- Written by Super User
- Published in TOP STORY
Η αριστερόστροφη κυβέρνηση της Πορτογαλίας σχεδιάζει να αντιστρέψει τις πολιτικές λιτότητας τις προκατόχου της, με στόχο να ξεπεράσει τα προβλήματά της μέσω της ανάπτυξης, ενισχύοντας τη ζήτηση και θέτοντας παράδειγμα για άλλες χώρες της ευρωζώνης μετά τη διάσωσή τους.
Όμως οι ευρωπαϊκές αρχές έχουν απαντήσει αυξάνοντας την πίεση για τις περικοπές των δημοσιονομικών ελλειμμάτων, κάτι που είναι απίθανο να πετύχει από μόνη της η χλιαρή οικονομική ανάπτυξη, παρά τις διασφαλίσεις της Λισαβόνα. Οποιαδήποτε αύξηση στην αγοραστική δύναμη πιθανώς να είναι πολύ μικρή για να πυροδοτήσει την επιθυμητή οικονομική άνοδο, οδηγώντας σύντομα σε σύγκρουση με τις Βρυξέλλες.
Η έγκριση του προϋπολογισμού του 2016 από τη βουλή την περασμένη εβδομάδα σηματοδότησε την πιο ξεκάθαρη απόπειρα ως τώρα από χώρα της ευρωζώνης να αντιστρέψει τις μεταρρυθμίσεις και τις περικοπές δαπανών που επιβλήθηκαν κατά τη διάρκεια διάσωσης από την ΕΕ και το ΔΝΤ.
Ήρθα αφού οι σοσιαλδημοκράτες ηγέτες από όλη την Ευρώπη, φιλοξενούμενοι του γάλλου προέδρου Φρανσουά Ολλάντ, συμφώνησαν σε συνάντηση της 12ης Μαρτίου στο Παρίσι να αντισταθούν στις επιβεβλημένες από τη Γερμανία πολιτικές λιτότητας και να πιέσουν για περισσότερες πρωτοβουλίες της ΕΕ για την αναζωογόνηση της αγοράς.
Ο πορτογαλικός προϋπολογισμός υπολογίζει σε ανάπτυξη 1,8% για φέτος, όμως πολλοί αναλυτές αμφιβάλουν πως ακόμη κι αυτή η αναθεωρημένη εκτίμηση θα επιτευχθεί μετά τ 1,5% του 2015.
Η ασταθής συμμαχία μιας μειοψηφικής σοσιαλιστικής κυβέρνησης και των αριστερών συμμάχων της στο ξοινοβούλιο – των Κομμουνιστών και του Αριστερού Μπλοκ – έχει αρχίσει να πραγματοποιεί τις υποσχέσεις για αποκατάσταση των μισθών και των συντάξεων του δημόσιου τομέα στα επίπεδα πριν από την κρίση χρέους του 2010.
Έχουν αυξήσει τον κατώτατο μισθό, περικόψει τις φορολογικές προσαυξήσεις της περιόδου της κρίσης και επανεισάγει τέσσερις αργίες.
Άλλες χώρες της περιφέρειας της ευρωζώνης έχουν επίσης ξεκινήσει να μειώνουν τη λιτότητα. Στην Ισπανία, η κεντροδεξιά κυβέρνηση επανέφερε πριν από τις εκλογές του Δεκεμβρίου μέρος του 13ου μισθού για τους δημόσιους υπαλλήλους που ακυρώθηκε το 2012.
Ο ιταλός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι, η χώρα του οποίου κατάφερε να αποφύγει τη διάσωση αλλά είχε το υψηλότερο ποσοστό χρέους από κάθε άλλη χώρα εκτός της Ελλάδας, επίσης πιέζει για περισσότερο δημοσιονομικό περιθώριο από τις Βρυξέλλες για να κινητοποιήσει την οικονομία.
Η Ιρλανδία έβαλε τέλος στα επτά χρόνια έντονης λιτότητας στον προϋπολογισμό του 2015 και συνέχισε να χρησιμοποιεί τα κέρδη μιας ακμάζουσας οικονομίας φέτος για να περικόψει περαιτέρω τους φόρους εισοδήματος, να ανατρέψει τις αντιδημοφιλείς περικοπές και να αυξήσει τους μισθούς στον δημόσιο τομέα.
Ωστόσο, παρ’ ότι η φαινομενική ανάπτυξη 7,8% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της Ιρλανδίας σήμαινε πως το έλλειμμα του 2015, στο 1,5% του ΑΕΠ, ήταν πολύ χαμηλότερα από το όριο της ΕΕ στο 3%, η Ισπανία και η Πορτογαλία δεν πέτυχαν τους στόχους ελλείμματός τους πέρυσι.
Στην Πορτογαλία, το μεγάλο ερώτημα είναι κατά πόσο οι σταδιακές απαλοιφές των περικοπών των μισθών θα κάνουν τους εξαιρετικά χρεωμένους πορτογάλους να δαπανήσουν περισσότερο, ωθώντας την οικονομία όπως ελπίζει η κυβέρνηση.
Ο Φάμπιο Καβαλέιορ, 30χρονος νοσοκόμος, λέει πως οι αλλαγές στον μισθό του ως τώρα έχουν φτάσει μόλις 10 ή 15 ευρώ κάθε μήνα.
“Όχι πως δε χρησιμεύουν, όμως νομίζω είναι ένα αστείο ποσό” είπε ο Καβαλέιρο, ο οποίος βγάζει 1.100 ευρώ δουλεύοντας επιπλέον νυχτερινές βάρδιες, χωρίς τις οποίες ο μισθός του θα ήταν κοντά στον κατώτατο, στα 530 ευρώ τον μήνα.
