Image default
Must Read Ανάλυση Πρώτο Θέμα

Το τρίγωνο της δύναμης του Draghi και πως θα αλλάξει την Ευρώπη – Melvyn Krauss

Melvyn Krauss

STANFORD – Η πρώτη ομιλία του Mario Draghi ως πρωθυπουργού της Ιταλίας κατέστησε σαφές ότι η κυβέρνηση εθνικής ενότητας δεν θα αφορά μόνο τις εσωτερικές ιταλικές πολιτικές και μεταρρυθμίσεις πολιτικής, αλλά και την Ευρώπη. Ο Ντράγκι θα σηματοδοτήσει τίποτα λιγότερο από μια δραματική αναδιάρθρωση της χάραξης πολιτικής της Ευρώπης, με σημαντικές συνέπειες για τις σχέσεις της Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τη Ρωσία και τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ως πρωθυπουργός, ο Ντράγκι θα είναι μέλος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου με επιρροή. Στην πραγματικότητα, πρέπει να είναι ένας από τους βασικούς ηγέτες του, μαζί με τους Γάλλους και Γερμανούς ομολόγους του, τον Εμμανουήλ Μακρόν και την Άνγκελα Μέρκελ. Όπως ο Jörg Asmussen, μέλος της εκτελεστικής επιτροπής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, όταν ο Draghi ήταν πρόεδρος της ΕΚΤ, το έθεσε:, «Η ευρωπαϊκή πολιτική μπορεί να μετατραπεί σε ένα τρίγωνο».

Ο Ασμούσεν είχε δίκιο. Στην παρθενική ομιλία του στους Ιταλούς νομοθέτες, ο Ντράγκι τόνισε ότι η Ιταλία θα «χρειαστεί να βελτιώσει τη δομή και να ενισχύσει τη στρατηγική και ουσιαστική σχέση με τη Γαλλία και τη Γερμανία». Είναι σαφές ότι η αναδιάρθρωση της ευρωπαϊκής πολιτικής θα είναι κορυφαία προτεραιότητα για την κυβέρνησή του. «Χωρίς την Ιταλία, δεν υπάρχει Ευρώπη», είπε ο Ντράγκι.

Και δεν υπάρχει Ευρώπη χωρίς περαιτέρω ένταξη στην ΕΕ. Με στόχο όχι μόνο τους Ιταλούς λαϊκιστές κατά του ευρώ, όπως ο Matteo Salvini, ο Draghi είπε, «Η υποστήριξη αυτής της κυβέρνησης σημαίνει να μοιραζόμαστε το μη αναστρέψιμο της επιλογής του ευρώ», προσθέτοντας ότι επίσης «σημαίνει να μοιραστούμε την προοπτική μιας ολοένα και πιο ολοκληρωμένης Ευρωπαϊκής Ένωσης που θα φτάσει σε έναν κοινό δημόσιο προϋπολογισμό ικανό να υποστηρίξει χώρες σε περιόδους ύφεσης.

Η άνοδος του Draghi στην ευρωπαϊκή σκηνή μαζί με τον Macron και τη Merkel συνεπάγεται επίσης στενότερες σχέσεις ΕΕ-ΗΠΑ. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν δεν μπορούσε να βρει έναν καλύτερο σύμμαχο στην Ευρώπη. Η νέα κυβέρνηση της Ιταλίας, ο Ντράγκι ορκίστηκε, θα είναι «έντονα υπέρ της Ευρώπης και του Ατλαντικού, σύμφωνα με τις ιστορικές καταβολές της Ιταλίας». Αυτό σηματοδοτεί ένα κενό με την εξωτερική πολιτική του Giuseppe Conte, του προηγούμενου πρωθυπουργού, ο οποίος είχε ευθυγραμμίσει την Ιταλία πιο στενά με την Κίνα. Ο Ντράγκι δίνει στη διατλαντική συμμαχία την ευκαιρία να ανακάμψει μετά από τέσσερα χρόνια στρατηγικής απερισκεψίας του Ντόναλντ Τραμπ.

