Ο Τζιμ Ο’Νιλ, ερευνητικός συνεργάτης στο Bruegel και πρώην στέλεχος της Goldman Sachs, το 1979 είχε ξεκινήσει τη διδακτορική του διατριβή, μια εμπειρική έρευνα του πλεονάσματος του OPEC και της διάθεσής του.
Ήταν το τέλος μιας δεκαετίας κατά την οποία οι τιμές του πετρελαίου είχαν γνωρίσει δύο δραματικές αυξήσεις και οι περισσότερες ιδιοφυΐες της εποχής προέβλεπαν πως θα συνέχιζε στην ίδια πορεία, από λιγότερα από $40 το βαρέλι – μια ιστορικά υψηλή τιμή τότε – θα ξεπερνούσε τα $100.
Μέχρι να τελειώσει την έρευνά του το 1982, η τιμή του πετρελαίου είχε ξεκινήσει αυτό που θα γινόταν 20χρονη βύθιση. Δε θα έφτανε τα $100 το βαρέλι μέχρι τον Ιανουάριο του 2008.
Ο Ο’Νιλ συνήθιζε να αστειεύεται πως το πιο σημαντικό πράγμα που έμαθε από την έρευνά του ήταν ποτέ να μην επιχειρεί να προβλέψει την τιμή του πετρελαίου. Καθώς το 2014 έφτανε στο τέλος του, η τιμή του πετρελαίου έφτασε και πάλι το «φράγμα» των $100 – αυτή τη φορά στην κάθοδό της. Ένα από τα μεγαλύτερα ερωτήματα για το 2015 είναι εάν η κάθοδος θα συνεχιστεί. Παρά τον πρότερο κυνισμό του, ο Ο’Νιλ είναι πεπεισμένος πως γνωρίζει την απάντηση.
Κατά τα τελευταία 33 χρόνια, είχε αρκετές ευκαιρίες να παρατηρήσει τόσο τις τιμές του πετρελαίου όσο και τις συναλλαγματικές ισοτιμίες, αλλά και να επιβλέψει ένα ερευνητικό τμήμα ταλαντούχων ανθρώπων που προσπαθούσαν να προβλέψουν τις κινήσεις τους. Η πείρα του τού έχει αφήσει αρκετό σκεπτικισμό. Θεωρεί, ωστόσο, πως είναι δυνατόν να γίνει μια γενική πρόβλεψη για το πού κατευθύνονται οι τιμές του πετρελαίου.
Κατά τη διάρκεια της καριέρας του, ο Τζιμ Ο’Νιλ προσπαθούσε να προσδιορίσει εάν υπάρχει τιμή ισορροπίας για το πετρέλαιο. Έχει περάσει πολλές ώρες προσπαθώντας να οδηγήσει, να πείσει και να ικετεύσει τους ενεργειακούς αναλυτές να δημιουργήσουν ένα μοντέλο που θα μπορούσε να την εντοπίσει, όπως έχουμε για τα συναλλάγματα, τις αποδόσεις των ομολόγων και τις μετοχές. Έχει επίσης συζητήσει την ιδέα με ειδικούς της βιομηχανίας, πολλοί εκ των οποίων πιστεύουν πως αυτή η τιμή υπάρχει, αλλά αλλάζει συνεχώς, καθώς εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το οριακό κόστος της παραγωγής του πετρελαίου – το οποίο είναι ασταθής μεταβλητή.
Το συμπέρασμα του Ο’Νιλ είναι πως υπάρχει μια καλή ένδειξη αυτής της μεταβαλλόμενης ισορροπίας: η τιμή του πετρελαίου σε πέντε χρόνια, ή το ποσό που θα πληρώνεται για εγγυημένη παράδοση πετρελαίου σε πέντε χρόνια.
