Όσο περισσότερο όμως συνεχίζεται η διαμάχη, τόσο πιο σαφές γίνεται ότι οι ενέργειες των λαϊκιστών δεν υπαγορεύονται από ενάρετες αρχές. Παίζουν πολιτικό παιχνίδι. Η Λέγκα και τα Πέντε Αστέρια σπρώχνονται απλώς μεταξύ τους για το ποιος θα αρπάξει το πλεονέκτημα ενόψει πιθανών νέων εκλογών. Με αυτόν τον τρόπο, έχουν βυθίσει τη χώρα σε συνταγματική κρίση για να κερδίσουν μερικές ακόμη ψήφους.
Ο Luigi Di Maio, ο ηγέτης του Κινήματος Πέντε Αστέρων ήταν μέχρι τώρα ο πλέον ανεύθυνος. Την Κυριακή το βράδυ, λίγες ώρες μετά την άρνηση του προέδρου Sergio Mattarella να διορίσει τον Paolo Savona ως υπουργό Οικονομικών λόγω των απόψεών του για το ευρώ, ο Di Maio ζήτησε πρόταση μομφής. “Πρέπει να δοκιμάσουμε τον πρόεδρο”, είπε. “Πρέπει να φέρουμε αυτή την κρίση στο κοινοβούλιο, για να αποτρέψουμε και μια αντίδραση από το λαό.”
Αυτό ήταν πραγματικά εξαιρετικό. Ένας πρόεδρος μπορεί να τεθεί υπό αμφισβήτηση μόνο για εσχάτη προδοσία ή εκ προθέσεως παραβίαση του συντάγματος. Η επίσημη διαδικασία έχει ξεκινήσει πολύ λίγες φορές στην ιστορία της Ιταλίας (συμπεριλαμβανομένης μίας φορά από το Κίνημα Πέντε Αστέρων) και δεν πέτυχε ποτέ. Ο Matteo Salvini, ηγέτης της Λέγκας, δεν στήριξε το αίτημα του Di Maio, λέγοντας ότι προτεραιότητά του είναι οι νέες εκλογές.
Ακόμη χειρότερα, μετά από μια τέτοια απερίσκεπτη παρέμβαση, ο Di Maio άλλαξε τον τόνο του λίγες ημέρες αργότερα. Την Τρίτη, οπισθοχώρησε από τις εκκλήσεις του για πρόταση μομφής, προσπαθώντας να εκτρέψει την ευθύνη προς τον Salvini. Είπε ότι το Κίνημα Πέντε Αστέρων είναι πρόθυμο τώρα να συνεργαστεί με τον πρόεδρο για να λύσει την κρίση της Ιταλίας. Ο Mattarella μετατράπηκε από προδότη σε συνεργάτη μέσα σε λίγες ώρες.
Η στροφή 180 μοιρών του Di Maio είναι καθαρός πολιτικός υπολογισμός. Αρχικά, το Κίνημα Πέντε Αστέρων προσπάθησε να εκμεταλλευτεί το βέτο του προέδρου για να ενισχύσει τη δημοτικότητά του μεταξύ των ευρωσκεπτικιστών. Ωστόσο, ο ενθουσιασμός εξασθένισε καθώς κατέστη σαφές ότι η σύγκρουση με τον Mattarella θα οδηγούσε αναπόφευκτα σε νέες εκλογές και αυτό δεν θα ήταν προς όφελος του Di Maio.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι τα Πέντε Αστέρια έχουν χάσει κάποια στήριξη από τις τελευταίες εκλογές του Μαρτίου, καθώς οι υποστηρικτές της αριστερής πτέρυγας έχουν απογοητευτεί από την προσπάθεια του Di Maio να σχηματίσει κυβέρνηση με τη δεξιά Λέγκα. Ενώ το Κίνημα Πέντε Αστέρων θα παραμείνει σχεδόν σίγουρα το μεγαλύτερο κόμμα στην Ιταλία, οι νέες εκλογές θα μπορούσαν να χαρίσουν στη Λέγκα σημαντικά κέρδη. Αυτό με τη σειρά του θα βελτίωνε τις προοπτικές για πλειοψηφία μιας κεντροδεξιάς συμμαχίας, που θα έθετε εκτός του Κίνημα Πέντε Αστέρων.
Ο Di Maio θέλει τώρα να χτίσει μια νέα συμμαχία με τη Λέγκα. Όμως, ο Salvini, έχοντας πάρει θάρρος, δεν “παίζει μπάλα”.
Ο ηγέτης της Λέγκας έδωσε τουλάχιστον την εικόνα του πιο ηθικού -ακόμα κι αν τα κίνητρά του είναι εξίσου σκοτεινά. Επέκρινε τον πρόεδρο για την απόρριψη του Savona, αλλά στράφηκε σαφώς προς μια πλήρη θεσμική σύγκρουση. Οι ψηφοφόροι ανταποκρίθηκαν. Η Λέγκα κέρδισε το 17% των ψήφων στις τελευταίες εκλογές και οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι θα μπορούσε να αποσπάσει 25% σε νέα εκλογική μάχη.
Ακόμη κι έτσι, ο Salvini δεν είναι αθώος. Αρνήθηκε να δώσει στον Mattarella ένα εναλλακτικό όνομα για τον υπουργό Οικονομικών, παρόλο που αυτό θα ξεμπλόκαρε την κυβέρνηση συνασπισμού των Πέντε Αστέρων. Με τη δημοτικότητά του να αυξάνεται, μπορεί να αντέξει οικονομικά το χάος λίγο περισσότερο. Η Λέγκα ζητά νέες εκλογές, αλλά παραμένει σκόπιμα ασαφής για το αν θα προτιμούσε μια νέα κεντροδεξιά συμμαχία ή αν θα προσπαθήσει και πάλι να συνεργαστεί με το Κίνημα Πέντε Αστέρων για μια “dream team” κατά του καθεστώτος.
Οι λαϊκιστές υποτίθεται ότι είναι ένα διάλειμμα από τον καθιερωμένο τρόπο άσκησης πολιτικής, αλλά οι ελιγμοί τους δείχνουν ότι μόνο αυτό δεν είναι. Και κοστίζουν πραγματικά στη χώρα.
Κάνοντας βουτιά
Οι μετοχές του ιταλικού χρηματιστηρίου έχουν υποχωρήσει
Τα ιταλικά κόστη δανεισμού αυξάνονται ραγδαία. Σε δημοπρασία την Τετάρτη, η κυβέρνηση πρόσφερε 10ετή ομόλογα με μέση απόδοση 3%, από 1,7% στην τελευταία αντίστοιχη πώληση. Το ιταλικό χρηματιστήριο έχασε περισσότερο από 10% μέσα σε μόλις 2 εβδομάδες, προτού ανακάμψει μερικώς την Τετάρτη.
Φυσικά, ο σχηματισμός μιας βιώσιμης κυβέρνησης αξίζει μερικές ημέρες –ή και εβδομάδες- μεταβλητότητας της αγοράς. Αλλά τα πολιτικά κόμματα κάνουν κύκλους εδώ και τρεις μήνες, χωρίς να διαφαίνεται αποτέλεσμα. Η Ιταλία χρειάζεται μια λύση τώρα.