Περισσότεροι από ένα εκατομμύριο άνθρωποι έχουν φτάσει στην Ευρώπη με ασύμβατους τρόπους το 2015, ανακοίνωσε ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης, σε αυτό που αποτελεί το μεγαλύτερο μεταναστευτικό κύμα της ηπείρου μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Από το σύνολο των 1.005.504 αφίξεων μέχρι την 21η Δεκεμβρίου, η πλειονότητα – 816.752 – έφτασαν μέσω θαλάσσης στην Ελλάδα, σύμφωνα με τον ΔΟΜ. Άλλοι 150.317 έφτασαν μέσω θαλάσσης στην Ιταλία, με πολύ μικρότερους αριθμούς για την Ισπανία, τη Μάλτα και την Κύπρο. Ένα σύνολο 34.215 ανθρώπων ακολούθησαν ηπειρωτικά μονοπάτια, όπως τα σύνορα Τουρκίας-Βουλγαρίας.
Ο συνολικός αριθμός αποτελεί μια τετραπλάσια αύξηση από τα δεδομένα του 2014, και δημιουργήθηκε κατά κύριο λόγο από πολίτες της Συρίας που εγκατέλειψαν τον εμφύλιο πόλεμο της χώρας τους. Οι αφγανοί, οι ιρακινοί και οι ερυθραίοι που διαφεύγουν από τις συγκρούσεις και την καταστολή στις χώρες τους είναι οι άλλες σημαντικές εθνικές ομάδες.
Ωστόσο, το μεταναστευτικό ρεύμα στην Ευρώπη είναι πολύ πιο διαχειρίσιμο από αυτό στη Μέση Ανατολή, όπου περίπου 2,2 εκατομμύρια σύρουν μένουν μόνο στην Τουρκία. Στο Λίβανο, 1,1 εκατομμύρια σύρων σχηματίζουν περίπου το ένα πέμπτο του συνολικού πληθυσμού της χώρας, ενώ οι 633.000 καταγεγραμμένοι σύροι πρόσφυγες της Ιορδανίας αποτελούν περίπου το ένα δέκατο του συνόλου.
Η άρνηση βασικών δικαιωμάτων των προσφύγων σε αυτές τις χώρες, όπου σχεδόν κανένας σύρος δεν έχει δικαίωμα να εργαστεί, αποτελεί ένα από τα αίτια της μεταναστευτικής κρίσης της Ευρώπης. Οι πρόσφυγες που έζησαν κάμποσα χρόνια στο νομικό κενό πλέον έρχονται στην Ευρώπη για να ζητήσουν τα δικαιώματα που τους αποδόθηκαν από τη σύμβαση του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες του 1951.
«Στην Ιορδανία η ζωή είναι τόσο δύσκολη» είπε ο Νεμέρ, 24χρονος σύρος φοιτητής, λίγα λεπτά αφού έφτασε στις ακτές της Μυτιλήνης αυτήν την εβδομάδα. «Δεν υπάρχει (νόμιμη) δουλειά. Δεν μπορώ να πάω στο πανεπιστήμιο. Δεν υπάρχει ελπίδα. Και στην Τουρκία είναι το ίδιο: δεν υπάρχει δουλειά και δεν υπάρχει ελπίδα.»
Άλλοι πρόσφυγες διαφεύγουν από τις ίδιες τις εμπόλεμες ζώνες. Ο Αρούμπα αλ Ριφάι, ένας 44χρονος δημόσιος υπάλληλος από τα προάστια της Δαμασκού, έφτασε αυτήν την εβδομάδα στη Λέσβο απευθείας από τη Συρία. «Οι βομβαρδισμοί επιδεινώνονται, και αυτή είναι μόνο η αρχή» είπε ο Ριφάι. «Έρχομαι στην Ευρώπη για να αισθανθώ άνθρωπος.»
Η Μυτιλήνη αποτελεί αυτή τη στιγμή την κύρια είσοδο των προσφύγων στην Ευρώπη, με κάτι λιγότερο από τους μισούς από όσους έχουν μπει στην ήπειρο το 2015 το έκαναν περνώντας από το νησί ως σημείο μετάβασης προς την ηπειρωτική Ελλάδα από τις κοντινές ακτές της Τουρκίας. Παρά την επιδείνωση του καιρού, και παρά τη λεγόμενη καταστολή των τούρκων λαθρεμπόρων, οι αριθμοί των αφίξεων του Δεκεμβρίου είναι υψηλότεροι απ’ ότι ήταν τον Ιούνιο και τον Ιούλιο. Περισσότερα από 15 σκάφη έφτασαν στη Μυτιλήνη τη Δευτέρα. Συνολικά στα ελληνικά νησιά, ο μέσος όρος των προσφύγων που καταφτάνουν καθημερινά τον Δεκέμβριο είναι 3.338, λιγότεροι από το ζενίθ του Οκτωβρίου, στους 6.828, αλλά πολύ περισσότεροι από τους 1.771 του Ιουλίου.
Τα στοιχεία του ΔΟΜ είναι τα πιο πρόσφατα σε μια σειρά διαφορετικών και συχνά αντιφατικών εκτιμήσεων που χρησιμοποιούνται για να ποσοτικοποιηθεί η μεταναστευτική κρίση της Ευρώπης. Άλλες πηγές συμπεριλαμβάνουν την υπηρεσία προσφύγων του ΟΗΕ, η οποία δεν επιτηρεί δημοσίως τις ηπειρωτικές αφίξεις, τη Frontex, τη συνοριακή υπηρεσία της ΕΕ, η οποία μερικές μετρά δύο φορές τους ανθρώπους, και τη Eurostat, τη στατιστική υπηρεσία της ΕΕ, τα στοιχεία της οποίας συγχέουν τους αριθμούς των προσφύγων με αυτούς που αναφέρονται στην εσωτερική μετανάστευση της Ευρώπης.
Μεταξύ 12 και 14 εκατομμυρίων ευρωπαίων εκτιμάται πως εκτοπίστηκαν μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.