Αριστερά εναντίον Δεξιάς; Ή φιλο-ευρωπαίοι εναντίον ευρω-σκεπτικιστών; Ποιο θα είναι το στοίχημα των ευρωεκλογών του Μαΐου; Οι απόψεις διίστανται. Πάντως το σίγουρο είναι ότι το επόμενο Ευρωκοινοβούλιο θα είναι διαφορετικό από το σημερινό. Και αυτό όχι μόνο γιατί θα απουσιάζουν οι Βρετανοί, αλλά και γιατί ενισχύονται οι ακραίες πολιτικές δυνάμεις, που θέλουν τη διάλυση της Ευρώπης. Σήμερα η μεγαλύτερη πολιτική ομάδα είναι το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ), δηλαδή η Κεντροδεξιά. Όλα δείχνουν ότι διατηρεί τα πρωτεία, αλλά με απώλειες. Ποιό μήνυμα θα προσπαθήσει να περάσει στους ψηφοφόρους; Απαντώντας σε σχετική ερώτηση της Deutsche Welle, ο αντιπρόεδρος του ΕΛΚ, Εστεμπάν Γκονζάλεζ Πονς, δηλώνει τα εξής: “Αυτό που θέλουμε στον προεκλογικό αγώνα είναι να δείξουμε ότι το σχέδιο της Ευρώπης παραμένει ζωντανό. Δεν ήταν μόνο μία ιδέα που εμφανίστηκε μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο για να διασφαλίσει την ειρήνη, είναι και η μοναδική ευκαιρία που έχουμε για έναν ηγετικό ρόλο στο μέλλον. Κανένα από τα κράτη-μέλη δεν μπορεί να κυριαρχήσει στη διεθνή σκηνή, μόνο από κοινού μπορούμε να αναλάβουμε ρόλο πρωταγωνιστή στη διεθνή πολιτική και οικονομία”.
Ασφάλεια, άμυνα, εξωτερική πολιτική, διεθνές εμπόριο και μεταναστευτικό θα είναι τα σημαντικά θέματα για την Κεντροδεξιά- χωρίς να αποκλείονται βέβαια και άλλες επιλογές, ανάλογα με τις εθνικές προτεραιότητες. Στον αντίποδα, η Ευρωπαϊκή Αριστερά θα εστιάσει στην κοινωνική πολιτική, το περιβάλλον, τα ανθρώπινα δικαιώματα. Όπως επισημαίνει η επικεφαλής της Κ.Ο. της Αριστεράς στο Στρασβούργο, Γκάμπι Τσίμερ, “θέλουμε ένα ξεκάθαρο, διακριτό προφίλ ως Ευρωπαϊκή Αριστερά, με ένα πρόγραμμα που υποδεικνύει εναλλακτικές λύσεις και βάζει τέλος στον τραυματισμό των αξιών και στα συμφέροντα των ισχυρών. Θέλουμε να αναδείξουμε τα θεμελιώδη, αλλά και τα κοινωνικά δικαιώματα, ώστε όλοι οι Ευρωπαίοι να αποκτήσουν καλύτερες ευκαιρίες για το μέλλον”.
Ο “πονοκέφαλος“ του λαϊκισμού
Την περασμένη πενταετία, στον απόηχο της οικονομικής κρίσης, η Ευρώπη παρουσίασε ένα αντιφατικό πρόσωπο: το νομοθετικό έργο προχώρησε σε σημαντικό βαθμό, αλλά ορισμένες σημαντικές εξαγγελίες δεν υλοποιήθηκαν. Όσο για τις μεταρρυθμίσεις στα θεσμικά όργανα και στους μηχανισμούς λήψης των αποφάσεων, έμειναν στα χαρτιά. Ο Μίλτος Κύρκος, ευρωβουλευτής με “Το Ποτάμι”, κάνει τον απολογισμό: “Το νομοθετικό έργο πήγε, μπορώ να πω, πολύ θετικά. Έχει αποκτήσει μεγάλη εμπειρία ο μηχανισμός παραγωγής των νομοθετημάτων, οι πολιτικές συζητήσεις γίνονται σε υψηλότατο επίπεδο. Το πρόβλημα είναι ότι η Ευρώπη χρειάζεται βασικές τομές. Και στον τρόπο διακυβέρνησης και στην ολοκλήρωση της νομισματικής ένωσης και στο πώς λαμβάνονται οι αποφάσεις. Αλλά και στο πώς θα πρέπει οι πρόθυμοι να προχωρούν πιο γρήγορα- έχοντας βέβαια ανοιχτή την πόρτα και στους απρόθυμους- ώστε να μπορέσει ο σκληρός πυρήνας της Ένωσης, με το παράδειγμα πια, να αποτρέψει το οποιοδήποτε Brexit ή Grexit”.
