Κατά τον Αλέξη, «Γι’ αυτούς – τους αντιπάλους του, δηλαδή- ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από την Ελλάδα, το φάντασμα του ΣΥΡΙΖΑ».Στους υπόλοιπους απλούς ψηφοφόρους, πάντως, πλανιέται και ένα ερώτημα: Είναι ο ΣΥΡΙΖΑ το νέο ΠΑΣΟΚ;
Ώριμα τέκνα της ανάγκης και τα δύο κόμματα, διογκώθηκαν εκλογικά σε καιρούς πυρακτωμένους:
Το ΠΑΣΟΚ στην μεταπολιτευτική Ελλάδα, όταν η χώρα αναδυόταν από τη Χούντα και η ευαισθησία του δημοκρατικού λαού, όντας πληγωμένου από την – συλλήβδην – καταπίεση του »κράτους της Δεξιάς» που κυριάρχησε από τον Εμφύλιο και μετά, βρήκε απάγκιο και προσμονή στα συνθήματα του Αντρέα, που συμπυκνώθηκαν στην μαγική λέξη »αλλαγή».
Ο Τρίτος Κόσμος
Ο Αντρέας, έφερε νέες θεωρήσεις για το όραμα του Σοσιαλισμού, τη γεωπολιτική της χώρας και το ρόλο του λαού: Οι αναλύσεις του, που αποκρυσταλλώνονταν στην αναγκαιότητα σύγκρουσης της Καπιταλιστικής Περιφέρειας ενάντια στο Μητροπολιτικό/Πατερναλιστικό/Μονοπωλιακό Καπιταλισμό (της Δύσης), ο «Τρίτος δρόμος», με εθνικοαπελευθερωτικά χαρακτηριστικά ωστόσο αποδείχτηκε ανεδαφικός, καθώς η Ελλάδα δεν ήταν μια χώρα του Τρίτου κόσμου.
Παράλληλα, ο ρόλος των μαζών ως συν-διαμορφωτές της ιστορίας, έμεινε νεκρό γράμμα, υποταγμένο στην απόλυτη κυριαρχία του αρχηγού. Πάντως έλκυσε πολλούς, όσους ήδη γνώριζαν ή είχαν ψυχανεμισθεί την ανελεύθερη και βαλτώδη πραγματικότητα του «υπαρκτού Σοσιαλισμού», και έψαχναν νέους δρόμους κοινωνικής απελευθέρωσης. Ήταν τότε που το ΚΚΕ έθυε (και θύει ακόμη…) στα νάματα του «υπαρκτού», ενώ η ανανεωτική Αριστερά αναζητούσε διέξοδο στα συναινετικά μονοπάτια του Ευρωκομμουνισμού.
Στον Τρίτο Κόσμο απηύθυνε οφθαλμόν προσμονής και ο Τσίπρας, επιλεκτικά και αποσπασματικά ωστόσο, χωρίς ολοκληρωμένη θεωρητική προσέγγιση: Ο Τσάβες της Βενεζουέλας, ο Λούλα της Βραζιλίας, o Κορέα του Ισημερινού, η …Αργεντινή, έγιναν σημείο αναφοράς και θαυμασμού (σ.σ. σαφώς συμπαθείς και ενδιαφέρουσες περιπτώσεις, αλλά τόσο μακριά από τα ειδικά προβλήματα της χώρας μας). Το κόμμα δεν εκπόνησε κάποια αξιόπιστη μελέτη για τη φύση του χρέους, και γιαυτό κατέληξε να παραδέρνει από το «Δεν χρωστάω, δεν πληρώνω» και το «το χρέος είναι επαχθές» στο πενιχρό «5% του χρέους είναι επαχθές».