Στην προσπάθεια του να βελτιώσει τις προβλέψεις του, ο Ο’Νιλ ξεκίνησε να δίνει περισσότερη σημασία στην τιμή του πετρελαίου πέντε χρονιά μετά σε σύγκριση με την παρούσα τιμή αργού πετρελαίου Brent, την τιμή του βαρελιού σήμερα. Υποψιάζεται πως οι τιμές σε βάθος πέντε ετών επηρεάζονται πολύ λιγότερο από τις υποθέσεις της αγοράς πετρελαίου σε σχέση με τη παρούσα τιμή, και αντιπροσωπεύει καλύτερα τις πραγματικές εμπορικές ανάγκες. Έτσι, όταν η τιμή των πέντε ετών ξεκινά να κινείται σε διαφορετική κατεύθυνση από την παρούσα, δίνει ιδιαίτερη προσοχή.
Το 2011, όταν και οι δύο τιμές είχαν επανέλθει από την κατάρρευση που προκάλεσε η κρίση του 2008, η πεντάχρονη τιμή ξεκίνησε να πέφτει σταδιακά, ενώ η παρούσα συνέχιζε την άνοδο. Αυτό συμφωνούσε με αυτά που είχε ορίσει ο Ο’Νιλ ως δύο σημαντικούς παράγοντες που καθόριζαν την τιμή του πετρελαίου: το ξεκίνημα της εκμετάλλευσης του σχιστολιθικού πετρελαίου και φυσικού αερίου στις Ηνωμένες Πολιτείες και τη μεταβολή της οικονομίας της Κίνας από την ποσότητα στην ποιότητα, κάτι που σήμαινε πως η κινεζική οικονομία θα σταματούσε να καταναλώνει ενέργεια με τους φρενήρεις ρυθμούς που το έκανε ως τότε.
Το συμπέρασμα ήταν πως υπήρχε σημαντική πιθανότητα να είχαν φτάσει στο ανώτατο σημείο τους και σύντομα θα ξεκινούσαν να πέφτουν. Ο Ο’Νιλ θεώρησε πως πιθανώς θα έφταναν και πάλι στα $80 το βαρέλι – ακριβώς το σημείο που έφτασε η τιμή στο τέλος του 2014. Μάλιστα, η παρούσα τιμή πρόσφατα έπεσε ακόμη χαμηλότερα.
Ο Τζιμ Ο’Νιλ δε βγάζει πλέον τα προς το ζην κάνοντας προβλέψεις, γνωρίζει όμως ένα πράγμα: οι τιμές του πετρελαίου είτε θα ανέβουν είτε θα πέσουν. Και υποψιάζεται πως γνωρίζει τι από τα δύο θα κάνουν. Σε ένα πρόσφατο άρθρο γραφόταν πως αν οι τιμές του πετρελαίου παραμείνουν στα σημερινά επίπεδα, η παραγωγή σχιστολιθικού πετρελαίου και φυσικού αερίου των ΗΠΑ τον ερχόμενο χρόνο, θα μπορούσε να είναι κατά 10% μικρότερη από τους παρόντες υπολογισμούς. Αυτό φαίνεται πιθανό, και δεδομένης της σημασίας του σχιστολιθικού πετρελαίου και του φυσικού αερίου για την ανάκαμψη της αμερικανικής οικονομίας, φαίνεται πως είναι και κάτι που οι χαράκτες πολιτικών στις ΗΠΑ θα θελήσουν να αποφύγουν.
Είναι πολύ πιθανό να το καταφέρουν. Οι τιμές του πετρελαίου μπορεί να μην ξεκινήσουν να ανεβαίνουν τους ερχόμενους μήνες, αλλά καθώς κλείνει το 2014, οι δυνάμεις που τελικά θα σταματήσουν την πτώση έχουν ξεκινήσει να εμφανίζονται.
Η πτώση της παρούσας τιμής την έχει φτάσει σημαντικά κάτω της πενταετούς, η οποία παραμένει κοντά στα $80 το βαρέλι. Η πρόβλεψη του Ο’Νιλ για το 2015 είναι πως οι τιμές του πετρελαίου μπορεί να συνεχίσουν να πέφτουν μεσοπρόθεσμα, αλλά σε αντίθεση με τα τελευταία τέσσερα χρόνια, κατά πάσα πιθανότητα θα κλείσουν τη χρονιά υψηλότερες από ότι ήταν στην αρχή της.