Το 2000, το ακροδεξιό Κόμμα της Ελευθερίας (FPÖ) – το οποίο έχει ιστορικούς δεσμούς με νεοναζιστικές ομάδες – εισήλθε στην κυβέρνηση της Αυστρίας ως κατώτερος εταίρος του συνασπισμού. Η απάντηση των Βρυξελλών ήταν άνευ προηγουμένου. Η Βιέννη χτυπήθηκε με συμβολικές κυρώσεις της ΕΕ, θέτοντας τη χώρα σε διπλωματική καραντίνα διάρκειας 12 μηνών σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τις πολιτικές του τότε κατά της ΕΕ και ξενοφοβικού επικεφαλής του Γεργκ Χάιντερ.
«Είναι πολύ απλοϊκό να πούμε ότι πρέπει να κρατήσουμε την Αυστρία με κάθε κόστος στην Ευρώπη. Η Ευρώπη μπορεί να πάει πολύ καλά χωρίς την Αυστρία», είχε δηλώσει ο Λουί Μισέλ, τότε υπουργός Εξωτερικών του Βελγίου και πατέρας του σημερινού πρωθυπουργού Σαρλ Μισέλ.
Το FPÖ είναι τώρα ξανά στην κυβέρνηση. Ο νέος ηγέτης Χάινς-Κρίστιαν Στρας γίνεται αντικαγκελάριος, ενώ το FPÖ αναλαμβάνει τον έλεγχο τριών βασικών υπουργείων – εξωτερικών, εσωτερικών και αμύνης – σε συμμαχία με το δεξιό κόμμα του 31χρονου καγκελαρίου Σεμπάστιαν Κουρτς.
Όμως σε αντίθεση με την ανερχόμενη άκρα δεξιά στη Γερμανία, την Ολλανδία και τη Γαλλία φέτος, η Αυστρία είναι μια συμμαχία με μια διαφορά. Ο νέος συνασπισμός είναι προφανώς «φιλοευρωπαϊκός».
Ο κ. Κουρτς θα συναντήσει τον κ. Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ και τον Ντόναλντ Τουσκ στο πρώτο ταξίδι του στις Βρυξέλλες αύριο, όπου θα αναφέρει τη σκληρή γραμμή της Βιέννης για τη μετανάστευση και θα καθορίσει τις προτεραιότητες της Αυστρίας για την επικείμενη προεδρία της ΕΕ.
Η συμφωνία συνασπισμού 182 σελίδων της νέας κυβέρνησης αξίζει επίσης να διαβαστεί για μια ματιά στο πώς μοιάζει ένα κράτος μέλος της ευρωζώνης ενάντια στις μεταναστευτικές δυνάμεις το 2017. Η Αυστρία, λέει, θα «συμμετάσχει ενεργά» στην ΕΕ και πιέσει ώστε οι Βρυξέλλες να κάνουν τη διαφορά σε τομείς που έχουν σημασία. Αναφέρεται μάλιστα στο «έγγραφο προβληματισμού» της Ευρωπαϊκής Κομισιόν, καλώντας την ΕΕ να κάνει «λιγότερα αλλά πιο αποτελεσματικά». Αντίθετα με τη νέα δεξιά κυβέρνηση στην Ολλανδία, η αυστριακή συμφωνία αποφεύγει ακόμη να θέσει σαφείς κόκκινες γραμμές για την ολοκλήρωση της ευρωζώνης ή την κατανομή των κινδύνων.
Αυτά τα φιλοευρωπαϊκά στοιχεία συνδυάζονται με γνωστές ακροδεξιές ιδέες: μια εμμονή με το πολιτικό Ισλάμ (που αναφέρθηκε πάνω από 20 φορές) και πολιτικές όπου οι αιτούντες άσυλο πρέπει να παραδώσουν τα χρήματά τους και τα κινητά τηλέφωνα στις αρχές και να αντιμετωπίσουν οικονομικές κυρώσεις για την αποτυχία να συμμορφωθούν με τις αυστριακές παραδόσεις και τον πολιτισμό. Ο κ. Κουρτς και ο Στρας επιθυμούν επίσης οι εντατικές ενταξιακές συνομιλίες της Τουρκίας με την ΕΕ θα πρέπει να παύσουν επίσημα. «Η ΕΕ δεν είναι μόνο μια οικονομική κοινότητα, αλλά και μια κοινότητα αξιών», λέει η συμφωνία συνασπισμού.
Ωστόσο, στις Βρυξέλλες, ο Κουρτς και το FPÖ είναι πιθανό να τύχουν θετικής υποδοχής από τους βασικούς ευρωπαίους συμμάχους τους στις πρωτεύουσες του Βίσεγκραντ. Ο Αυστριακός Επίτροπος της ΕΕ έχει ήδη εκφράσει την ικανοποίησή του για τον «σαφή φιλοευρωπαϊκό προσανατολισμό» του νέου συνασπισμού. Η Κομισιόν είναι επίσης ήσυχα ανακουφισμένη με την απόφαση της Βιέννης να αποκλείσει ρητά τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την ένταξη της Αυστρίας στην ΕΕ.
Παρ’ όλες τις χειραψίες και τα χαμόγελα που θα υποδεχτούν τον νεαρό καγκελάριο αυτήν την εβδομάδα, η ανησυχία δεν θα είναι πολύ μακριά από το πρώτο ακροδεξιό κυβερνών κόμμα της ευρωζώνης. Ο Πιέρ Μοσκοβισί, ένας από τους λίγους σοσιαλιστές επιτρόπους που έχουν μείνει στις Βρυξέλλες, εξέφρασε χθες μια σπάνια προειδοποίηση: «Η κατάσταση είναι πιθανώς διαφορετική από το 2000, αλλά η παρουσία της ακροδεξιάς στην εξουσία δεν είναι ποτέ ασήμαντη».