Αξιοσημείωτο είναι ότι όσοι εντόπιζαν την αναλυτική αστάθεια, «απολάμβαναν» στο διαδίκτυο τη ρετσινιά των μνημονιακών! Βέβαια, δεν ήταν μόνο ΣΥΡΙΖΑ: Σύνολη η αντιπολίτευση, εξαιρουμένου του ΚΚΕ, προσέγγισε ηθικολογικά το θέμα του χρέους. Γιαυτο και πρυτάνευσαν οι καταγγελίες περί των Τσολάκογλου!
Οι μη προνομιούχοι
Ο Αντρέας εφηύρε το θολό και καινοφανές (για τους παραδοσιακούς μαρξιστές) σύνθημα των «Μη προνομιούχων», ένα σύνθημα έντονης υποκειμενικής θεώρησης, όπου όλοι οι καλοί χωρούσαν!! Το μεγάλο λάθος της πρωθυπουργίας του (πέραν της αποβιομηχάνισης) δεν είναι η διόγκωση του Δημόσιου Τομέα (παρά τη σχετική φιλολογία), όσο η αναξιοκρατία, ο εκφυλισμός των διαδικασιών ένταξης σε αυτόν, καθώς και η δήθεν συμμετοχή των εργαζομένων στη διοίκησή τους – μέσω των αλήστου μνήμης «κλαδικών».
Σε αυτό δεν είναι αρνητικός και ο ΣΥΡΙΖΑ, αν χαρτογραφήσει κάποιος το συνδικαλιστικό του δυναμικό, και τους εκ του ΠΑΣΟΚ «προσκεκλημένους»…
Το ΠΑΣΟΚ έφερε στις τάξεις του τους αγωνιστές του ΠΑΚ (κάποιοι εκ των οποίων εκπαιδεύτηκαν σε στρατόπεδα εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων – εξ΄ού και ο βλακώδης συσχετισμός με τη 17 Ν). Επίσης, στελέχη των Ανένδοτων Αγώνων, του Κυπριακού και ριζοσπάστες αντιστασιακούς, όλους όσους αυτοπροσδιορίζονταν στο χώρο της «Δημοκρατικής Παράταξης», και θεωρούσαν εαυτούς συνεχιστές των παλιών αντιδεξιών αγώνων, από την εποχή του Παπαναστασίου και του Βενιζέλου ως τη εποχή του λεγόμενου «Γέρου της Δημοκρατίας». Παράλληλα, εμπλουτίστηκε με παλιούς ΕΑΜίτες που είχαν βαρεθεί να βλέπουν τα τρένα να περνούν ώσπου «να ωριμάσουν οι συνθήκες», για την κομμουνιστική επικράτηση.
Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει περίπου τον ίδιο κοινωνικό ακροατήριο, ενώ το στελεχικό του δυναμικό έχει ένα πιο αποσαφηνισμένο αριστερό προφίλ. Παράλληλα, εμπλουτίζεται με τη νέα γενιά: Τη γενιά της νεοτερικότητας, της «κινηματικότητας», της ροπής στον κρατισμό αλλά και της άκριτης αποδοχής του μεταναστευτικού ρεύματος -ου μην και των «αγώνων» σε περιβάλλον προστατευμένης Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας, έστω και υπέρ το δέον αστυνομικής.
Οι αρχηγοί
Δεν υπάρχει φυσικά σύγκριση μεγεθών των δύο αρχηγών, παρότι και στους δυο εντοπίζεται ροπή στην μεγαλόστομη συνθηματολογία: Ο Αντρέας, σχεδόν μεταφυσικά, μαγνήτιζε τα πλήθη. Ερχόταν από άλλη επαγγελματική και ιστορική διαδρομή. Ακόμη και η εφηβική πολιτικοποίησή του, στις τάξεις των τροτσκιστών, έγινε σε καιρούς που «όλα τα έσκιαζε η φοβέρα» και η ένταξη σε αριστερές ομάδες αποτελούσε ρίσκο ζωής.
