Ο νεώτερος ηγέτης της Γαλλίας μετά τον Ναπολέοντα έφερε μαζί του μια νέα γενιά νεαρών πολιτικών με φρέσκα πρόσωπα, πολλοί από τους οποίους δεν έχουν ασκήσει ποτέ πολιτικό αξίωμα. Και στην ομιλία του στα δύο σώματα του κοινοβουλίου της Γαλλίας, ο Μακρόν επανέλαβε το αίτημά του για μια νέα τάξη – μια “πραγματική επανάσταση”, όπως την χαρακτήρισε, που θα ενεργοποιήσει εκ νέου τη γαλλική πολιτική.
Όμως, ενώ τα νέα πρόσωπα και οι μεταρρυθμιστικές φιλοδοξίες είναι μια ευπρόσδεκτη αλλαγή στη Γαλλία, αξίζει να αναρωτηθούμε αν η κίνηση θα ενισχύσει τη νέα σκέψη. Μια πιο προσεκτική ματιά δείχνει ότι οι πιο άμεσοι αποδέκτες των πολιτικών του Μακρόν θα είναι μια πιο έμπειρη ομάδα: οι «enarques» της Γαλλίας ή οι απόφοιτοι της διάσημης Ecole Nationale d’Administration, της σχολής που τελειώνουν οι δημόσιοι υπάλληλοι.
Κάθε χώρα έχει τα εργοστάσιά της για την παραγωγή ελίτ – σκεφτείτε το Oxbridge στο Ηνωμένο Βασίλειο ή την Ivy League στις Η.Π.Α. Η ENA της Γαλλίας είναι σχετικά μικρή, βγάζοντας 80 με 100 απόφοιτους κάθε χρόνο. Αλλά οι απόφοιτοι της ENA μισθώνονται αμέσως σε κορυφαία τμήματα δημόσιας υπηρεσίας. Λόγω των στενών δεσμών μεταξύ της κυβέρνησης και των επιχειρήσεων, και του συστήματος που επιτρέπει στους δημόσιους υπαλλήλους να εργαστούν στον ιδιωτικό τομέα με εγγύηση της προηγούμενης θέσης τους στο δημόσιο, οι απόφοιτοι της ENA κυριαρχούν και στον επιχειρηματικό κόσμο. (Αυτό εξηγεί πώς ο Macron μπόρεσε γίνει διευθύνων σύμβουλος στη Rothschild & Co στην ώριμη νεαρή ηλικία των 30 ετών, αφού εργάστηκε στο γαλλικό υπουργείο Οικονομικών βγαίνοντας από την ENA).
Αυτός ο πυρήνας έμπειρων και καλά συνδεδεμένων επαγγελματιών αναμένεται να δει την εξουσία του να αυξάνεται υπό τον Μακρόν – όχι από κάποια συνωμοσία για την εξουσία των ελίτ, αλλά επειδή για έναν «enarque» τα περισσότερα προβλήματα είναι επιλύσιμα με τη βοήθεια άλλων «enarques». Υπάρχουν ήδη δείγματα αυτού να συμβαίνει.
Πολλά έχουν ειπωθεί για το πώς ο Μακρόν εισήγαγε πολιτικούς νεοφώτιστους στη γαλλική εθνική Βουλή. Όμως οι γάλλοι βουλευτές έχουν αποστεωμένο προσωπικό και εξαρτώνται από κυβερνητικές υπηρεσίες. Ενώ τα μακροχρόνια μέλη που έχουν οικοδομήσει σχέσεις και εμπειρογνωμοσύνη σε έναν τομέα με την πάροδο των ετών και ως εκ τούτου δεν βασίζονται τόσο σε επίσημους οργανισμούς είναι η εξαίρεση, τα περισσότερα από αυτά τα μέλη έχουν φύγει τώρα, αυξάνοντας έτσι τη δύναμη της γραφειοκρατίας στο νομοθετικό σώμα. Η ίδια η απειρία των νέων βουλευτών του Μακρόν τους καθιστά πιο εξαρτημένους από την παλιά φρουρά ή τουλάχιστον από τους αποφοίτους της ENA που διαχειρίζονται το μεγαλύτερο μέρος της γραφειοκρατίας.
