Ο Μάρκους Μπέρετ, στέλεχος της εταιρίας συμβούλων Ρόλαντ Μπέργκερ, συνοψίζει το μεγάλο δίλημμα της αυτοκινητοβιομηχανίας με λίγες λέξεις: “Πρέπει να ξοδέψει πολλά δισεκατομμύρια σε νέες τεχνολογίες, όπως η ηλεκτροκίνηση, με τις οποίες είναι βέβαιο ότι δεν πρόκειται να βγάλει μεγάλο κέρδος- τουλάχιστον όχι τα πρώτα χρόνια”, επισημαίνει. Η δυσκολία του εγχειρήματος αυξάνεται σε μία εποχή που όλες οι μεγάλες αγορές, ιδιαίτερα της Κίνας, αρχίζουν να εξασθενούν.
Οι πιο απαισιόδοξοι πιστεύουν ότι οι ραγδαίες αλλαγές απειλούν με αφανισμό μεγάλα ονόματα του κλάδου. Άλλωστε πολλοί θεωρούν πλέον ξεπερασμένο όχι μόνο τον κινητήρα εσωτερικής καύσης, αλλά και έναν ολόκληρο τρόπο ζωής, που βασίζεται στην ατομική ιδιοκτησία και την κινητικότητα. Ακόμη και αν οι αυτοκινητοβιομηχανίες καταφέρουν να ανταποκριθούν στις ανάγκες της ηλεκτροκίνησης, θα κινδυνεύουν και πάλι χιλιάδες θέσεις εργασίας, καθώς τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα είναι πολύ απλούστερες κατασκευές σε σύγκριση με τα σημερινά οχήματα. Ο επικεφαλής του ομίλου Volkswagen (VW) Χέρμπερτ Ντις πιστεύει ότι η επένδυση για την κατασκευή ενός ηλεκτρικού αυτοκινήτου είναι κατά 30% μικρότερη από ένα συμβατικό μοντέλο, ενώ το Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών του Μονάχου (Ifo) προειδοποιεί ότι μπορεί να χαθούν έως 620.000 θέσεις εργασίας.
Τα νέα πρότυπα κινητικότητας
Πολλοί οδηγοί δεν ενδιαφέρονται να αγοράσουν αυτοκίνητο, καθώς προτιμούν την εμπειρία από την ιδιοκτησία. Νέα, πρωτοποριακά προγράμματα carsharing και pooling δίνουν τη δυνατότητα στους ενδιαφερόμενους να καλούν στον χώρο που επιθυμούν ένα αυτόνομα κινούμενο όχημα, να κάνουν τη διαδρομή που έχουν καθορίσει εκ των προτέρων και να το αφήνουν όπου τους εξυπηρετεί, ώστε να το παραλαμβάνει ο επόμενος. Αυτό σημαίνει ότι όλο και περισσότερες αποστάσεις διανύονται με όλο και λιγότερα μεταφορικά μέσα, κάτι που θα είχε ευεργετικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, ενώ παράλληλα θα μείωνε την κυκλοφοριακή συμφόρηση στα κέντρα των μεγαλουπόλεων. Παλαιότερη μελέτη του Πολυτεχνείου του Μονάχου εκτιμά ότι αν οδηγούσαμε αυτόνομα οχήματα παντού, ο συνολικός αριθμός των αυτοκινήτων θα είχε μειωθεί κατά …90%.
Η Volkswagen- η μεγαλύτερη αυτοκινητοβιομηχανία παγκοσμίως- υποφέρει ακόμη από τις συνέπειες του σκανδάλου Dieselgate, αλλά γι αυτό ακριβώς εντείνει τις προσπάθειες να ανακτήσει έδαφος με την ηλεκτροκίνηση. Μέχρι το 2025 ο όμιλος σκοπεύει να αυξήσει τις πωλήσεις υβριδικών ή ηλεκτροκινούμενων οχημάτων στο 25% του συνολικού τζίρου, ενώ στα επόμενα 4 χρόνια θα διαθέσει περίπου 44 δισεκατομμύρια ευρώ για την έρευνα σε νέα μοντέλα με προδιαγραφές φιλικές προς το περιβάλλον. Η VW έχει ήδη αναπτύξει μία κατασκευαστική πλατφόρμα, η οποία παραμένει ανοιχτή και σε άλλες αυτοκινητοβιομηχανίες προκειμένου να μειωθεί το κόστος. “Θελουμε να εξελιχθεί η πλατφόρμα MEB στο βασικό μοντέλο της ηλεκτροκίνησης”, δήλωσε πρόσφατα ο επικεφαλής του ομίλου στο Σαλόνι Αυτοκινήτου της Γενεύης.