Η πολιτικοποίηση του Αλέξη έγινε στο θαλερό τοπίο των μαθητικών καταλήψεων, όπου οι συμμετέχοντες ήταν κοινωνικά και θεσμικά προστατευμένοι από τις επιπτώσεις των «αγώνων» τους.
Ωστόσο κατά την ταπεινή μου γνώμη, έχουν ένα κοινό στοιχείο: Την αποφασιστικότητα! Ο Αντρέας, ενόψει εξουσίας, έκοψε τα κεφάλια όσων τον αμφισβητούσαν, ξεκαθάρισε στο άψε σβήσε, με μη δημοκρατικούς τρόπους, τους σοσιαλδημοκράτες και τους εισοδιστές τροτσκιστές, θεωρώντας τους βαρίδια. Ο Αλέξης καθάρισε στο άψε σβήσε τον Αλαβάνο, διαπράττοντας μια πολιτική πατροκτονία πρώτου μεγέθους – της οποίας η έκταση δεν έγινε αντιληπτή στο ευρύ κοινό, γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ τότε φυτοζωούσε μεταξύ 3 και 4% και δεν προσήλκυε τους προβολείς της δημοσιότητας (σ.σ. ο Αλαβάνος τον είχε επιλέξει ως νεαρό και άψητο, νομίζοντας ότι θα τον κηδεμονεύσει!). Παράλληλα, ενόψει εξουσίας, «καθάρισε» τις συνιστώσες, αποδυναμώνοντάς τες και μετατρέποντάς τες σε «τάσεις», παρ’ όλες τις έντονες αντιρρήσεις ακόμη και του «ιερού φετίχ» της παράταξης, του Μανόλη Γλέζου. Το μόνο εσωκομματικό του πρόβλημα είναι η ευάριθμη (περίπου 30%) συμπαγής ομάδα, περί τον Λαφαζάνη στοιχηθείσα, αλλά αυτή η «δυσλειτουργία» θα φανεί κατά τη διάρκεια της κυβερνητικής του θητείας.
Τα ερωτήματα
Τελικά ο ΣΥΡΙΖΑ είναι το ΠΑΣΟΚ της εποχής; Αν τολμήσω μια γενικής θεώρησης σύγκριση, θα απαντήσω «Τηρουμένων των αναλογιών, ναι, υπάρχουν πολλά κοινά σημεία».
Μόνο που ο ΣΥΡΙΖΑ βρέθηκε σε δύστηνους καιρούς. Ενώ το ΠΑΣΟΚ του ’81 (και με τον τσαμπουκά του Αντρέα, όσον αφορά τα ΜΟΠ τουλάχιστον), είχε πακτωλό κοινοτικών κονδυλίων να μοιράσει στους «μη προνομιούχους» (και να εξαγοράσει την ψήφο τους), ο ΣΥΡΙΖΑ είναι καταδικασμένος να παράξει χρήμα. Εδώ θα εντοπισθεί και ο ιστορικός του ρόλος. Είναι έτοιμος γι αυτό; Θα τον αντέξει;
Τέλος ένα άλλο ερώτημα, πρόωρο μεν αλλά αγωνιώδες για τους προοδευτικούς πολίτες, είναι αν ο ΣΥΡΙΖΑ θα εκφυλισθεί από την Κίρκη εξουσία, όπως συνέβη με το κάποτε ελπιδοφόρο ΠΑΣΟΚ. Αλλά και σε αυτό το μέλλον θα μας απαντήσει…
ΥΓ: Το ανωτέρω κείμενο δεν διεκδικεί τον τίτλο …εμπεριστατωμένης ανάλυσης. Για ένα τόσο μεγάλο θέμα θα χρειάζονταν εκατοντάδες σελίδες. Ένα απλό δημοσιογραφικό επιφυλλιδογράφημα είναι. Ως εκ τούτου κάθε παρατήρηση δεκτή…
Γ.ΣΙΔΕΡΗΣ