Η απραξία και η αδράνεια των παραδοσιακών πολιτικών δυνάμεων ευνοεί την άνοδο των λαϊκιστών, προειδοποιεί ο Έλληνας ευρωβουλευτής. “Από λόγια έχει χορτάσει ο κόσμος και άλλωστε οι λαϊκιστές έχουν πιο εύκολα τα λόγια, γιατί σου υπόσχονται με μία ψήφο την ευτυχία. Η Ευρώπη πρέπει να απαντήσει με πράξεις. Απαντάμε, αλλά όχι στο επίπεδο που χρειάζεται”, επισημαίνει. Σε μία προσπάθεια να μειώσει την παραδοσιακά υψηλή αποχή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ξεκίνησε μία διαδικτυακή καμπάνια με τίτλο “Αυτή τη φορά ψηφίζω” (This time I’m voting). Στην Ελλάδα τα αποτελέσματα είναι ικανοποιητικά, τονίζει ο εκπρόσωπος Τύπου του Ευρωκοινοβουλίου στην Αθήνα Κώστας Τσουτσοπλίδης. “Δεν είναι μόνο ζήτημα της αριθμητικής συμμετοχής, γιατί δεν ανησυχούμε ιδιαιτέρως γι αυτό”, επισημαίνει. “Ρεαλιστικά, εφόσον συμπίπτει με τις αυτοδιοικητικές εκλογές, θα έχουμε προσέλευση στις κάλπες. Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι η ποιότητα της συμμετοχής, να μην είναι μία χαλαρή ψήφος χωρίς συνείδηση του διακυβεύματος των εκλογών. Επίσης θεωρούμε ότι ένας ενημερωμένος πολίτης μπορεί να απαιτήσει από τους υποψηφίους να δείξουν τα πραγματικά τους χαρτιά για το αν είναι σε θέση να φέρουν εις πέρας μία εξαιρετικά απαιτητική αποστολή, όπως αυτή του ευρωβουλευτή”.
Αριστερά εναντίον Δεξιάς;
Η αυξημένη συμμετοχή μπορεί να μειώσει την εκλογική απήχηση των λαϊκιστών. Αλλά ποιοι ακριβώς είναι οι “λαϊκιστές”; Αυτό είναι ένα ακόμη μεγάλο στοίχημα της κάλπης και του προεκλογικού αγώνα. Για τον αντιπρόεδρο του ΕΛΚ Εστεμπάν Γκονζάλεζ Πονς ο “λαϊκισμός” δεν έχει συγκεκριμένη πολιτική ταυτότητα και πάντως σίγουρα δεν περιορίζεται στη Δεξιά. Ο Ισπανός πολιτικός δηλώνει χαρακτηριστικά: “Είμαι σίγουρος ότι οι επόμενες εκλογές δεν θα είναι μία αντιπαράθεση Αριστεράς-Δεξιάς. Θα είναι μία αντιπαράθεση των λαϊκιστών απέναντι στους δημοκράτες”.
Στον χώρο της Αριστεράς η εξίσωση ή ακόμη και η υπόνοια σύγκρισης των εθνολαϊκιστών με αριστερά κόμματα προκαλεί έντονες αντιδράσεις. Μιλώντας στην Deutsche Welle η επικεφαλής της Κ.Ο. της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, Γκάμπι Τσίμερ, δηλώνει ότι πρόκειται για “συκοφαντία” και ότι οι ψηφοφόροι δεν ξεχνούν τις ευθύνες των παραδοσιακών κομμάτων. Αλλά εκτός αυτού, υποστηρίζει, “όποιος θέλει να είναι αριστερός πρέπει να είναι και δημοκράτης. Η Αριστερά δεν συνάδει με την έλλειψη δημοκρατίας. Η Αριστερά θα καταφέρει να αλλάξει τα πράγματα προς το καλύτερο μόνο αν εξασφαλίσει δημοκρατική νομιμοποίηση σε κάθε βήμα της. Και αυτό είναι ένα βασικό δίδαγμα που αντλούμε από την αποτυχία του κρατικού σοσιαλισμού”.