Στο ΝΑΤΟ, ο Μπάιντεν και ο Ντράγκι σκέφτονται το ίδιο. Και οι δύο ευνοούν τη διατήρηση των αμερικανικών στρατευμάτων στην Ευρώπη και και οι δύο θέλουν μεγαλύτερη γερμανική νομισματική συνεισφορά στον κοινό αμυντικό προϋπολογισμό. Ένα πιο θεμελιώδες σημείο είναι ότι οι δύο βλέπουν τις ΗΠΑ ως τον απόλυτο προστάτη της ανεξαρτησίας της Ευρώπης.

Ο Ατλαντισμός του Ντράγκι και τα φιλοαμερικανικά συναισθήματα είναι πολύ βαθιά για να υποστηρίξει την τρέχουσα ώθηση – με επικεφαλής τον Μακρόν,για μεγαλύτερη «στρατηγική αυτονομία» της ΕΕ. Αλλά βλέποντας με το ιδιο ματι  με τον Macron πολλά άλλα θέματα, όπως κάνει, ο Draghi είναι πιθανό να εξομαλύνει τις διαφορές τους σε αυτό το ακανθώδες ζήτημα.

Αλλά η θέση του Ντράγκι για την ευρωπαϊκή ασφάλεια είναι σταθερή – για το άμεσο μέλλον, δεν μπορεί να υπάρξει αντικατάσταση των αμερικανικών στρατευμάτων στην Ευρώπη. Καθώς η επιρροή του Τραμπ εξασθενίζει στις ΗΠΑ, έτσι και το ευρωπαϊκό άγχος για την αξιοπιστία της εγγύησης ασφάλειας της Αμερικής, η οποία μπορεί να μειώσει την αίσθηση ότι απαιτείται μεγαλύτερη «στρατηγική αυτονομία».

Η ισχυρή πίστη του Ντράγκι στον Ατλαντισμό πρέπει να ενισχύσει ολόκληρο το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, που εργάζεται ιδίως ως αντίβαρο στην μετριοπαθή δύναμη της Μέρκελ, η οποία μερικές φορές θέτει τα γερμανικά επιχειρηματικά συμφέροντα με τη Ρωσία και άλλους μπροστά από τους διατλαντικούς δεσμούς και την ευρωπαϊκή ασφάλεια. Η μεγαλύτερη επιρροή που έχει ο Ντράγκι στο τρίγωνο της Ευρώπης – και η θητεία του στην ΕΚΤ φαίνεται να του δίνει σημαντική επιρροή με τη Μέρκελ – όσο πιο δύσκολη θα είναι η ΕΕ με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, καθώς και τους εγχώριους αυτοκράτες της Ευρώπης όπως ο Βίκτορ Ορμπάν της Ουγγαρίας και Πολωνός Jarosław Kaczyński.

Σε τελική ανάλυση, η στάση του Draghi δεν στηρίζεται αποκλειστικά στη φήμη του στις χρηματοπιστωτικές αγορές, όπου θεωρείται ως κάποιος που μπορεί να μειώσει το ιταλικό κόστος δανεισμού και να αυξήσει τις ιταλικές τιμές των μετοχών. Είναι μαθητής της ιστορίας, με ισχυρές δημοκρατικές αξίες και στρατηγική αίσθηση του τύπου που η Ευρώπη χρειάζεται για να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τον Πούτιν και τους ιδεολογικούς ψυχισμούς του στην Κεντρική Ευρώπη.

Ο υπέρ-Ατλαντισμός του Ντράγκι σαφώς δεν έρχεται σε αντίθεση με τις προοπτικές για μια πιο ενωμένη Ευρώπη. Όταν ήταν πρόεδρος της ΕΚΤ, δεν έσωσε το ευρώ απλώς για να διατηρήσει την ένταξη της Ιταλίας στο κοινό νόμισμα, όπως ισχυρίζονται οι βόρειοι επικριτές του. 

