Μια τελευταία δημοσκόπηση έδειξε ότι η στήριξη για την συμμετοχή στην ΕΕ είναι στο υψηλότερο επίπεδο από το 1983. Αλλά διαπιστώθηκε επίσης ότι ένας μεγάλος αριθμός ψηφοφόρων ανά την Ένωση, φοβούνται ότι η ΕΕ θα μπορούσε να καταρρεύσει στις επόμενες δεκαετίες. Ορισμένοι πιστεύουν ακόμη ότι αυτή μπορεί να είναι η τελευταία φορά που ψηφίζουν σε Ευρωπαϊκές εκλογές.
Αυτό ίσως να μην φαίνεται κάτι για το οποίο θα πρέπει να χαιρόμαστε. Αλλά για τους Ευρωπαίους πολιτικούς υπέρ της ΕΕ, παρέχει μια σημαντική ευκαιρία.
Ο φόβος είναι ισχυρό κίνητρο. Οι λαϊκιστές έχουν πετύχει να αξιοποιήσουν τους φόβους των ψηφοφόρων -για τους μετανάστες, για την αλλαγή, για τους άλλους- σε ψήφους. Τώρα είναι η ώρα για τους φιλοευρωπαίους να εκμεταλλευτούν την ανησυχία της ηπείρου και να έλθουν με πειστικές λύσεις.
Δεν θα ξεκινήσουν από το μηδέν. Υπάρχει ακόμη μια ισχυρή φιλοευρωπαϊκή βάση στην ήπειρο: τα δύο τρίτα των Ευρωπαίων έχουν θετικά συναισθήματα προς την ΕΕ σύμφωνα με τη δημοσκόπηση, που διοργάνωσε το ECFR και η YouGov.
Ένα σημαντικό ποσοστό των ψηφοφόρων προσδιορίζονται ως “αισιόδοξοι” στη Γερμανία (32%), στην Πολωνία (31%), στην Ισπανία (29%), στην Αυστρία (38%) και στη Ρουμανία (46%). Στη Δανία και στην Σουηδία, οι ψηφοφόροι αρχικά χαρακτηρίζονται ως ευτυχισμένοι (37%), και ασφαλείς (35%) αντιστοίχως.
Αυτοί είναι οι ψηφοφόροι τους οποίους προσέγγισαν τα συστημικά κόμματα στην προεκλογική εκστρατεία: αυτοί που είναι περισσότερο ανοιχτοί σε παραδοσιακά φιλοευρωπαϊκά μηνύματα.
Αλλά υπάρχει και ένα άλλο τμήμα του εκλογικού σώματος, τους οποίους δεν θα πρέπει να παραβλέψει κανείς: τους ψηφοφόρους που ανησυχούν για το μέλλον της ΕΕ.
Οι πλειοψηφιές στις 11 από τις 14 χώρες στις οποίες διεξήχθη η δημοσκόπηση -συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας (58%), της Γερμανίας (51%), της Ιταλίας (58%), της Ολλανδίας (52%), της Πολωνίας (58%), της Ρουμανίας (58%), της Σλοβακίας (66%) -πιστεύουν ότι η ΕΕ θα μπορούσε να καταρρεύσει στα επόμενα 20 χρόνια. Η Ισπανία ήταν μία από τις χώρες με το μικρότερο ποσοστό, καθώς περίπου το 40% των ερωτηθέντων φοβούνται την διάλυση.
Μεγάλες μειοψηφίες των ψηφοφόρων στη Γαλλία (36%), στην Τσεχία (35%), και στη Σλοβακία (31%), παραδέχονται ότι αισθάνονται φόβο για το μέλλον της ΕΕ, σύμφωνα με τη δημοσκόπηση. Σε πολιτικά ασταθείς και οικονομικά εύθραυστες χώρες όπως η Ελλάδα και η Ιταλία, μεταξύ του 30%-50% των ερωτηθέντων, αναφέρουν ότι αισθάνονται “άγχος”.
Η κατάρρευση της ΕΕ δεν είναι κάτι που θα χαιρέτιζε η συντριπτική πλειοψηφία. Οι 9 στους 10 ερωτηθέντες θεωρούν ότι θα ήταν χειρότερα εάν η ΕΕ καταρρεύσει.
Στην ερώτηση τι θα τους λείψει περισσότερο, οι άνθρωποι απάντησαν ότι ανησυχούν για το αν μπορούν να κάνουν ελεύθερα συναλλαγές (38%), να ταξιδέψουν ελεύθερα (37%) και να ζουν και να εργάζονται ελεύθερα (35%) ανά την Ευρώπη. Εξέφρασαν επίσης ανησυχία για την έλλειψη συνεργασίας στην ασφάλεια και στην άμυνα (28%) και την απώλεια της Ένωσης ως αντιστάθμισμα σε υπερδυνάμεις όπως οι ΗΠΑ και η Κίνα (25%). Μόλις το 8% δήλωσε πως δεν πιστεύει ότι θα χάσει πολλά εάν η ΕΕ σταματήσει να υπάρχει.
Τα στοιχεία της δημοσκόπησης σκιαγραφούν έναν συναισθηματικό χάρτη της ηπείρου που είναι ενοχλητικός αλλά και ενδιαφέρον. Με πολλούς τρόπους, οι ευρωεκλογές θα είναι εκλογές με split screen -με αισιόδοξους ψηφοφόρους που βλέπουν την ΕΕ ως σφαίρα συνεργασίας και τους απαισιόδοξους ψηφοφόρους που φοβούνται ότι θα καταρρεύσει ή θα διαλυθεί λόγω σύγκρουσης.
Τα συστημικά κόμματα τώρα έχουν μια ευκαιρία να διοχετεύσουν αυτή την ευρεία ανησυχία, να φτάσουν πέρα από τους βασικούς τους ψηφοφόρους και να αποδείξουν στους ανασφαλείς Ευρωπαίους ότι κατανοούν το νέο πολιτικό τοπίο.
Δεν είναι ακόμη πολύ αργά για να γίνει -με ένα ευμετάβλητο ευρωπαϊκό εκλογικό σώμα, υπάρχουν 97 εκατ. Ψηφοφόροι που θα μπορούσαν κάλλιστα να πειστούν να ψηφίσουν για διαφορετικά κόμματα.
Όπως αποδεικνύεται από τις τύψεις συνειδήσεως που επηρέασαν τμήματα του Ηνωμένου Βασιλείου μετά από το δημοψήφισμα για το Brexit, οι άνθρωποι τείνουν να μην εκτιμούν την ΕΕ μέχρι να έρθουν αντιμέτωποι με την ιδέα της απώλειας. Το ίδιο συμβαίνει και σε άλλα μέρη της Ένωσης. Καθώς η πολιτική αναταραχή ξεδιπλώνεται στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι Ευρωπαίοι ψηφοφόροι θέλουν να έχουν λόγους για να συνεχίσουν να πιστεύουν στην ΕΕ.
Αυτές οι ευρωεκλογές είναι η στιγμή της φιλοευρωπαϊκής πτέρυγας να κινητοποιήσει την σιωπηλή ευρωπαϊκή πλειοψηφία και να διασφαλίσει ότι δεν είναι μόνο τα αντί-συστημικά κόμματα που θα έχουν λόγο στις 26 Μαΐου.
Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ: https://www.ecfr.eu/article/commentary_fear_will_save_the_eu