Image default
Πρώτο Θέμα

Γιατί ο Ερντογάν άρχισε ξανά την εκστρατεία ενάντια στα υψηλά επιτόκια

Του Bobby Ghosh

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επέστρεψε στο αγαπημένο του οικονομικό “χόμπι”, συνεχίζοντας την δονκιχωτική του εκστρατεία εναντίον των υψηλών επιτοκίων. Αυτή η κίνηση προμηνύει κακά “μαντάτα” για την οικονομία της Τουρκίας, η οποία έχει ιστορικά πληρώσει μεγάλο τίμημα για την συγκεκριμένη φοβία του προέδρου της.

Μιλώντας σε μια ομάδα ηγετικών στελεχών επιχειρήσεων την Παρασκευή, ο Ερντογάν εξαπέλυσε μια ελάχιστα συγκαλυμμένη κριτική κατά του νέου διοικητή της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας για την αύξηση του κόστους δανεισμού στα τέλη του περασμένου έτους: “Είτε με ακούνε είτε όχι, θα συνεχίσω τον αγώνα μου”, είπε. “Υπάρχει ένα πράγμα στο οποίο πιστεύω ακράδαντα κι αυτό είναι ότι δεν μπορούμε να επιτύχουμε τίποτε με υψηλά επιτόκια”.

Σταθερή πεποίθηση

Ο πρόεδρος της Τουρκίας παραμένει σταθερός σε αυτή τη γραμμή καθ’ όλη τη διάρκεια της πολιτικής του σταδιοδρομίας. Ο Ερντογάν υποστηρίζει ότι τα υψηλά επιτόκια τροφοδοτούν τον πληθωρισμό, παρόλο που η συμβατική οικονομική θεωρία υποστηρίζει ότι ισχύει το αντίθετο. Μια σειρά διαδοχικών κεντρικών τραπεζιτών στην Τουρκία αναγκάστηκε να “λυγίσει το ραβδί” της νομισματικής πολιτικής υπέρ της βούλησής του Ερντογάν, με προβλέψιμες συνέπειες: αύξηση τιμών, πτώση της τουρκικής λίρας και διαφυγή επενδυτών από τη χώρα.

Υπήρξε ένα χρονικό σημείο το περασμένο φθινόπωρο, όταν φαινόταν ότι ο νέος διοικητής της κεντρικής τράπεζας, Naci Agbal, θα είχε τη δυνατότητα να επιστρέψει στη νομισματική ορθοδοξία: ο τελευταίος αύξησε τα επιτόκια κατά το μεγαλύτερο ποσοστό την τελευταία διετία. Τον Δεκέμβριο, ανακοίνωσε άλλη μια αύξηση (αθροιστικά, έχει αυξήσει το επιτόκιο αναφοράς κατά 675 μονάδες βάσης στο 17%). Η λίρα ενισχύθηκε και στις δύο περιπτώσεις, πραγματοποιώντας ράλι της τάξης του 14% τους τελευταίους δύο μήνες του έτους. Αναθαρρημένοι, οι επενδυτές επέστρεψαν στις τουρκικές μετοχές και ομόλογα.

Με τον πληθωρισμό να παραμένει επίμονα υψηλός – “αναρρίχηση” στο 14,6% τον Δεκέμβριο από 14% τον Νοέμβριο – ο Agbal αναμενόταν να διατηρήσει τη σφιχτή πολιτική όσον αφορά την χορήγηση πίστης και το νέο έτος. Η ασυνήθιστη σιωπή του Ερντογάν όσον αφορά το θέμα επέτρεψε κάποια αισιοδοξία ότι ο κεντρικός τραπεζίτης θα είχε τη σχετική ελευθερία να το πράξει.

Όμως, η επιστροφή του προέδρου στην έμμονη ιδέα του σχετικά με τα επιτόκια θέτει τον Agbal σε μια θέση πολύ οικεία για τους προκατόχους του. Οι επενδυτές στοιχηματίζουν ότι, όπως και εκείνοι, ο νυν κεντρικός τραπεζίτης θα υποκύψει τελικά στις βουλές του “κυβερνήτη” του σκάφους: το ράλι της λίρας έχει σταματήσει και η άνοιξη όσον αφορά τις τουρκικές μετοχές προς το παρόν έχει περάσει.

Η βαθύτερη αιτία και οι “Τίγρεις της Ανατολίας”

Η αρνητική αντίδραση ήταν εντελώς προβλέψιμη, οπότε πρέπει να αναρωτηθεί κανείς τι ανάγκασε τον Ερντογάν να “λύσει” εκ νέου τη γλώσσα του. Σε τελική ανάλυση, εάν ο στόχος του ήταν απλώς η άσκηση πίεσης στον Agbal, ο πρόεδρος θα μπορούσε απλώς να τηλεφωνήσει τον κεντρικό τραπεζίτη. Δηλώνοντας δημόσια τη βούλησή του, ο Ερντογάν έστειλε ένα σαφέστατο πολιτικό μήνυμα.

