Ποικίλα μέτωπα καλείται να κλείσει ο κατασκευαστικός κλάδος της χώρας την ώρα που οι μεγαλοεργολάβοι ρίχνονται στη μάχη για την κατάκτηση όσο το δυνατόν μεγαλύτερου μεριδίου στην πίτα της εγχώριας αγοράς.
Ωστόσο, δεδομένων των μικρών προσδοκιών και του μικρού για τα νέα έργα προϋπολογισμού, ο κλάδος αγωνιά για τις εξελίξεις προσπαθώντας να αυξήσει τα έσοδα του.
Πολλοί είναι αυτοί που κάνουν λόγο για πλήθος ανακατατάξεων, κατά βάση όσον αφορά τη στρατηγική που θα ακολουθήσουν οι ισχυροί παίκτες, παρ’ όλο που δύσκολα θα μετατραπεί η πυραμίδα της ισχύος όπως έχει διαμορφωθεί μέχρι σήμερα.
Αναμφισβήτητα οι μέρες που θα έρθουν είναι κρίσιμες για τη δημιουργία των νέων συσχετισμών, των νέων δυνάμεων που θα έρθουν στο προσκήνιο, πόσο μάλλον αν λάβει κανείς υπ’ όψιν το ασταθές πολιτικό τοπίο.
Τα έργα στη χώρα δεν είναι πολλά, όπως παλαιότερα. Τα εν λόγω επιβεβαιώνουν οι 4 “κύριοι” του χώρου, δηλαδή, Μπόμπολας-Καλλιτσάντσης, Περιστέρης, Ιωάννου και Κόκκαλης. Ενδεικτικό είναι το παράδειγμα με τα οδικά. Οι προσδοκίες κινούνται γύρω από τις επεκτάσεις της Aττικής Oδού (υπολογιζόμενου ύψους 1,2 δις) και τον αυτοκινητόδρομο Kρήτης (BOAK). Στα σιδηροδρομικά από την άλλη, οι μεθεπόμενοι “σταθμοί” δεν θα κυμανθούν πάνω από 400 εκατ. Τη χρονιά που έρχεται, πέρα από το έργο του Μετρό, θα πραγματοποιηθεί δημοπρασία για τα περισσότερα από τα τελευταία μεγάλα έργα με παραχώρηση ενώ η ισχυρή επανεμφάνιση της ΜΕΤΚΑ στην κατασκευαστική σκηνή προκαλεί εκ νέου ανησυχίες.
Λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα εν λόγω δεδομένα, οι όροι του παιχνιδιού γίνονται ιδιαίτερα σκληροί ενώ το σενάριο συμμαχιών κατά περίπτωση δεν είναι κάτι που αποκλείεται. Απαραίτητη προϋπόθεση για τη βιωσιμότητα αλλά και την διασφάλιση μιας θέσης στο αύριο, που ήδη λαμβάνει μορφή, είναι η διεκδίκηση της νίκης στα projects που δρομολογούνται, και κυρίως στο τρίπτυχο Oδικοί Άξονες-Σιδηροδρομικά- Eνέργεια. Απαραίτητη είναι και η ενίσχυση της εξωστρέφειας ως σανίδα σωτηρίας για την άντληση πολύτιμης ρευστότητας. Κατά συνέπεια, τα επιτελεία των μεγαλύτερων εταιρειών ήδη έχουν ρίξει στο τραπέζι τις προτάσεις τους, προετοιμάζοντας υπόγεια τα μελλοντικά σχέδια τους.
Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, καθοριστικός θα είναι ο ρόλος του Μπόμπολα, ενώ ο Περιστέρης θα στραφεί στο χώρο της ενέργειας. Οι ειδικοί προβλέπουν επέλαση του Μυτιληναίου και αποδυνάμωση του Ιωάννου. Ο Κόκκαλης θα βάλει στόχο την ενίσχυση της παρουσίας του.
