Έντονες ανησυχίες προκαλούν στους τραπεζικούς κύκλους της Αθήνας οι πληροφορίες για τα σχέδια που γίνονται αυτή την περίοδο στους κόλπους της γερμανικής κεντρικής τράπεζας, προκειμένου να αντιμετωπισθεί ενδεχόμενη άρνηση της επόμενης ελληνικής κυβέρνησης να προσυπογράψει το νέο μνημόνιο, καθώς οι σκληροί της Φρανκφούρτης φέρονται να προκρίνουν ακραίες επιλογές, όπως είναι η απειλή διακοπής της χρηματοδότησης στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα.
Ο ισχυρός άνδρας της Bundesbank, Γιενς Βάιντμαν, έχει αποφύγει ως τώρα να σχολιάσει δημόσια τις εξελίξεις στην Ελλάδα, ενώ ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι, προσπαθεί να κρατήσει ισορροπίες ανάμεσα στα «γεράκια» του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ και στους πιο μετριοπαθείς τραπεζίτες. Από τη μια έχει ξεκαθαρίσει ότι χρηματοδότηση στην Ελλάδα θα συνεχίσει να προσφέρεται από το Ευρωσύστημα μόνο όσο η χώρα παραμένει σε ευρωπαϊκό πρόγραμμα, από την άλλη όμως απορρίπτει τα σενάρια για Grexit, δηλώνοντας (στη γερμανική «“Handelsblatt”): «Διάσπαση της ευρωζώνης; Αυτό δεν θα συμβεί. Γι’ αυτό και δεν υπάρχει σχέδιο Β».
Ο Βάιντμαν, όμως, φαίνεται ότι επιμένει στις θέσεις που έχει εκφράσει η Bundesbank και στο γερμανικό Συνταγματικό Δικαστήριο, από το 2012: ότι, δηλαδή, δεν είναι δουλειά της ΕΚΤ να κρατήσει ενωμένη την ευρωζώνη, αν αυτό σημαίνει ότι θα ξεπεράσει τα όρια της εντολής της (με το στενό τρόπο ερμηνείας, που υιοθετεί η γερμανική τράπεζα για αυτά τα όρια).
Σύμφωνα, μάλιστα, με τις πληροφορίες που φθάνουν στους τραπεζικούς κύκλους των Αθηνών, η Bundesbank έχει ξεκαθαρίσει από τώρα τη γραμμή που θα ακολουθήσει εντός του συμβουλίου της ΕΚΤ, αν μια αντιμνημονιακή κυβέρνηση της Αθήνας δηλώσει τον Φεβρουάριο ότι δεν πρόκειται να προσυπογράψει νέο μνημόνιο, για να συνεχισθεί, με τη μορφή της προληπτικής πιστωτικής γραμμής, η χρηματοδότηση από Ευρώπη και ΔΝΤ.
Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι η Bundesbank, εάν μετά την εκπνοή της παράτασης του μνημονίου δεν υπάρχει συμφωνία ή νέα, συμπεφωνημένη παράταση, θα ζητήσει την άμεση διακοπή της χρηματοδότησης των ελληνικών τραπεζών από την ΕΚΤ, όπως άλλωστε έχει δηλωθεί και από τον Μάριο Ντράγκι.
Μετά τη διακοπή της χρηματοδότησης από την ΕΚΤ, η Τράπεζα της Ελλάδος θα πρέπει να ζητήσει άδεια για να συνεχισθεί η χρηματοδότηση μέσω του εθνικού μηχανισμού έκτακτης χρηματοδοτικής ενίσχυσης, του γνωστού ELA. Η Bundesbank δεν θα φέρει αντιρρήσεις σε αυτή τη μορφή χρηματοδότησης, όπου τον κίνδυνο για απώλειες αναλαμβάνει η εθνική κεντρική τράπεζα. Έτσι, τα 45 δισ. που δανείζονται πολύ φθηνά σήμερα οι τράπεζες από την ΕΚΤ θα συνεχίσουν να τα δανείζονται, με υψηλότερο αλλά όχι απαγορευτικό κόστος από το ELA.
Η Bundesbank, όμως, αν και δεν θα εξωθήσει τα πράγματα στα άκρα εξ αρχής, σχεδιάζει να το πράξει, σε περίπτωση που διαφανεί ότι ο χρόνος κυλάει χωρίς η νέα κυβέρνηση της Αθήνας να έχει υποταχθεί στη… μνημονιακή μοίρα της. Αν αυτό συμβεί, ο Βάιντμαν φέρεται αποφασισμένος να επιμείνει στην έκδοση ενός αυστηρού τελεσιγράφου προς την Ελλάδα, ανάλογου με το πρωτοφανές τελεσίγραφο που είχε απευθύνει η ΕΚΤ στις αρχές της Κύπρου, τον Μάρτιο του 2013.
Στην περίπτωση της Κύπρου, όπου με δημοκρατικές διαδικασίες είχε καταψηφισθεί από τη Βουλή το επαχθές «κούρεμα» καταθέσεων, η ΕΚΤ εξέδωσε μια μνημειώδη ανακοίνωση λίγων γραμμών, με την οποία απείλησε ότι εντός ολίγων 24ώρων θα… τραβούσε την πρίζα, αν δεν δεχόταν η κυβέρνηση Αναστασιάδη το μνημόνιο, μαζί με τα άκρως επώδυνα μέτρα που προέβλεπε για τους καταθέτες με ποσά άνω των 100.000 ευρώ.
Σε εκείνη την ανακοίνωση, που εκδόθηκε στις 21 Μαρτίου 2013, αναφερόταν ότι: «Το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ αποφάσισε να διατηρήσει το παρόν επίπεδο του ELA μέχρι τη Δευτέρα, 25 Μαρτίου 2013. Έπειτα, η παροχή του ELA μπορεί να εξετασθεί μόνο εάν έχει συμφωνηθεί ένα πρόγραμμα της Ε.Ε και του ΔΝΤ, το οποίο θα διασφαλίσει την φερεγγυότητα των ενδιαφερόμενων τραπεζών».
Σημειωτέον ότι στην περίπτωση της Κύπρου πάλι ο Βάιντμαν ήταν αυτός που είχε αμφισβητήσει έντονα, εντός του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ, την φερεγγυότητα των κυπριακών τραπεζών, πιέζοντας για τη διακοπή της χρηματοδότησής τους. Τελικά, η χρηματοδότηση δεν διακόπηκε βίαια, όπως ήθελε ο Βάιντμαν, αλλά με το τελεσίγραφο υποχρεώθηκε η κυβέρνηση Αναστασιάδη να αποδεχθεί το μνημόνιο και το «κούρεμα» των καταθέσεων.
Τραπεζικές πηγές τονίζουν ότι ο Βάιντμαν δεν είναι βέβαιο ότι θα επιβάλει τις απόψεις του στο συμβούλιο της ΕΚΤ, αφού προβλέπεται ότι απαιτείται αυξημένη πλειοψηφία 2/3 για να διακοπεί το ELA σε μια χώρα, δεδομένου ότι η στέρηση αυτού του χρηματοδοτικού εργαλείου ισοδυναμεί με αποβολή από την ευρωζώνη. Προς το παρόν, με τέτοιες ακραίες θέσεις συντάσσονται μόνο οι τράπεζες της στενής «γερμανικής ομάδας» (Φινλανδία και Ολλανδία). Όμως, ανάλογα με τις πολιτικές εξελίξεις των επόμενων μηνών, οι γερμανικές ιδέες εκφράζονται φόβοι ότι μπορεί να βρουν ευρύτερη αποδοχή.