Η Ελλάδα έχει αντικρούσει τις ευρωπαϊκές προτάσεις για ενισχυμένη ασφάλεια στα βόρεια σύνορά της με τη Μακεδονία, περιγράφοντας τα τελευταία σχέδια για να περιοριστεί η ροή των προσφύγων προς την Ευρώπη ως επικίνδυνο πείραμα που θα «τραυματίσει» τη χώρα.
Οι προτάσεις για τη χρήση κοινών αστυνομικών δυνάμεων κατά μήκος των μακεδονικών συνόρων με την Ελλάδα – που περιγράφηκαν για πρώτη φορά από γράμμα που έστειλε ο Μίρο Τσέραρ, πρωθυπουργός της Σλοβενίας, στους υπόλοιπους ηγέτες της ΕΕ την περασμένη εβδομάδα – έχουν αποκτήσει αυξημένη απήχηση πριν από τη συνάντηση των υπουργών Εσωτερικών της ΕΕ στο Άμστερνταμ τη Δευτέρα.
Το σχέδιο επιδιώκει να μετακινήσει την πρώτη γραμμή των προσπαθειών ελέγχου των προσφύγων της Ευρώπης στο βόρειο τμήμα της Ελλάδας, όπου η κυβέρνηση είδη παλεύει να διαχειριστεί την εισροή με περιορισμένους πόρους.
Σε δήλωσή της την Παρασκευή, η σλοβενική κυβέρνηση υποστήριξε πως η πρότασή της θα επέτρεπε την παύση των εσωτερικών συνοριακών ελέγχων στη ζώνη Σένγκεν και είπε πως είχε λάθει ισχυρή στήριξη από άλλες χώρες της κεντρικής Ευρώπης, όπως η Ουγγαρία και η Πολωνία, ενώ «θετικά δείγματα» είχαν ληφθεί από τις Βρυξέλλες. Αξιωματούχοι της ΕΕ βρέθηκαν στη Μακεδονία την Παρασκευή για να αξιολογήσουν τις συνθήκες πριν από τις συζητήσεις της Δευτέρας.
Ωστόσο, ο Ιωάννης Μουζάλας, ο υπουργός μετανάστευσης της Ελλάδας, είπε πως η περίφραξη της Ελλάδας από τη ζώνη Σένγκεν δε θα εμποδίσει τους αιτούντες ασύλου να προχωρήσουν προς το βόρεια Ευρώπη, προσθέτοντας πως δεν είχε ζητηθεί προηγουμένως η γνώμη της Αθήνας για το σχέδιο.
Αντίθετα, ο κ. Μουζάλας ζήτησε μεγαλύτερη βοήθεια προς την Τουρκία, ώστε να συμβάλει στη μείωση των αριθμών που διασχίζουν το Αιγαίο προς την Ελλάδα. Περισσότεροι από 2.000 αιτούντες ασύλου φτάνουν από την Τουρκία καθημερινά, κατευθυνόμενοι προς την ηπειρωτική ΕΕ μέσω των δυτικών Βαλκανίων.
«Δεν είναι εύκολο να παγιδεύσεις τους αιτούντες ασύλου και δε σκοπεύουμε να γίνουμε νεκροταφείο ψυχών εδώ. Δεν μπορούμε να καταλάβουμε τι είδους πολιτική είναι αυτή όπου μια χώρα θα κλείσει τα σύνορά της με την Ελλάδα» είπε το βράδυ της Κυριακής. «Δεν έχουμε χρόνο να πειραματιστούμε με πράγματα που μόνο θα επιδεινώσουν το τραύμα.»
Ο κ. Μουζάλας μίλησε ώρες προτού ήταν προγραμματισμένο να συζητηθεί το σχέδιο στη συνεδρίαση στο Άμστερνταμ. Είπε πως η αξιωματούχοι της ΕΕ δεν είχαν ζητήσει την άποψη της Ελλάδας για την πρόταση μέχρι την Κυριακή, όταν συναντήθηκε με την Δημήτρη Αβραμόπουλο, τον επίτροπο της ΕΕ για τη μετανάστευση, στην Αθήνα.