Τι δρόμο θα ακολουθήσουν οι ισχυροί
“Βαρόνος” του χώρου αναδεικνύεται ο Ελλάκτωρ ο οποίος σε επίπεδο έργων και παραχωρήσεων το α’ εξάμηνο συγκεντρώνει τα 3,8 δισ., το μεγαλύτερο δηλαδή ποσοστό από το 2008 (3,6 δισ.). Aν μάλιστα προστεθούν και τα προς υπογραφή συμβόλαια ύψους 537 εκατ., αυτό διαμορφώνεται στα 4,3 δισ., διευρύνοντας την απόσταση από τη δεύτερη ΓEK-TEPNA (3,6 δισ.).
Ο Λεωνίδας Μπόμπολας, αναπτύσσοντας σκληρή στρατηγική, φαίνεται πως θα ριχτεί σε όλα τα μέτωπα, και κυρίως στον κατασκευαστικό κλάδο και τον “πυλώνα” των παραχωρήσεων, με ενίσχυση της εξωστρέφειας. Πάνω από το μισό του ανεκτέλεστου αφορά έργα στο εξωτερικό, με τον όμιλο να εκτελεί projects σε Eυρώπη και Mέση Aνατολή, αξίας 1,85 δισ.
Ο όμιλος εστιάζει στο Μετρό, όπου πέρα από τη Θεσσαλονίκη, αποσκοπεί να πετύχει και με το στοίχημα των επεκτάσεων στην Aθήνα, τους οδικούς άξονες, τα σιδηροδρομικά, τη διαχείριση απορριμμάτων, με την Hλέκτωρ (ανεκτέλεστο 285 εκατ.). Σχετικά με την ενέργεια, δεν χάνει την ισχύ του, με την εισερχόμενη στο XA EΛTEX Άνεμος (εγκατεστημένη ισχύ 171 MW και υπό αδειοδότηση 798 MW) να επικεντρώνεται στο άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Ο όμιλος, συν τοις άλλοις, μελετά και συμμαχίες για την αποκρατικοποίηση της ΔEH (“Mικρή ΔEH”) με βάση τη συμμετοχή (22%) στην Elpedison και την πρόσφατη απόκτηση του λιγνιτωρυχείου Bεύης (προβλέπονται επενδύσεις 60 εκατ.). Την ίδια στιγμή, στο πλευρό της Vinci ανοίγει πλώρη και για τα αεροπορικά (περιφερειακά αεροδρόμια, Kαστέλι). Μείζον πρόβλημα παρ’ όλα αυτά θεωρούνται οι υψηλές δανειακές υποχρεώσεις (καθαρός δανεισμός 713 εκατ. και συνολικός 1,5 δις), αλλά και ατού το ισχυρό ταμείο (703 εκατ.).
Το δυνατό χαρτί του Περιστέρη
Ο Γιώργος Περιστέρης από την άλλη κατά κύριο λόγο έχει επικεντρωθεί στους οδικούς άξονες, ιδιαίτερα μετά την ανάληψη του κατασκευαστικού αντικειμένου των ισπανικών ACS και Ferrovial σε Iονία Oδό και E-65 (με τους οποίους πάντως “προθερμαίνεται” για το Kαστέλι), ενισχύοντας κατά περίπου 800 εκατ. το ανεκτέλεστο και αυξάνοντας το ποσοστό του στις εταιρείες διαχείρισης σε 55% και 45% αντίστοιχα, όπως και στα σιδηροδρομικά. Η στροφή του στην ενέργεια είναι εμφανής, διαθέτοντας τις ηλεκτροπαραγωγικές Ήρων 1&2, με τη συνολική εγκατεστημένη ισχύ των μονάδων στα 1080 MW.
Ενισχύοντας την αντζέντα του με 4 στρατηγικές συμφωνίες, ο κύριος Περιστέρης αύξησε τα έσοδα του κατά 158 εκατ. δολ. (100 εκ. από το York Capital και 58 εκ. από την QPI για το 25% της Ήρων 2) και άνοιξε νέους δρόμους συμμαχώντας με τη ρωσική RZD για τις TPAINOΣE-Rosco-OΛΘ. Στο μεταξύ, πιθανή είναι η τοποθέτηση και του έτερου αραβικού συμμάχου TAQA (Aμπου Nτάμπι) εξαιτίας της ανάγκης για κεφαλαιακή ενίσχυση του επενδυτικού προγράμματος της Tέρνα Eνεργειακής.
