε να τύχει καλύτερης αντιμετώπισης και πάει λέγοντας.
Αποτέλεσμα; Η θεωρία προβλέπει ότι αν διασυνδεθούν…διαγωνίως(!) όλοι αυτοί οι “αρνητικοί” κύκλοι, το “καπάκι” των ενιαίων σκληρών μέτρων θα αρχίσει πολύ σύντομα να θρυμματίζεται και θα χρειαστεί ένα πολύ πιο “βαρύ” για να συγκρατήσει το οικονομικό “κύμα” ώστε να μην εξελιχθεί η τρέχουσα κρίση σε τσουνάμι. Εδώ είναι απαραίτητο να σου υπενθυμίσω ότι καμιά οικονομική κρίση δεν εξελίσσεται αποκομμένη ούτε από την κοινωνία ούτε από την πολιτική. Η “ασπίδα” των 160 εδρών – εν μέσω μιας τόσο εξαιρετικής κατάστασης – ενδέχεται να μην αποδειχθεί ικανή να αποσοβήσει πολιτικές αναταράξεις, ενώ τα κόμματα της αντιπολίτευσης είναι ακόμη πιο ευάλωτα εφόσον δεν διαθέτουν και τη “συγκολλητική” ουσία της εξουσίας. Εν μέσω λοιπόν τρικυμίας, αρχίζουν να γίνονται ορατές – και το φαινόμενο θα γίνεται όλο και πιο έντονο – οι προσπάθειες κάποιων εκ των πρωταγωνιστών του πολιτικού σκηνικού να “διασωθούν” ή αν θέλετε να διασώσουν αυτό που θα αποτελέσει το πολιτικό κεφάλαιο της επόμενης ημέρας: το κοινωνικό τους προφίλ.
Θα μου πεις τώρα γιατί το σοβάρεψα, αφού σου υποσχέθηκα ότι θα καταφεύγω σε χιουμοριστικό στυλ όσο η Κυβέρνηση δεν λαμβάνει σοβαρά μέτρα. Διότι – κατά την άποψή μου – η κινητοποίηση των αγροτών θα θέσει με τον έναν ή τον άλλο τρόπο σε κίνηση τους “τροχούς” των εξελίξεων, αφού αποτελεί την πρώτη – μετά την ανακοίνωση του προγράμματος σταθερότητας, την επίσημη δηλαδή πρόθεση εφαρμογής σκληρών οικονομικών μέτρων προς αντιμετώπιση της κρίσης – κοινωνική αντίδραση που καλείται να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση. Είχε προηγηθεί εκείνη των λιμενεργατών, με τη διαφορά ότι πραγματοποιήθηκε κατά το μετεκλογικό “μήνα του μέλιτος”. Ιδιαιτέρου ενδιαφέροντος κατάσταση θα δημιουργηθεί στην περίπτωση που η κρίση – και οι συνακόλουθες ανακοινώσεις περί αποδοχής του ή μη – του υποβληθέντος στα ευρωπαϊκά όργανα προγράμματος συμπέσει με κορύφωση των κινητοποιήσεων των αγροτών. Δεύτε ίδωμεν πιστοί!