Το ερώτημα είναι, σε ποιον, ακριβώς; Η πιο συνηθισμένη εξήγηση είναι ότι η απόρριψη των υψηλών επιτοκίων από πλευράς Ερντογάν είναι προϊόν της μουσουλμανικής πίστης του: το Κοράνι καταδικάζει την “riba” ή αλλιώς “τοκογλυφία”. Ως ηγέτης ενός ισλαμικού κόμματος, του ταιριάζει – και έχει απήχηση στους υποστηρικτές του – να αντιδρά ενάντια στα υψηλά επιτόκια. Οι αναλύσεις του μερικές φορές παρασύρονται σε θρησκευτικούς υπαινιγμούς: έχει περιγράψει τα επιτόκια ως “τη μητέρα και τον πατέρα όλων των κακών” και έχει μιλήσει για το “τρίγωνο του διαβόλου” των επιτοκίων, του πληθωρισμού και των συναλλαγματικών ισοτιμιών.

Είναι ωστόσο εξίσου πιθανό ο Ερντογάν να απευθύνεται σε ένα συγκεκριμένο υποσύνολο της πολιτικής του βάσης: τις λεγόμενες “Τίγρεις της Ανατολίας”. Αυτές είναι οι θρησκευόμενοι συντηρητικοί επιχειρηματίες από πόλεις της κεντρικής και νότιας Τουρκίας, όπου χτυπά η καρδιά της πολιτικής επιρροής του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP), οι οποίοι εκτινάχθηκαν οικονομικά ήδη από τα πρώτα χρόνια της πολιτικής κυριαρχίας του Ερντογάν.

Οι επιχειρήσεις τους αμφισβήτησαν τη σχεδόν πλήρη κυριαρχία των ομίλων με έδρα στην Κωνσταντινούπολη, σε μεγάλο βαθμό χάρη στην κρατική – κυβερνητική υποστήριξη και την πρόσβαση σε φθηνή διεθνή χρηματοδότηση. Το AKP, με τη σειρά του, μπόρεσε να κεφαλαιοποιήσει πολιτικά σε διάφορες στιγμές την υποστήριξή τους.

Οι τίγρεις, ωστόσο, δεν βρυχώνται το τελευταίο διάστημα. Έχουν βυθιστεί στο χρέος και η αδύναμη λίρα καθιστά την αποπληρωμή δανείων σε ξένο νόμισμα ιδιαίτερα επαχθή. Με την εκ μέρους τους αμφισβήτηση της ελίτ της Κωνσταντινούπολης να περνά σε δεύτερο πλάνο, πολλοί βρίσκονται σε άμεση ανάγκη για χρήματα προκειμένου να παραμείνουν στη ζωή.

Μόνο την περασμένη εβδομάδα, ο ηγέτης της Ένωσης Επιμελητηρίων και Αγορών Εμπορευμάτων της Τουρκίας παραπονέθηκε ότι τα υψηλά επιτόκια αποτελούν “το μεγαλύτερο εμπόδιο στην παραγωγή και τις επενδύσεις” και κάλεσε τις τράπεζες να ακολουθήσουν μια “πιο υπεύθυνη” προσέγγιση. Πρόκειται για ένα τμήμα του εκλογικού κοινού το οποίο δεν αντέχει πολιτικά να αγνοήσει ο Ερντογάν. Γνωστή υπό το τουρκικό αρκτικόλεξο TOBB, η συγκεκριμένη ένωση έχει 1,3 εκατομμύρια μέλη, πολλά από τα οποία είναι “τίγρεις”.

Θα μειωθούν οι οικονομικές τους ανησυχίες από την πίεση του προέδρου για χαμηλότερα επιτόκια; Ως επιχειρηματίες, πρέπει να καταλάβουν ότι τα χαμηλά επιτόκια θα τροφοδοτήσουν τον πληθωρισμό και θα αποδυναμώσουν το νόμισμα – κακά νέα για τους ίδιους, ακόμη και χωρίς τη ζημία που προκαλείται στην οικονομία από την πανδημία του κορονοϊού.

Αν εκφράσουν ενθουσιασμό για τη δονκιχωτική εκστρατεία του προέδρου της Τουρκίας, θα είναι οι ίδιοι που θα υποστούν πρώτοι τις οδυνηρές συνέπειες.

Διαβάστε ακόμη

Σχετικα αρθρα

Δημογραφικό: Παγκόσμια συνταξιοδοτική κρίση από την γήρανση του πληθυσμού

admin

ΕΚΤ: Φειδωλή, αλλά θετική για τα μερίσματα των ελληνικών τραπεζών

admin

ΤτΕ: Μειώθηκαν οι καταθέσεις, αυξήθηκαν τα δάνεια τον Φεβρουάριο

admin

Ευρωπαϊκή Ένωση: Μετά την Ρωσία και την Κίνα, αντιμετωπίζει επίσης απειλή από τις Ηνωμένες Πολιτείες

admin

Κατασκευές: Στα ύψη το ανεκτέλεστο, νέα έργα άνω των 18 δισ. το 2025

admin

Bank of America: Οι 3 λόγοι που υπεραποδίδει η οικονομία της Ελλάδας

admin

S&P: Τρεις μειώσεις επιτοκίων φέτος από την ΕΚΤ, με εκκίνηση τον Ιούνιο, και άλλες τρεις το 2025

admin

Κινδυνεύει η Ευρώπη από τους ισλαμιστές τρομοκράτες;

admin

Στεγαστική κρίση: Ελάχιστα ακίνητα πλέον είναι διαθέσιμα για ενοικίαση

admin

Το αίνιγμα της οικονομίας στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές

admin

Περί της τρομοκρατικής επίθεσης στην Μόσχα. Cui bono?

admin

Η Ιαπωνία αναδύεται, η Κίνα τελειώνει – Το πρόβλημα των αφηγημάτων

admin