Πρώτος ενδιαφερόμενος για συμμετοχή στην πλατφόρμα είναι η εταιρία E.Go από το Άαχεν, η οποία κατασκευάζει μικρά ηλεκτροκίνητα οχήματα. Παράλληλα, συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις με την αμερικανική Ford για την κατασκευή ηλεκτροκίνητων φορτηγών και αγροτικών οχημάτων. Ο Μάρκους Μπέρετ πιστεύει ότι αυτόν τον δρόμο πρέπει να ακολουθήσουν και άλλες εταιρείες του κλάδου: να αναζητούν συνέργειες, μοιράζοντας το κόστος. “Ούτε τα πιο μεγάλα ονόματα της αυτοκινητοβιομηχανίας δεν μπορούν να επωμιστούν το κόστος του μετασχηματισμού. Δεν έχει νόημα να υπάρχουν 10 ή 15 επιχειρήσεις που να θέλουν, ταυτόχρονα, να επανεφεύρουν τον κινητήρα”.
Αλλά η επένδυση στο μέλλον απαιτεί θυσίες. Στα επόμενα πέντε χρόνια η VW αναμένεται να περικόψει 5.000 έως 7.000 θέσεις εργασίας. Με αυτοματοποίηση της παραγωγής, εξοικονόμηση υλικών και μία μικρότερη γκάμα μοντέλων ο όμιλος σκοπεύει να μειώσει το κόστος παραγωγής και να αυξήσει τα κέρδη του κατά 5,9 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως από το 2023.
Τί κάνουν οι ανταγωνιστές;
Την ίδια στιγμή η BMW χάνει έδαφος. Η φημισμένη βαυαρική αυτοκινητοβιομηχανία ήταν συνηθισμένη στις …επιτυχίες, αλλά το 2019 αναμένει μειωμένα κέρδη, για μία ακόμη χρονιά. Θα επιδιώξει να περιορίσει το κόστος παραγωγής, ώστε να εξοικονομήσει πόρους για τις απαραίτητες επενδύσεις στην ηλεκτροκίνηση, αλλά και την αυτόνομη οδήγηση. “Ο μετασχηματισμός του κλάδου μας είναι σε πλήρη εξέλιξη”, δηλώνει ο Νίκολας Πέτερ, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της BMW. Μέχρι το 2022 η βαυαρική αυτοκινητοβιομηχανία θέλει να εξοικονομήσει περισσότερα από 12 δισεκατομμύρια ευρώ. Ήδη περισσότεροι από 1.500 εργαζόμενοι της BMW συμμετείχαν σε πρόγραμμα πρόωρης συνταξιοδότησης, ενώ αναμένεται να συνεχιστούν οι περικοπές θέσεων εργασίας.
Αλλά η πιο απρόσμενη εξέλιξη ανακοινώθηκε στα τέλη Φεβρουαρίου: οι μέχρι πρότινος “αιώνιοι” ανταγωνιστές BMW και Daimler πρόκειται να συνεργαστούν. Ήδη οι δύο “κολοσσοί” του κλάδου έχουν συγχωνεύσει τις εταιρίες carsharing που διατηρούσαν, ενώ σύντομα θα ενώσουν τις δυνάμεις τους στα αυτόνομα οχήματα. Ήδη η BMW συνεργάζεται με την Intel, τη Mobileye, τη FiatChrysler και άλλες επιχειρήσεις, για να προωθήσει την έρευνα σε αυτό το πεδίο. Μαλλον απίθανο είναι βέβαια να δούμε ένα κοινό μοντέλο BMW-Daimler. Αλλά όπως λέει και ο επικεφαλής της BMW Χάραλντ Κρούγκερ: “Έχω σταματήσει πλέον να κάνω προβλέψεις για το τί μπορεί να γίνει στα επόμενα πέντε χρόνια…”