Η επιτροπή άκουσε μερικά επαινετικά σχόλια επειδή όρθωσε το ανάστημά της απέναντι σε τεχνολογικό κολοσσό. Όμως, αν εξαιρέσεις τους θεατρινισμούς, η απόφαση είναι λανθασμένη, επιβλαβής για τους καταναλωτές και εντελώς άτοπη.
Ας ξεκινήσουμε με τα υποτιθέμενα αδικήματα. Η Google εκχωρεί δωρεάν το λογισμικό Android στους κατασκευαστές κινητών τηλεφώνων. Εάν θέλουν να προσφέρουν το κατάστημα εφαρμογών της, το λεγόμενο Google Play, πρέπει επίσης να εγκαταστήσουν μια σειρά άλλων υπηρεσιών της εταιρείας, όπως η μηχανή αναζήτησης και το πρόγραμμα περιήγησης ιστού. Αν ληφθούν όλα υπόψιν, είναι μια αρκετά δημοφιλής ανταλλαγή: το Android χρησιμοποιείται τώρα στο περίπου το 80% των smartphones του κόσμου.
Οι ρυθμιστικές αρχές της Ευρώπης ενίστανται. “Αυτές οι πρακτικές έχουν αρνηθεί στους ανταγωνιστές την ευκαιρία να καινοτομούν και να ανταγωνίζονται επί της ουσίας”, λέει η Margrethe Vestager, Επίτροπος αρμόδια για θέματα ανταγωνισμού. “Έχουν αρνηθεί στους ευρωπαίους καταναλωτές τα οφέλη του αποτελεσματικού ανταγωνισμού στον σημαντικό τομέα της κινητής τηλεφωνίας”.
Αυτή η δήλωση είναι λανθασμένη σχεδόν σε κάθε πτυχή.
Για αρχή, η Google δεν εμποδίζει υπερβολικά τον ανταγωνισμό. Οι χρήστες Android μπορούν να επιλέξουν ανάμεσα σε περισσότερες από 3 εκατομμύρια εφαρμογές στο Play Store, συμπεριλαμβανομένων πολλών εναλλακτικών λύσεων για τα προϊόντα της Google που έχουν προεγκατασταθεί. Ίσως είναι αλήθεια, όπως λέει η Vestager, ότι λίγοι χρήστες “είναι αρκετά περίεργοι να ψάξουν για άλλη εφαρμογή αναζήτησης ή πρόγραμμα περιήγησης”. Όμως, η τόνωση της περιέργειας δεν είναι πιθανώς δουλειά των αντιμονοπωλιακών αρχών.
Εμβαθύνοντας περισσότερο, η απόφαση χρησιμοποιεί μια πολύ στενή έννοια του ανταγωνισμού. Το Android μπορεί να είναι ένα κυρίαρχο λειτουργικό σύστημα. Αλλά επειδή είναι ελεύθερο και ανοιχτού κώδικα, έχει επεκτείνει σημαντικά το εύρος επιλογών που διατίθενται στους καταναλωτές. Οι προγραμματιστές σε όλο τον κόσμο έχουν κατασκευάσει προϊόντα χρησιμοποιώντας το Android – συμπεριλαμβανομένων πολλών από τους 1,6 εκατομμύρια Ευρωπαίους που έχουν ως βασική δουλειά την κατασκευή εφαρμογών- και συχνά τα προσφέρουν δωρεάν.
Όλα αυτά, ωστόσο, βασίζονται σε αυτή την αρχική ανταλλαγή: οι κατασκευαστές αποκτούν ένα ελεύθερο λειτουργικό σύστημα. Οι καταναλωτές αποκτούν φτηνά τηλέφωνα και δωρεάν εφαρμογές. Και η Google παίρνει τα δεδομένα και τα δολάρια της διαφήμισης. Εάν η Κομισιόν βάλει εμπόδια σε αυτόν τον κύκλο, καθιστώντας πιο δύσκολη την προβολή διαφημίσεων για την Google, το πιθανό αποτέλεσμα είναι ότι θα αρχίσει να χρεώνει το Android – οδηγώντας έτσι σε πιο ακριβά τηλέφωνα, μειωμένη καινοτομία και λιγότερες επιλογές για τους καταναλωτές.
Η ζημιά δεν τελειώνει εκεί. Ένας τρόπος με τον οποίο η Google επιβάλλει ποιοτικό έλεγχο σε αυτό το οικοσύστημα είναι απαγορεύοντας στους κατασκευαστές να χρησιμοποιούν “διχαλωτές” ή προσαρμοσμένες εκδόσεις του Android αν θέλουν να συνεχίσουν να προσφέρουν τις εφαρμογές της Google. Η ΕΕ θέλει να σταματήσει αυτή την πρακτική προς το συμφέρον του ανταγωνισμού. Ωστόσο, κάτι τέτοιο θα εξασθενίσει την ασφάλεια και θα επιδεινώσει το πρόβλημα του “κατακερματισμού” ή τις ασυνέπειες σε διαφορετικές εκδόσεις του Android. Ούτε είναι προς το συμφέρον των καταναλωτών.
Συνεπώς, η απόφαση της Κομισιόν άργησε περίπου μια δεκαετία, για να πετύχει ακόμη και τους δηλωμένους στόχους της. Επειδή οι εφαρμογές της Google επωφελούνται από την επίδραση του δικτύου και τη δύναμη των big data, γίνονται καλύτερες καθώς γίνονται πιο δημοφιλείς. Και όσο καλύτερες είναι, τόσο περισσότεροι άνθρωποι τις θέλουν. Μετά από τα τόσα πολλά χρόνια κυριαρχίας της Google, λίγοι καταναλωτές θέλουν να αποφύγουν τις εφαρμογές της και λίγοι κατασκευαστές θέλουν να φτιάξουν προϊόντα που τις αποκλείουν. Καμία παρεμβολή από τους ευρωπαίους γραφειοκράτες δεν θα μπορέσει να αλλάξει αυτή τη δυναμική.
Με την επιβολή αυτού του ομολογουμένως αυθαίρετου προστίμου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απειλεί, λοιπόν, να βλάψει τους καταναλωτές, να βάλει τροχοπέδη στην καινοτομία, να κάνει δύσκολη τη ζωή των προγραμματιστών και να υπονομεύσει την ασφάλεια και τη χρηστικότητα των εφαρμογών και όλα αυτά για να επιδιώξει σχεδόν απίθανους στόχους. Αν επιλύσει κάποια προβλήματα, δεν έχει εξηγήσει ποια.