Ένας μήνας διερευνητικών συνομιλιών συνασπισμού έληξε σε δραματική κατάρρευση λίγο πριν τα μεσάνυχτα της Κυριακής, καθώς η διαμάχη για τη μεταναστευτική πολιτική οδήγησε το κόμμα των Ελεύθερων Δημοκρατών, έναν από τους πιθανούς εταίρους, να αποχωρήσει από τη συμφωνία.
Μετά από 12 χρόνια στην εξουσία που την έκαναν άγκυρα σταθερότητας για την Ευρώπη σε περιόδους κρίσης, η Μέρκελ δήλωσε ότι θα παραμείνει εν ενεργεία καγκελάριος και αργότερα θα συμβουλευτεί τον πρόεδρο της Γερμανίας για το τι θα ακολουθήσει. Η κατάρρευση σηματοδοτεί το όριο του ρεαλιστικού, μη ιδεολογικού τρόπου διακυβέρνησής της και αφήνει τις επιλογές της για παραμονή στην εξουσία για άλλα τέσσερα χρόνια να μειώνονται δραματικά.
«Είναι μια μέρα τουλάχιστον για μια βαθιά εξέταση του μέλλοντος της Γερμανίας», δήλωσε η Μέρκελ, 63 ετών, στους δημοσιογράφους μετά την ολοκλήρωση των συνομιλιών. «Ως καγκελάριος, ως προσωρινή καγκελάριος, θα κάνω τα πάντα για να σιγουρευτώ ότι η χώρα θα συνεχίσει να κυβερνάται καλά μέσα από τις δύσκολες εβδομάδες που έρχονται.»
Οι επιλογές περιλαμβάνουν τώρα τη δημιουργία μιας μειοψηφικής κυβέρνησης με επικεφαλής το μπλοκ υπό την ηγεσία της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης ή να ζητηθεί από τον πρόεδρο Φρανκ-Βάλτερ Στάινμαϊερ να διατάξει εθνικές εκλογές λίγους μήνες μετά τις τελευταίες του Σεπτεμβρίου. Και τα δύο σενάρια θα ήταν άγνωστο έδαφος για τη Γερμανία, η οποία είχε μόνο οκτώ καγκελάριους στις επτά δεκαετίες μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Το αποτέλεσμα είναι ότι η κυρίαρχη χώρα της Ευρώπης παραμένει παραλυμένη στην παγκόσμια σκηνή, επηρεάζοντας ενδεχομένως τα πάντα από την πολιτική προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Τουρκία και τη Ρωσία μέχρι τις κυβερνητικές δαπάνες και τις περικοπές των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
Η Μέρκελ έχει ήδη καταστήσει σαφές ότι η πολιτική της ευρωζώνης της Γερμανίας είναι σε αναμονή μέχρι να υπάρξει νέα κυβέρνηση. Το ευρώ υποχώρησε μέχρι 0,6%, το περισσότερο σε τρεις εβδομάδες, φτάνοντας στα 1,1739 δολάρια στις 7:45 πμ στο Βερολίνο.
«Έχουμε χάσει μια ευκαιρία να ξεπεράσουμε τα ιδεολογικά όρια και να συμφωνήσουμε σε ρεαλιστικές λύσεις», δήλωσε ο Έρικ Σβάιτζερ, επικεφαλής του βιομηχανικού και εμπορικού επιμελητηρίου της Γερμανίας DIHK, στο Newswire της Deutsche Presse-Agentur. «Αλλά το DIHK είναι βέβαιο ότι όλα τα υπεύθυνα μέρη θα είναι τελικά σε θέση να βρουν λογικούς συμβιβασμούς.»
Η μεγαλύτερη αποτυχία της Μέρκελ από τότε που κέρδισε για πρώτη φορά την καγκελαρία το 2005 ακολουθεί ασυνήθιστα αμφιλεγόμενες διερευνητικές συνομιλίες. Οι πολιτικές διαφωνίες σχετικά με τη μετανάστευση, το κλίμα και την ενέργεια αποδείχθηκαν τόσο οχυρωμένες ώστε ακόμη και η Μέρκελ, κάποτε αποκαλούμενη «η βασίλισσα των παρασκηνίων», δεν κατάφερε να τις γεφυρώσει.
Ο πρόεδρος του FDP, κ. Κρίστιαν Λίντνερ, δήλωσε ότι το σχέδιο συμφωνίας για την έναρξη επίσημων συνομιλιών συνασπισμού ήταν γεμάτο με «αμέτρητες αντιφάσεις». Ο Λίντνερ ζήτησε ένα σχέδιο «ανάκαμψης» για τη γερμανική οικονομία με μεγαλύτερες περικοπές φόρων εισοδήματος και φιλικότερη προς τις επιχειρήσεις προσέγγιση. Το FDP θέλει επίσης να επιτρέψει στις χώρες να εγκαταλείψουν το ευρώ με τακτικό τρόπο χωρίς να εγκαταλείψουν την ΕΕ.
«Το θέμα ήταν: είναι η γενική κατεύθυνση σωστή, έχουμε ένα κοινό όραμα για το τι είδους πολιτική θα πρέπει να υπάρξει σε αυτή τη χώρα κατά τα επόμενα τέσσερα χρόνια;» δήλωσε η Νίκολα Μπέερ, γενικ’η γραμματέας των Ελεύθερων ΔΗμοκρατών, στην τηλεόραση ZDF τη Δευτέρα . «Στα μεγάλα ερωτήματα, δεν υπήρχαν παραχωρήσεις» από τα άλλα κόμματα.
Οι διαφωνίες σχετικά με τον περιορισμό της μετανάστευσης στη Γερμανία δυσκόλεψαν τις διερευνητικές συνομιλίες από την αρχή. Πρόκειται για ένα μέτρο των αρνητικών επιπτώσεων από τις τελευταίες εκλογές της Γερμανίας, οι οποίες είδαν την κατά της μετανάστευσης Εναλλακτική για τη Γερμανία να εισέρχεται στο κοινοβούλιο με 12,6 τοις εκατό των ψήφων, ενώ το μπλοκ της Μέρκελ έπεσε στο χαμηλότερο ποσοστό από το 1949.
Πολλοί πρώην ψηφοφόροι της CDU και του αδελφικού κόμματος CSU της Βαυαρίας στράφηκαν στην Εναλλακτική για τη Γερμανία, η οποία εκστράτευσε κατά του πολιτικού κατεστημένου και της φιλελεύθερης πολιτικής ασύλου της Μέρκελ ειδικότερα.
Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του περασμένου καλοκαιριού, η καγκελάριος υπερασπίστηκε την ανοιχτή στάση της κατά τη διάρκεια της κρίσης των προσφύγων στην Ευρώπη το 2015 και το 2016, λέγοντας ότι είναι πεπεισμένη ότι έκανε το σωστό.
Η Μέρκελ θα μπορούσε ακόμα να στραφεί για στήριξη στο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, τον μικρότερο εταίρο της τελευταίας κυβέρνησής της από το 2013, αν και οι ηγέτες του SPD επιμένουν ότι δεν ενδιαφέρονται για νέα συμμαχία, αφού το κόμμα είχε τη χειρότερη εκλογική επίδοσή του από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο τον Σεπτέμβριο.