Το έκανε για να σώσει το ίδιο το ευρωπαϊκό σχέδιο. Ομοίως, δεν εισήγαγε ποσοτική χαλάρωση απλώς για τη διάσωση ιταλικών ομολόγων. Το έκανε για περαιτέρω ολοκλήρωση Βορρά-Νότου.

Τώρα υπερασπίζεται το ταμείο ανάκαμψης της ΕΕ, όχι μόνο για να βοηθήσει την Ιταλία και άλλες νότιες χώρες να ξεπεράσουν τις οικονομικές συνέπειες της πανδημίας, αλλά και να καταστήσει μόνιμη την πιο τολμηρή κοινή προσπάθεια μέχρι τώρα για την ένωση του Βορρά και του Νότου της Ευρώπης. 

Το επόμενο βήμα στη διαδικασία θα μπορούσε να είναι η εισαγωγή ενός πραγματικού ευρωομολόγου. Η υποστήριξη του Draghi για ένα τέτοιο κοινό χρεωστικό μέσο μπορεί να αποδειχθεί καθοριστική.

Ο Ντράγκι μπορεί να υπηρετήσει ως πρωθυπουργός της Ιταλίας μέχρι το 2023, όταν πρέπει να διεξαχθούν νέες εκλογές. Ωστόσο, μπορεί να αποφασίσει να μην υπηρετήσει περα απο τον Μάιο του 2022, εάν ο Τσαρλς Μισέλ, ο σημερινός πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, δεν υπηρετήσει δεύτερη θητεία. Δεδομένης της εστίασης του Draghi στο μέλλον της Ευρώπης, η ευκαιρία να ακολουθήσει τη θέση θα ήταν δύσκολο να αγνοήσει. Η συμβατική σοφία που ο Draghi θα προχωρήσει στην ιταλική προεδρία είναι υπερβολική. Δεν υπάρχει δύναμη σε αυτή τη δουλειά.

Παρόλο που η οικονομία της Ιταλίας θα μπορούσε να αποδειχθεί ότι είναι η αχίλλειος πτερνα του Ντράγκι αν αναγκάζεται να ξοδέψει όλο το χρόνο του και το πολιτικό κεφάλαιο να παλέψει για τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις, τελικά, οι εσωτερικές και ευρωπαϊκές προκλήσεις του είναι αλληλένδετες. 

Melvyn Krauss is Professor Emeritus of Economics at New York University.

Copyright: Project Syndicate, 2021.

www.project-syndicate.org

Σχετικα αρθρα

Δημογραφικό: Παγκόσμια συνταξιοδοτική κρίση από την γήρανση του πληθυσμού

admin

ΕΚΤ: Φειδωλή, αλλά θετική για τα μερίσματα των ελληνικών τραπεζών

admin

ΤτΕ: Μειώθηκαν οι καταθέσεις, αυξήθηκαν τα δάνεια τον Φεβρουάριο

admin

Ευρωπαϊκή Ένωση: Μετά την Ρωσία και την Κίνα, αντιμετωπίζει επίσης απειλή από τις Ηνωμένες Πολιτείες

admin

Κατασκευές: Στα ύψη το ανεκτέλεστο, νέα έργα άνω των 18 δισ. το 2025

admin

Bank of America: Οι 3 λόγοι που υπεραποδίδει η οικονομία της Ελλάδας

admin

S&P: Τρεις μειώσεις επιτοκίων φέτος από την ΕΚΤ, με εκκίνηση τον Ιούνιο, και άλλες τρεις το 2025

admin

Κινδυνεύει η Ευρώπη από τους ισλαμιστές τρομοκράτες;

admin

Στεγαστική κρίση: Ελάχιστα ακίνητα πλέον είναι διαθέσιμα για ενοικίαση

admin

Το αίνιγμα της οικονομίας στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές

admin

Περί της τρομοκρατικής επίθεσης στην Μόσχα. Cui bono?

admin

Η Ιαπωνία αναδύεται, η Κίνα τελειώνει – Το πρόβλημα των αφηγημάτων

admin