Ξεκινά πλέον ένα νέο “θρίλερ” τριών εβδομάδων, έως την επόμενη σύνοδο της 15ης Ιουνίου, για να βρεθεί ένας συμβιβασμός στα πολλά ανοικτά μέτωπα που άφησε πίσω της η χθεσινή σύνοδος των ΥΠΟΙΚ.
Ο Επίτροπος Πιερ Μοσκοβισί αποκάλυψε ότι παρέμεναν και χθες ανοικτά τα 25 από τα 140 συνολικά προαπαιτούμενα για την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης. Μάλιστα, 11 από τα προαπαιτούμενα “συμπληρώθηκαν” μόλις χθες στη “λίστα” της έκθεσης συμμόρφωσης που καταρτίζει η Επιτροπή. Τα 45 προαπαιτούμενα προέρχονται από τον εφαρμοστικό νόμο των 5,5 δισ. ευρώ νέων μέτρων.
Παράλληλα ο πρόεδρος του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ παραδέχθηκε στις δηλώσεις του μετά την σύνοδο- εμμέσως πλην σαφώς – ότι τίθεται ζήτημα επίσημης συμμετοχής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου με δάνειο στην Ελλάδα ως προϋπόθεση για την εκταμίευση του επόμενου πακέτου δόσεων (σ.σ. αν και κάτι τέτοιο έχει τεθεί και στο παρελθόν αλλά βρέθηκε πολιτικός τρόπος να παρακαμφθεί μέσω πολιτικής δέσμευσης του ΔΝΤ). Σημειώνεται ότι της απόφασης για εκταμίευση των δόσεων που λαμβάνεται από τον ESM με “εντολή” από το Eurogroup πρέπει να μεσολαβήσουν οι εγκρίσεις κοινοβουλίων των κρατών – μελών.
H συνάντηση των 19 υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης διασπάστηκε αργά το βράδυ της Δευτέρας εν μέσω διαφωνίας με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για το χρέος της Ελλάδας.
Η σύγκρουση ήρθε μόλις λίγες ώρες αφότου η Γαλλία και η Γερμανία δεσμεύτηκαν να εμβαθύνουν τη συνεργασία στην ευρωζώνη και να εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες που δημιουργεί το Brexit για τους τραπεζικούς τους κλάδους.
Ύστερα από περισσότερες από οκτώ ώρες συζητήσεων στις Βρυξέλλες, οι πιστωτές της Ελλάδας – τα κράτη μέλη της ευρωζώνης και το ΔΝΤ – δεν κατάφεραν να γεφυρώσουν τις διαφορές τους για τη δυνατότητα της Ελλάδας να αποπληρώσει τα χρέη της μακροπρόθεσμα.
«Ήμασταν πολύ κοντά αλλά δεν καταφέραμε να το πετύχουμε απόψε» είπε ο Γερούν Ντάισελμπλουμ, ο ολλανδός υπουργός Οικονομικών που ηγήθηκε της συνάντησης. Είπε πως ελπίζει σε συμφωνία στην επόμενη συνεδρίαση της ευρωζώνης στις 15 Ιουνίου.
Η σύγκρουση ευρωζώνης και ΔΝΤ είναι το τελευταίο εμπόδιο για την Ελλάδα που θέλει να ξεκλειδώσει δόση των χρημάτων διάσωσης που θα της επιτρέψει να ξεπληρώσει 7,3 δισεκατομμύρια ευρώ από τα δάνειά της τον Ιούλιο.
Η ΕΕ συμφώνησε σε πακέτο διάσωσης 86 δισεκατομμυρίων ευρώ για την Ελλάδα τον Ιούλιο του 2015, ένα πρωτοφανές τρίτο πρόγραμμα που εμπόδισε τη χώρα από το να βρεθεί εκτός ευρωζώνης.
Παρ’ ότι ο συνολικός αριθμός έχει εγκριθεί, η Ελλάδα χρειάζεται να πραγματοποιεί σειρές λεπτομερών μεταρρυθμίσεων προτού λάβει χρήματα, τα οποία εκταμιεύονται σε δόσεις. Εξασφάλισε 10,3 δισεκατομμύρια ευρώ τον προηγούμενο Μάιο, όμως η τελευταία πληρωμή έχει καθυστερήσει δύο μήνες.
Είχε φανεί πως ο δρόμος είχε ανοίξει νωρίτερα τον Μάιο όταν η ελληνική κυβέρνηση συμφώνησε σε επιπλέον περικοπές συντάξεων και αυξήσεις φόρων κατά την απαίτηση των πιστωτών. Ωστόσο, η διαφωνία ανάμεσα στους πιστωτές έχει αποδειχθεί κρίσιμο εμπόδιο.
Οι χώρες της βορείου Ευρώπης δε θέλουν να υπογράψουν επιταγές προς την Ελλάδα εκτός κι αν το ΔΝΤ συμφωνήσει να συμμετέχει στο τρίτο πρόγραμμα διάσωσης. Χώρες όπως η Γερμανία και η Ολλανδία πιστεύουν πως το ΔΝΤ θα προσθέσει ισχύ στο πρόγραμμα και φοβούνται πως οι θεσμοί της ΕΕ είναι πολύ υποχωρητικοί με την Αθήνα.