Ομοίως, η απόφαση του Μακρόν να εμποδίσει τους πολιτικούς να κατέχουν πολλές θέσεις ταυτόχρονα, ένα μέτρο φαινομενικά κοινής λογικής, λειτουργεί προς όφελος των enarques. Η Γαλλία έχει τόσα διοικητικά επίπεδα, ώστε κάθε τοπικό σχέδιο πρέπει να έχει την έγκριση πολλών φορέων. Συχνά ο μόνος τρόπος για έναν τοπικό πολιτικό να αποσπάσει έγκριση ή επιδοτήσεις από μια διστακτική γραφειοκρατία είναι να εκλεγεί σε πολλά από αυτά τα γραφεία μονομιάς. Αν και χωρίς αναμφίβολα με καλές προθέσεις, η κίνηση θα καταλήξει στην πράξη στη μείωση της εξουσίας των τοπικών εκλεγμένων αξιωματούχων σε σχέση με την κεντρική γραφειοκρατία όπου κυριαρχούν σε μεγάλο βαθμό οι enarques.
Ο προτεινόμενος αντιτρομοκρατικός νόμος του Μακρόν θα έχει παρόμοιο αντίκτυπο. Ο κύριος άξονας του νόμου είναι ότι παίρνει πολλές αποφάσεις για τις έρευνες κατά της τρομοκρατίας από τα χέρια των ερευνητικών δικαστών και τις τοποθετεί στα χέρια των νομαρχών, ανώτερων δημόσιων υπαλλήλων που είναι επιφορτισμένοι με την εποπτεία των αστυνομικών δυνάμεων σε συγκεκριμένους τομείς. Στη Γαλλία, οι δικαστές δεν προέρχονται από την ENA, αλλά από μια διαφορετική σχολή δημοσίων υπηρεσιών. Οι νομάρχες όμως ναι. Αν και ασυνείδητα, ο Μακρόν και οι σύμβουλοί του και ο πρωθυπουργός θεωρούν φυσικό ότι το πρόβλημα της καταπολέμησης της τρομοκρατίας θα αντιμετωπιστεί καλύτερα με τους enarques να δείχνουν τον δρόμο.
Οι κανονιστικές αποφάσεις του Μακρόν μπορεί επίσης να ωφελήσουν – μαντέψτε ποιον. Το - News ανέφερε ότι η κυβέρνηση του Μακρόν έχει κάνει μια ήσυχη αναστροφή στους κανονισμούς της ΕΕ σχετικά με τη ρύθμιση των τραπεζών, υποχωρώντας από την παραδοσιακά επιθετική γραμμή της Γαλλίας. Όπως γνωρίζει καλά ο Μακρόν, τρεις από τις τέσσερις μεγαλύτερες γαλλικές τράπεζες με βάση τα περιουσιακά στοιχεία διοικούνται από enarques, και ο χρηματοπιστωτικός τομέας είναι ένα κοινό σημείο κατάληξης για τους enarques. Θα είναι ευχαριστημένοι.
Το πρόβλημα με όλα αυτά δεν είναι κατ ‘ανάγκην ότι οι enarques δεν είναι κατάλληλοι να κυβερνήσουν τη Γαλλία. Σε γενικές γραμμές, είναι πολύ έξυπνοι, ικανοί και με πνεύμα υπέρ του κοινού. Αλλά όπως και με κάθε σφιχτοδεμένη ομάδα ανθρώπων που έχουν την ίδια εκπαίδευση, παρόμοιες σταδιοδρομίες και συχνά παρόμοια υπόβαθρα, οι προκαταλήψεις και ο ομαδικός τρόπος σκέψης μπορεί να επικρατήσει. Η επέκταση της εξουσίας των μη εκλεγέντων γραφειοκρατών έναντι των εκλεγμένων δημοσίων υπαλλήλων μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ μεταξύ των πολλών που αισθάνονται ήδη απογοητευμένοι από την πολιτική ελίτ και πρόσφατα απέρριψαν και τα δύο κυρίαρχα κόμματα ως αποτέλεσμα αυτού.
Η Γαλλία κυβερνήθηκε από enarques για το μεγαλύτερο μέρος της μεταπολεμικής εποχής και τα αποτελέσματα είναι αναμφισβήτητα μικτά. Η εποχή του Μακρόν θα έπρεπε να είναι μια απαγκίστρωση από το παρελθόν. Το αν η τάξη των enarques μπορεί να χρησιμοποιήσει τη νέα και την παλαιά εξουσία της για να προωθήσει τον στόχο του Μακρόν να αναζωογονήσει τη γαλλική πολιτική μένει να το δούμε. Αλλά ένα πράγμα φαίνεται σαφές: ο άνθρωπος την άνοδο του οποίου δεν προέβλεψε κανείς, φαίνεται τελικά προβλέψιμος.