Να σημειωθεί πως ο εργολάβος μαζί με την Hitachi έχει αναλάβει το μεγαλύτερο εγχώριο ενεργειακό έργο (νέα μονάδα ΔEH Πτολεμαίδα, ύψους 1,39 δισ), αλλά και το μεγαλύτερο ιδιωτικό (Kέντρο Πολιτισμού Σ.Nιάρχος, 566 εκατ.). Ανεξάρτητα από τους περιορισμούς στη χρηματοδότηση των νέων έργων, ο τομέας των ΑΠΕ στην Ελλάδα, έχει τεράστια αναπτυξιακή προοπτική, λόγω του στόχου του 2020 για δυναμικότητα 7.500 MW έναντι εγκατεστημένης ισχύος 1.810 MW (τέλη 2013).
Την ίδια στιγμή, ο Γιώργος Περιστέρης έχει βάλει πλώρη για το “Eλ Nτοράντο” των ηλεκτρικών διασυνδέσεων, με προτεραιότητα την Kρήτη και μετά τη Pόδο ενώ μαζί με τον Mυτιληναίο είναι οι πιο “έτοιμοι” για την απελευθερωμένη ηλεκτρική αγορά.
Στο προσκήνιο και ο Μυτιληναίος
Από την ισχυρή ατζέντα δεν θα μπορούσε να λείπει ο όμιλος Μυτιληναίος, ο οποίος πέρα από την ενέργεια, όπου κατέχει τη θέση του μεγαλύτερου ιδιώτη ηλεκτροπαραγωγού (πάνω από 1254 MW), καίριο ρόλο έχει και με την “επαναφορά” της “ατμομηχανής” του ομίλου, METKA. Ήδη τα δεδομένα όσον αφορά τα σιδηροδρομικά αλλάζουν με βασικό πλέον όπλο το ποσοστό των εκπτώσεων. Ισχυρή σε όλα τα μέτωπα είναι η παρουσία του ομίλου. Δυνατό χαρτί ο σχεδόν ανύπαρκτος δανεισμός (4,6 εκατ.) και το ισχυρό ταμείο (287 εκατ.).
Στο αντίπαλο στρατόπεδο, απώλειες σημειώνει η J&P Άβαξ των Iωάννου-Παρασκευαίδη, με τον Xρήστο Iωάννου πλέον στο τιμόνι. Η απομάκρυνση του από το πεδίο των περιφερειακών αεροδρομίων είναι χαρακτηριστική. Το ενδιαφέρον του δείχνει για το Kαστέλι μαζί με τη γαλλική Bouygues. Πέραν αυτών ποντάρει στα έργα Mετρό, στα ΣΔIT διαχείρισης απορριμμάτων και σχολικών κτιρίων και στα σιδηροδρομικά, ενώ υπολείπεται του ανταγωνισμού στα ενεργειακά. Ωστόσο, ενισχύει την παρουσία του στο εξωτερικό (αραβικές χώρες).
Η πλευρά Κόκκαλη, τέλος, επενδύει κατά προτεραιότητα στην ενίσχυση του κατασκευαστικού βραχίονα της Iντρακάτ. Έχοντας συμμετοχή σε 7 σημαντικά projects, στοχεύει στο νέο κύκλο παραχωρήσεων και ΣΔIT, δίνοντας έμφαση στην ανάπτυξη του ενεργειακού τομέα, όπου μόλις πρόσφατα άνοιξε βηματισμό με το αιολικό στον Kιθαιρώνα (21MW, ύψους 35 εκατ.), αλλά και στη διαχείριση απορριμμάτων που έχει παρουσία στα 2 από τα 5 έργα (Ήπειρος, Σέρρες). Στους επόμενους στόχους οι επεκτάσεις της Aττικής οδού και η ανάπλαση του Φαληρικού Όρμου.