Κινδυνεύει να επιστρέψει η χώρα σε σκοτεινές εποχές; Μια εβδομάδα πριν τις βουλευτικές εκλογές, το διάσημο τραγούδι “Bella Ciao” ακούγεται στους δρόμους του Μιλάνου. Κάποτε οι στίχοι του ενθάρρυναν τους Ιταλούς αντάρτες να πολεμήσουν τα στρατεύματα του δικτάτορα Μπενίτο Μουσολίνι και της γερμανικής Βέρμαχτ κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Αυτή τη φορά το τραγούδι ακούγεται από τους αριστερούς διαδηλωτές, κυρίως φοιτητές, που βγήκαν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν ενάντια στο ακροδεξιό κόμμα Casa Pound Italia (CPI) του οποίου τα μέλη είχαν επίσης συγκέντρωση την ίδια μέρα.
Το CPI στρέφεται κυρίως κατά των μεταναστών και προσφύγων από την Αφρική που ζουν στην Ιταλία, αν και οι θέσεις του είναι κάπως πιο μετριοπαθείς απ’ ό,τι αυτές της ακροδεξιάς παράταξης Forza Nuova (FN).
Οι διαδηλώσεις ξυπνούν μνήμες Συγκέντρωση διαμαρτυρίας πραγματοποίησαν και τα μέλη της Lega Nord, μια παράταξη που ακολουθεί επίσης εθνικιστικές θέσεις. “Πρώτα οι Ιταλοί” φώναζε στο πλήθος ο επικεφαλής Ματέο Σαλβίνι, κατά το “America First” του Αμερικανού προέδρου Τραμπ.
“Αυτή είναι η επανάσταση της κοινής λογικής” συμπλήρωσε. Από τη μια πλευρά σύμβολα που θυμίζουν τη σβάστικα και χαιρετισμοί που θυμίζουν φασίστες και ναζί. Από την άλλη πλευρά ο Γκαριμπάλντι, το Bella Ciao και η προσπάθεια της αυτοπροβολής των διαδηλωτών ως διάδοχων των ανταρτών.
Δεν χωρά αμφιβολία ότι ένα μέρος της σύγχρονης πολιτικής σκηνής στην Ιταλία βρίσκει τις αναφορές της στα μεγάλα ιστορικά δράματα του παρελθόντος, και ειδικότερα στην εποχή του φασισμού στην Ιταλία.
“Ίσως ένας πόλεμος να είναι το μόνο που μπορεί να βγάλει τη χώρα μας από τον λήθαργο και να δώσει τη σωστή κατεύθυνση στην πολιτική μας”, τέτοιες δηλώσεις ακούει συχνά ο Ιταλός δημοσιογράφος Λορέντσο Μαρσίλι, όπως λέει χαρακτηριστικά.
Αιτία για αυτές τις σκοτεινές σκέψεις δεν είναι μόνο οι ανυπέρβλητες προκλήσεις ενώπιον των οποίων βρίσκεται η χώρα – όπως είναι η κοινωνική ανισότητα, τα οικολογικά προβλήματα, η εξέλιξη της τεχνολογίας και η ανεργία – αλλά και το γεγονός ότι δεν υπάρχουν πειστικές απαντήσεις σε αυτές τις προκλήσεις, δεν υπάρχουν νέες ιδέες, που θα μπορούσαν να δώσουν έναν καινούργιο αέρα στην Ιταλία.
Το τέλος της βιομηχανικής εποχής
Την ίδια ώρα, η χώρα γλείφει ακόμη τις πληγές που της άφησε η αποβιομηχάνιση. Εγκαταστάσεις ολόκληρες που παλιότερα ήταν σημαντικό κομμάτι της εγχώριας βιομηχανίας μοιάζουν σήμερα με πόλεις-φαντάσματα, όπως για παράδειγμα το Τορίνο. Πολλοί είναι εκείνοι που έχασαν τη δουλειά τους. Πάντως, όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις μόνο το 50% των νέων θα προσέλθει στις κάλπες την Κυριακή, 4 Μαρτίου.
Μια ένδειξη για το ότι οι νέοι δεν περιμένουν πολλά από το μέλλον. Περισσότερο προσανατολίζονται στην ιστορία του παρελθόντος. Αρκετοί μάλιστα, προερχόμενοι τόσο από τον δεξιό όσο και από τον αριστερό χώρο, αναπολούν βίαιες εποχές. Η Ιταλία δεν έχει βρει ακόμη το δρόμο της προς το μέλλον, εκτιμούν αναλυτές. Αντ’ αυτού, κινδυνεύει να χαθεί στα σκοτάδια του παρελθόντος.