Ένα μεγάλο βήμα πίσω είναι αποφασισμένη να κάνει η κυβέρνηση, προκειμένου να ξεπερασθεί το αδιέξοδο στην αξιολόγηση από την τρόικα. Σύμφωνα με πληροφορίες, στη χθεσινή συνεδρίαση του EuroWorkingGroup, αλλά και σε τηλεφωνικές επικοινωνίες που είχε ο Α. Σαμαράς σε υψηλό επίπεδο, η κυβέρνηση εμφανίσθηκε για πρώτη φορά έτοιμη να δεχθεί παράταση της παρουσίας του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, ουσιαστικά με τον ίδιο, πρωταγωνιστικό ρόλο που έχει σήμερα το ΔΝΤ στην τρόικα.
Η «απαγκίστρωση» από το ΔΝΤ, ως κίνηση που θα συμβόλιζε το τέλος της αυστηρής διεθνούς επιτήρησης της χώρας, υπήρξε εδώ και μήνες βασικός στόχος της κυβέρνησης. Ως τώρα, ωστόσο, με την πέμπτη αξιολόγηση από την τρόικα να βρίσκεται σε εκκρεμότητα, η κυβέρνηση δεν είχε κάνει το τελευταίο βήμα αυτής της στρατηγικής, δηλαδή την αποστολή επίσημης επιστολής με αίτημα τον τερματισμό του προγράμματος του Ταμείου στην Ελλάδα.
Αυτή η πορεία εξόδου από τη δύσκολη σχέση με το ΔΝΤ φαίνεται πως έχει τελειώσει, καθώς πολλές ευρωπαϊκές χώρες, με πρώτη τη Γερμανία, έχουν ασκήσει πολύ ισχυρή πίεση στην Αθήνα, προκειμένου να δεχθεί ότι το Ταμείο δεν θα παραμείνει απλώς σε ρόλο μακρινού παρατηρητή του επόμενου προγράμματος, αλλά θα διατηρήσει τη θέση του βασικού επιτηρητή.
Το ίδιο ακριβώς επεδίωκε, άλλωστε, και η ίδια η διοίκηση του ΔΝΤ, που θεωρεί ότι είναι πρώιμο και επικίνδυνο να σταματήσει η παρουσία του Ταμείου στην Ελλάδα από το 2015, καθώς το πρόγραμμα του μνημονίου δεν έχει ολοκληρωθεί και θα χρειασθεί συνεχής και αυστηρή επιτήρηση τουλάχιστον για ένα χρόνο ακόμη, προκειμένου να διασφαλισθεί η υλοποίηση των συμφωνημένων μέτρων.
Εξάλλου, χωρίς την παρουσία του Ταμείου σε ρόλο «πρώτου βιολιού» της τρόικας, το ΔΝΤ και οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις φοβούνται ότι η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να αποκαταστήσει την αξιοπιστία της στις αγορές, ώστε να μπορέσει να δανεισθεί τα μεγάλα ποσά που επιδιώκει με καλούς όρους.
Η ελληνική κυβέρνηση εκφράζει επίσημα, αλλά και μέσω «διαρροών» τη δυσαρέσκειά της για τη στάση του εκπροσώπου του ΔΝΤ στην τρόικα, Ρίσι Γκογιάλ, στην τελευταία, άγονη διαπραγμάτευση στο Παρίσι. Όπως έλεγαν κυβερνητικά στελέχη που μετείχαν στην αποστολή στο Παρίσι, στις συζητήσεις για το δημοσιονομικό κενό ο Ινδός επικεφαλής της τρόικας δεν έδινε την παραμικρή σημασία στην επιχειρηματολογία των Ελλήνων συνομιλητών του, που αισθάνονταν συχνά σαν να μιλούσαν σε… τοίχο.
Ο δε υπουργός Οικονομικών, Γκίκας Χαρδούβελης, ανέφερε σε κατ’ ιδίαν συζήτηση με βουλευτές ότι το ΔΝΤ δεν δέχεται πλέον να συζητήσει σε πολιτική βάση, δηλαδή να διευκολύνει την κυβέρνηση, προκειμένου να αποφύγει τις πρόωρες εκλογές. «Το ΔΝΤ εμφανίζεται αδιάφορο για το πολιτικό κλίμα στην Ελλάδα», ανέφερε ο κ. Χαρδούβελης, σύμφωνα με ανακοίνωση που εξέδωσε το υπουργείο.
Παρά ταύτα, η κυβέρνηση αντιλαμβάνεται πλέον ότι, εάν δεν δεχθεί ότι το Ταμείο θα διατηρήσει τον πρωταγωνιστικό του ρόλο και στη μετά το μνημόνιο εποχή, θα είναι αδύνατο να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση και να γίνει συζήτηση για το επόμενο πρόγραμμα προληπτικής χρηματοδοτικής στήριξης. Έτσι, κατέστησε ήδη σαφές στους δανειστές ότι είναι έτοιμη να συζητήσει για ένα σημαντικό ρόλο του Ταμείου και για το 2015.
Για την ακριβή μορφή της νέας σχέσης με το Ταμείο, υπάρχει ένα βασικό σενάριο: να συναφθεί το επόμενο μνημόνιο, που θα αφορά την προληπτική χρηματοδοτική στήριξη από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ΕΜΣ), και με τρία μέρη της σημερινής τρόικας (Κομισιόν, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και ΔΝΤ). Μέχρι τώρα, η Αθήνα υποστήριζε ότι η νέα σύμβαση θα έπρεπε να συναφθεί μόνο με Κομισιόν και ΕΚΤ και το ΔΝΤ να περιοριζόταν σε ρόλο τεχνικού συμβούλου, συνάπτοντας σχετική σύμβαση μόνο με τον ΕΜΣ και όχι με την ελληνική κυβέρνηση.
Σε ό,τι αφορά το κλείσιμο της συζήτησης για το δημοσιονομικό κενό, που είναι ως τώρα το μεγαλύτερο εμπόδιο στην ολοκλήρωση της αξιολόγησης από την τρόικα, η κυβέρνηση εμφανίζεται πλέον έτοιμη να κάνει ορισμένες σημαντικές παραχωρήσεις, τόσο σε ό,τι αφορά τις απαιτήσεις της τρόικας για αύξηση των εσόδων από ΦΠΑ, όσο και για τη μείωση συνταξιοδοτικών δαπανών. Με αυτές τις παραχωρήσεις, εκφράζονται ελπίδες ότι η αξιολόγηση μπορεί να κλείσει το αργότερο στις αρχές Ιανουαρίου.