Όμως το ΔΝΤ έχει ως τώρα αρνηθεί να συμμετάσχει στη διάσωση της Ελλάδας, καθώς τα στελέχη του πιστεύουν πως τα χρέη της χώρας δεν είναι διαχειρίσιμα μακροπρόθεσμα. Το ταμείο με έδρα στην Ουάσινγκτον έχει επανειλημμένα πως αναζητά μια «αξιόπιστη στρατηγική που θα αποκαταστήσει τη βιωσιμότητα του χρέους».
Στην καρδιά της διαφωνίας βρίσκεται η απαίτηση από την Ελλάδα να παρουσιάσει δημοσιονομικά πλεονάσματα ύψους 3,5% του ΑΕΠ. Η ευρωπαϊκή πλευρά πιστεύει πως η Ελλάδα μπορεί να πετύχει αυτόν τον στόχο, όμως το ΔΝΤ έχει υποστηρίξει πως οποιαδήποτε χώρα με υψηλή ανεργία (23% αυτή τη στιγμή για την Ελλάδα) θα δυσκολευόταν να πετύχει τόσο απαιτητικούς δημοσιονομικούς στόχους για δεκαετίες.
Σε μια ένδειξη πιθανής υποχώρησης, ο Ντάισελμπλουμ είπε πως υπήρξε «πλήρη συμφωνία πως το πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% θα πρέπει να παραμείνει για πέντε χρόνια» και τελικά να πέσει, παρ’ ότι δεν έδωσε συγκεκριμένο αριθμό.
Το ΔΝΤ συνεχίζει να επιμένει πως οτιδήποτε υψηλότερο ενός πλεονάσματος 1,5% δεν είναι αξιόπιστο: τα στελέχη του καλούν την ευρωζώνη να δει πιο ρεαλιστικά τη δυνατότητα της Ελλάδας να περιορίσει αυστηρά τις δημόσιες δαπάνες για δεκαετίες.
Μιλώντας για τη βιωσιμότητα του χρέους της Ελλάδας, ο Ντάισελμπλουμ είπε πως υπάρχει ένα χάσμα στις προσδοκίες από την ευρωζώνη και από το ΔΝΤ. Είπε: «Χρειαζόμαστε να κλείσουμε αυτό το χάσμα εξετάζοντας επιπλέον επιλογές ή προσαρμόζοντας τις προσδοκίες μας. Και τα δύο είναι εφικτά, και τα δύο θα πρέπει να γίνουν».
Ο Πολ Τόμσεν, ο επικεφαλής του ευρωπαϊκού τμήματος του ΔΝΤ, είπε πως η Ελλάδα είχε υιοθετήσει «ένα πολύ πιο φιλικό για την ανάπτυξη πρόγραμμα», όμως έκανε ξεκάθαρο πως οι υπόλοιποι πιστωτές θα πρέπει να υποχωρήσουν στο θέμα της ελάφρυνσης χρέους προτού συμμετάσχει το ταμείο.
«Έχω τη χαρά να πω πως πιστεύουμε πως έχουμε συμφωνία σε τεχνικό επίπεδο για την πολιτική» είπε σε δημοσιογράφους την Τρίτη. «Αυτή χρειάζεται να συνοδευτεί από ένα αξιόπιστο πακέτο ελάφρυνσης χρέους. Έχουμε σημειώσει πρόοδο, δεν υπάρχει αμφιβολία για αυτό, αλλά δεν έχουμε φτάσει ακόμη εκεί που πρέπει.»
Θέλει να δει «περισσότερο ρεαλισμό» στις προβλέψεις της ΕΕ για την ανάπτυξη στην Ελλάδα και «λίγο πιο συγκεκριμένα πράγματα» για το πώς η ευρωζώνη θα χαλαρώσει το χρέος της χώρας μακροπρόθεσμα.
Το ΔΝΤ δε θέλει να διαγράψει ελληνικό χρέος, όμως υποστηρίζει τις μεγαλύτερες περιόδους χάριτος και περιόδους αποπληρωμής, ώστε να μην επιβαρύνουν τόσο την οικονομία.
Νωρίτερα τη Δευτέρα, ο γάλλος υπουργός Οικονομικών και ο γερμανός ομόλογός του υποσχέθηκαν να εργαστούν για την βαθύτερη ενοποίηση της νομισματικής ένωσης. Ο Μπρουνό Λε Μερ και ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε πέταξαν στις Βρυξέλλες με το ίδιο αεροπλάνο, ύστερα από συνέντευξη τύπου στο Βερολίνο όπου ανακοίνωσαν ομάδα εργασίας για μεταρρυθμίσεις της ευρωζώνης.
Ο Λε Μερ, ο οποίος διορίστηκε από τον Εμανουέλ Μακρόν μετά την εκλογική νίκη του γάλλου προέδρου, είπε πως η αποτυχία στη μεταρρύθμιση της ευρωζώνης θα οδηγούσε στην εξουσία πολιτικούς εξτρεμιστές της αριστεράς και της δεξιάς.
Αναφερόμενος στην επικείμενη έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ, ο Λε Μερ τόνισε πως η Γαλλία και η Γερμανία έχουν σκοπό να εκμεταλλευτούν όποιες ευκαιρίες δημιουργηθούν για τις χρηματοπιστωτικές βιομηχανίες τους. «Βλέπουμε το Brexit ως μια ευκαιρία για τον χρηματοπιστωτικό μας τομέα να γίνει πιο ελκυστικός απ’ ότι ήταν στο παρελθόν. Αυτό σημαίνει θέσεις εργασίας, δουλειά και πλούτο για τις χώρες μας.»