Το σχέδιο έχει δημιουργήσει ανησυχία στην Ελλάδα, όπου η κυβέρνηση έχει προειδοποιήσει παλαιότερα κατά της μετατροπής της χώρας σε «μαύρο κουτί» για τους πρόσφυγες. Η πρόταση είναι ιδιαιτέρως αμφιλεγόμενη επειδή η Μακεδονία δεν είναι χώρα της ΕΕ και έχει τεταμένες σχέσεις με τη νότια γείτονό της – η Αθήνα έχει εμποδίσει την ένταξή της στο ΝΑΤΟ λόγω διαφωνίας για το επίσημο όνομά της.
«Οι θεσμοί της ΕΕ να προχωρούν σε σχέδια με χώρες όπως η ΠΓΔΜ, που δεν είναι μέλη της, και να αφήνουν τα κράτη που είναι μέλη εκτός αυτού του διαλόγου – αυτός δεν είναι τρόπος να καταλήξουμε σε λύση» είπε ο κ. Μουζάλας.
Η ενίσχυση των συνόρων είναι η τελευταία από μια σειρά πρωτοβουλιών που εξετάζουν οι υπουργοί, καθώς αυξάνεται η πίεση για να μειωθεί ο αριθμός των νέων αφίξεων. Ο Μαρκ Ρούτε, ο πρωθυπουργός της Ολλανδίας, είπε την προηγούμενη εβδομάδα πως η ΕΕ είχε «έξι με οκτώ εβδομάδες» για να βρει μιαν αποτελεσματική λύση, διαφορετικά η ζώνη ελεύθερης μετακίνησης Σένγκεν θα καταρρεύσει.
Ο κ. Τσέραρ είπε την Παρασκευή πως ελπίζει πως θα υπάρξει συμφωνία σε μια «στέρεη, ρεαλιστική πρόταση» εντός ημερών, προσθέτοντας πως «είναι καιρός να προβούμε σε πιο δραστικές ενέργειες σε σχέση με τη λεγόμενη μεταναστευτική διαδρομή των Βαλκανίων και της κεντρικής Ευρώπης».
Προηγούμενα σχέδια, όπως το πρόγραμμα βοήθειας 3 δισεκατομμυρίων ευρώ για την Τουρκία, σε αντάλλαγμα για τη δέσμευσή της να μειώσει τις αφίξεις των προσφύγων, έχουν ως τώρα αποτύχει να περιορίσουν τη ροή των αιτούντων ασύλου που καταφθάνουν στις ευρωπαϊκές ακτές. Περισσότεροι από 43.000 μετανάστες έφτασαν στην Ελλάδα από θαλάσσης μόνο τον Ιανουάριο.
Παρ’ ότι δε θα υπάρξουν επίσημες αποφάσεις τη Δευτέρα, οι υπουργικές διαβουλεύσεις θα αποτελέσουν ευκαιρία για ειλικρινή και ανοιχτή συζήτηση για τις νέες προτάσεις για την ασφάλεια.
Στην ενημερωτική εργασία της προς τους υπουργούς, η Ολλανδία, η οποία έχει αναλάβει την προεδρία της ΕΕ, αναφέρει πως χωρίς γρήγορες ενέργειες για τις προτάσεις όπως η κοινή συνοριακή δύναμη, μπορεί να αποδειχθεί αναπόφευκτη η επίκληση του «Άρθρου 26» του κώδικα Σένγκεν.
Κάτι τέτοιο θα άνοιγε τον δρόμο για προσωρινό κλείσιμο ενός ή περισσότερων εσωτερικών συνόρων εντός του Σένγκεν για μέχρι και δύο χρόνια, μετατρέποντας ουσιαστικά τους συνοριακούς περιορισμούς που έχουν ανακοινωθεί από τον Σεπτέμβριο σε πιο μακροπρόθεσμη ρύθμιση που θα διασπάσει τη ζώνη ταξιδίου χωρίς διαβατήρια.
Ο Δημήτρης Αβραμόπουλος, ο επίτροπος για τη μετανάστευση, είπε αυτό το σαββατοκύριακο: «Εάν το Σένγκεν καταρρεύσει, τότε ολόκληρο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα θα αρχίσει να καταρρέει».