Τα τελευταία χρόνια, ο Καβαλέιρο και η σύντροφός του, επίσης νοσοκόμα, έχασαν περίπου 400 ευρώ μηνιαίου εισοδήματος.
Από τη στιγμή που οι Σοσιαλιστές συμμάχησαν με την άκρα αριστερά το φθινόπωρο για να εκτοπίσουν την κεντροδεξιά κυβέρνηση, η οικονομία έχει δώσει περισσότερα δείγματα επιδείνωσης. Η ανεργία, η οποία είχε πέσει από τα μέσα του 2013, αυξήθηκε στο τέταρτο τρίμηνο ως το 12,2% από το 11,9% του τρίτου.
Η επενδυτική και η επιχειρηματική εμπιστοσύνη έπεσαν, σημαίνοντας μελλοντικές προκλήσεις, ενώ η τριμηνιαία ανάπτυξη ουσιαστικά ακινητοποιήθηκε.
Ο πολιτικός αναλυτής Αντελίνο Μαλτές λέει πως η συνοχή μεταξύ της κυβέρνησης και των αριστερών συμμάχων της, την οποία χρειάζεται ο πρωθυπουργός Αντόνιο Κόστα για να έχει τη στήριξη του κοινοβουλίου, κρέμεται από την οικονομία.
“Το πώς θα αντιδράσει η οικονομία είναι το μυστικό για τη συνέχιση της διαπραγμάτευσης του Κόστα ” είπε. “Όλα εξαρτώνται από την οικονομία. Η αλλαγή μπορεί να έρθει πολύ γρήγορα.”
Η Αλεξάντρα Σίλβα, 43 ετών, άνεργη γραφίστρια και μητέρα δύο παιδιών που ζει στα προάστια της Λισαβόνα, απολύθηκε στις αρχές του 2014 και από τότε τα επιδόματα ανεργία της έχουν πέσει στο μισό, σε περίπου 420 ευρώ τον μήνα.
“Ψάχνω συνεχώς για δουλειά όλο αυτό το διάστημα, έχω γραφτεί στο κέντρο ευρέσεων εργασίας, όμως δεν υπάρχουν δουλειές και η ζωή δεν έχει βελτιωθεί καθόλου, μάλιστα έχει επιδεινωθεί” είπε. “Όποιος κι αν είναι στην κυβέρνηση, δε μας δίνει πολλές ελπίδες.”
Η Ευρωπαϊκή Κομισιόν έχει ήδη υποχρεώσει τη Λισαβόνα να προβεί σε επιπλέον δημοσιονομικά μέτρα αξίας 1 δισεκατομμυρίου ευρώ σε υψηλότερους έμμεσους φόρους – κυρίως στα καύσιμα – στον προϋπολογισμό αυτού του έτους, μειώνοντας τις επιπτώσεις των υψηλότερων μισθών. Οι Βρυξέλλες μπορεί επίσης να ζητήσουν περισσότερες περικοπές κόστους τον Μάιο, εάν, όπως έχει αφήσει να εννοηθεί, η Πορτογαλία δεν καταφέρει να συμμορφωθεί με τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ.
“Ας μην έχουμε αυταπάτες. Οι πιέσεις από την Ευρωπαϊκή Κομισιόν είναι σήμερα ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την εκπλήρωση αυτού του σχεδίου” είπε στο κοινοβούλιο η βουλευτής του Αριστερού Μπλοκ Μαριάνα Μορτάγκουα, αποκαλώντας τις απαιτήσεις για περικοπές “στρατοσφαιρικές”.
Περιπλέκοντας τα πράγματα για τους μετριοπαθείς Σοσιαλιστές, τα δύο ακροαριστερά κόμματα έχουν αναβιώσει τη ρητορική της επαναδιαπραγμάτευσης του χρέους, υποστηρίζοντας πως το βάρος είναι μη βιώσιμο. Η κυβέρνηση θεωρεί πως στο 130% του ΑΕΠ το χρέος είναι διαχειρίσιμο και μπορεί να μειωθεί μέσω δημοσιονομικών ελέγχων και ανάπτυξης.
Αυτού του είδους οι εντάσεις μπορεί να φέρουν τον Κόστα σε αδιέξοδο, εάν υπάρξει σύγκρουση με τις Βρυξέλλες ή κάποιο πιθανό οικονομικό σοκ, όπως η υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας από τον οίκο αξιολόγησης DBRS.
Μία τέτοια υποβάθμιση “θα ήταν καταστροφική” καθώς η Πορτογαλία θα μπορούσε να αποκλειστεί από το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ανέφερε ο πολιτικός επιστήμων Βιριάτο Σορομένιο-Μάρκες. Ωστόσο, δε θεωρεί πως οι επιτηρητές της ΕΕ θα είναι αυστηροί με την Πορτογαλία, καθώς χώρες όπως η Γαλλία και η Ιταλία βρίσκονται σε χειρότερη δημοσιονομική θέση.
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι πως η οικονομία θα κινηθεί αργά, υπονομεύοντας τις αισιόδοξες προβλέψεις της κυβέρνησης για τα έσοδα και την ανάπτυξη.
Επιχειρηματικοί ηγέτες έχουν προειδοποιήσει πως οι αυξήσεις στους φόρους των καυσίμων και η παύση των περικοπών των εταιρικών φόρων που ξεκίνησαν από την προηγούμενη κυβέρνηση θα βλάψουν τις επενδύσεις και την ανάπτυξη, αναιρώντας τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των τελευταίων ετών.