Τα στοιχεία για το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν για το δεύτερο τρίμηνο για την Ιταλία θα δημοσιοποιηθούν την επόμενη εβδομάδα, ενώ οι οικονομολόγοι αναμένουν την ανάπτυξη να έχει αυξηθεί κατά 0,2%, έναντι 0,4% το πρώτο τρίμηνο.
Αυτό θα κρατούσε την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης στην πορεία για τις καλύτερες επιδόσεις της μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση: το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αναθεώρησε τον περασμένο μήνα την εκτίμησή του για την ανάπτυξη της Ιταλίας στο 1,3% το 2017, χάρη στη θετική ορμή σε όλο το νομισματικό μπλοκ.
«Δεν είμαι βέβαιος ότι μπορούμε να πούμε για την Ιταλία ότι υπεραποδίδει, αλλά διατηρεί τον ρυθμό και επωφελείται από το βελτιωμένο εξωτερικό περιβάλλον», λέει η Λορεντάνα Φεντερίκο, επικεφαλής ιταλίδα οικονομολόγος στη UniCredit στο Μιλάνο.
Άλλα στοιχεία είναι επίσης ενθαρρυντικά. Η δραστηριότητα στον τομέα των υπηρεσιών της Ιταλίας έφτασε στο υψηλότερο επίπεδό της σε μια δεκαετία τον Ιούλιο, σύμφωνα με τη μηνιαία έρευνα IHS/Markit που δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα.
Εν τω μεταξύ, η ανεργία υποχώρησε στο 11,1% τον Ιούνιο, από 11,3 τον Μάιο και με βελτίωση 0,7 ποσοστιαίων μονάδων σε σύγκριση με τον Ιανουάριο.
Το καλύτερο οικονομικό κλίμα βοήθησε την κυβέρνηση Τζεντιλόνι να αντέξει ένα δύσκολο καλοκαίρι λόγω της μεταναστευτικής κρίσης στην κεντρική Μεσόγειο και θα του δώσει επίσης κάποια περιθώρια για τη δημιουργία ενός δύσκολου προϋπολογισμού το φθινόπωρο πριν από τις γενικές εκλογές που θα γίνουν στις αρχές του επόμενου έτους.
Οι διασώσεις από το κράτος τριών προβληματικών τραπεζών, μετά από σκληρές διαπραγματεύσεις με την ΕΕ και την ΕΚΤ, καθώς και μια επιθετική αναδιάρθρωση της UniCredit, της τράπεζας με έδρα το Μιλάνο, έχουν επίσης ανακουφίσει τις ανησυχίες για τον χρηματοπιστωτικό τομέα, ο οποίος έχει υποστεί ζημιά από τα επισφαλή δάνεια.
Αλλά ο φόβος είναι ότι αυτό μπορεί να είναι το καλύτερο που μπορεί να πετύχει η ιταλική οικονομία και ο ταχύτερος ρυθμός ανάπτυξης που θα εμφανιστεί το 2017 δεν θα διατηρηθεί τα επόμενα χρόνια. «Καθώς ο κύκλος ωριμάζει και το ευρώ ενισχύεται, φαίνεται απίθανο να φτάσουμε πολύ πέρα από αυτό το επίπεδο», λέει ο Ντανιέλε Αντονούτσι, οικονομολόγος της Morgan Stanley στο Λονδίνο.
Ο Μαρτσέλλο Μεσορί, καθηγητής οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Luiss στη Ρώμη, προσθέτει: «Η Ιταλία στηρίζεται σε μια ισχυρή ανάκαμψη της ευρωζώνης, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι οι αδυναμίες της χώρας έχουν ξεπεραστεί».
Η εγχώρια κατανάλωση αυξάνεται, κατά 0,5% το πρώτο τρίμηνο, αλλά παραμένει υποτονική και θα μπορούσε να επηρεαστεί αρνητικά από τις πρόσφατες αυξήσεις του πληθωρισμού. Μια συνεχής ανάκαμψη των επενδύσεων δεν έχει ακόμη επιτευχθεί: στην πραγματικότητα, ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου συρρικνώθηκε τους πρώτους τρεις μήνες του έτους.
Μια φιλόδοξη ατζέντα οικονομικών μεταρρυθμίσεων που ξεκίνησε ο πρώην πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι συνεχίστηκε από τον κ. Τζεντιλόνι – συμπεριλαμβανομένης της κοινοβουλευτικής έγκρισης ενός νέου νόμου με στόχο την ελευθέρωση βασικών τομέων της οικονομίας, από την ενέργεια στα φαρμακεία, την περασμένη εβδομάδα – αλλά παραμένει ατελής.
Εν τω μεταξύ, υπάρχει πάντα ο πολιτικός κίνδυνος: στις αρχές του 2018 θα πρέπει να διεξαχθούν γενικές εκλογές, στις οποίες η ισχυρή απόδοση των λαϊκιστικών κομμάτων θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα «κρεμασμένο» κοινοβούλιο ή ακόμα και σε μια ευρωσκεπτικιστική κυβέρνηση.
Αυτό θα μπορούσε να συμβεί την ίδια στιγμή που η ΕΚΤ αρχίζει να μειώνει το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει σε ανεπιθύμητη αύξηση των επιτοκίων.
«Η Ιταλία είναι ο αδρανής κίνδυνος που θα μπορούσε να προκύψει το 2018», λέει ο Μπερτ Κόλιν, ανώτερος οικονομολόγος της ευρωζώνης στην ING. «Τώρα δε φαίνεται να συμβαίνουν πολλά, αλλά οι αγορές μπορούν να αλλάξουν γνώμη γρήγορα.»
Το ίδιο το ΔΝΤ προειδοποίησε τον περασμένο μήνα ότι οι «κίνδυνοι καθοδικών επιπτώσεων» στην Ιταλία παρέμειναν «σημαντικοί», συμπεριλαμβανομένων των «πολιτικών αβεβαιοτήτων, πιθανών αποτυχιών στη μεταρρυθμιστική διαδικασία, οικονομικών αδυναμιών και επαναξιολόγησης του πιστωτικού κινδύνου κατά την κανονικοποίηση της νομισματικής πολιτικής».