Καθώς περνούσε ο καιρός, οι οικονομολόγοι άρχισαν να επανεκτιμούν τη φήμη της Ισλανδίας ως κράτος-στο-περιθώριο, και την παρομοίαζαν με την Ιρλανδία , η οποία είχε υποστεί παρόμοια προβλήματα από έναν υπερμεγέθη τραπεζικό τομέα και αναγκάστηκε να ζητήσει επείγουσα βοήθεια από το ΔΝΤ.
«Όταν όλοι οι άλλοι έσωσαν τους τραπεζίτες και ανάγκασαν τους πολίτες να πληρώσουν το τίμημα, η Ισλανδία άφησε τις τράπεζες να χρεοκοπήσουν και στην πραγματικότητα επέκτεινε το κοινωνικό δίχτυ ασφαλείας της », σημείωσε ο Paul Krugman με θαυμασμό. Η Ισλανδία , βρήκε , είχε αποδείξει την “υπόθεση για να αφήσει τους πιστωτές των ιδιωτικών τραπεζών πάει άγρια τρώνε τις απώλειες” .
Ο νικητής του βραβείου Νόμπελ Joeseph Stilitz συμφωνεί. «Αυτό που έκανε η Ισλανδία ήταν σωστό. Θα ήταν λάθος να επιβαρύνει τις μελλοντικές γενιές με τα λάθη του χρηματοπιστωτικού συστήματος.» Για τον οικονομολόγος των Financial Times, Martin Wolf ήταν ένας θρίαμβος. «Η Ισλανδία άφησε τους πιστωτές των τραπεζών της έκθετους. Η Ιρλανδία δεν έκανε. Μπράβο στην Ισλανδία!» Λιγότερο καλά, βέβαια, για τους ξένους πιστωτές Και δεν είναι όλοι οι ξένοι πιστωτές τα ληστρικά κεφάλαια που περιγράφει ο Gunnlaugsson. Βρετανοί και οι Ολλανδοί φορολογούμενοι εξακολουθούν να έχουν σημαντική έκθεση στη διοίκηση της Landsbanki. Υπό το καθεστών των προνομιούχων πιστωτών έχουν λάβει ήδη το 55 % των απαιτήσεών, αν και το υπόλοιπο θα αργήσει να καταβληθεί.
Υπάρχουν τοπικές αρχές στην Βρετανία και φιλανθρωπικά ιδρύματα, τα οποία είχαν επενδύσει πάνω από £ 1 δις σε ισλανδικές τράπεζες και εξακολουθούν να περιμένουν να πάρουν μεγάλο μέρος των χρημάτων τους πίσω. Εν τω μεταξύ , η Royal Bank of Scotland (ουσιαστικά υπό δημόσιο ελέγχο) ήταν ένας από τους μεγαλύτερους επενδυτές σε ισλανδικά τραπεζικά ομόλογα, μια θέση που την έχει αφήσει ως μη προνομιούχος ενάγωντα, περιμένοντας πλέον μόνο ελάχιστες αποδόσεις στις αξιώσεις της.
Μέχρι πρόσφατα η RBS είχε παραμείνει στις λίστες πιστωτών των τραπεζών, αλλά πούλησε τις θέσεις της σε επισφαλή χρέη νωρίτερα αυτό το χρόνο – προς μεγάλες απώλειες – οι προοπτικές για τους πιστωτές άρχισαν να φαίνονται πιο αβέβαιες με την άνοδο του Gunnlaugsson στην εξουσία.
Ο ισλανδός πρωθυπουργός έχει υποσχεθεί να δώσει περαιτέρω λεπτομέρειες του προγράμματος του σχετικά με τη μείωση των φόρων και ελάφρυνση των δανείων τον επόμενο μήνα, και θα είναι υπό πίεση για να δείξει πώς αναμένει να χρηματοδοτήσει τέτοιες κινήσεις. Μένει να δούμε αν κερδίζει περισσότερο πιέζοντας ξένους πιστωτές παγιδεύοντας τους στα ελεγκτικά γρανάζια της Ισλανδίας από ότι χάνει από την ζημία στη φήμη της Ισλανδίας μεταξύ των διεθνών επενδυτών.
Ο Gunnlaugsson πέταξε πρόσφατα στο Λονδίνο για να αντιμετωπίσει το Φόρουμ Επενδύσεων της Ισλανδίας – τελειώνοντας την ομιλία του δήλωνε: «Ελπίζουμε να σας δούμε, και τα χρήματά σας, στην Ισλανδία.»
Η απάντηση και το νευρικό γέλιο ήρθε από ένα ακροατήριο σε μεγάλο βαθμό από Ισλανδούς και εκπρόσωπους ξένων πιστωτών. Ο Gunnlaugsson δεν θα θέλει αυτό το γέλιο να γίνει και πολύ δυνατότερο.
Ισλανδοί οδεύουν ξανά για να λάβουν τη θέση τους μεταξύ των πλουσιότερων ανθρώπων στον κόσμο, μόλις πέντε χρόνια μετά από τις πιο δραματικές οικονομικές καταρρεύσεις στην ιστορία.
«Αν σας πω ότι η Ισλανδία ήταν ένα πλοίο, [το κραχ του 2008] προκάλεσε πολλές ζημιές στη γέφυρα, αλλά το σώμα του πλοίου και ο κινητήρας ήταν ακόμα σε καλή κατάσταση,» δήλωσε ο Geir Haarde , ο τότε πρωθυπουργός. Και πρόσθεσε : « Οι προοπτικές ανάπτυξής μας για το μέλλον είναι τεράστιες.»
Η Κυβέρνηση Haarde είχε εκδιωχθεί τρεις μήνες μετά τη συντριβή υπό το βάρος διαδηλώσεων που έγιναν γνωστές ως «η επανάσταση της κατσαρόλας και του τηγανιού.» Ένας νέος κυβερνητικός συνασπισμός Αριστεράς- Πράσινων ανέλαβε την ηγεσία και οδήγησε τη χώρα μέσα από την αυστηρότητα ενός προγράμματος διάσωσης του ΔΝΤ.
«Θέσαμε σχεδόν κάθε φόρο που υπήρχε – και εισαγάγαμε και νέους,» υπενθύμισε ο τότε υπουργός Οικονομικών Steingrimur Sigfusson, προσθέτοντας ότι υπήρχαν σημαντικές περικοπές στις δημόσιες δαπάνες, αφού το δημόσιο χρέος διογκώθηκε σε τεράστια επίπεδα.
Μέχρι τον Αύγουστο του 2011, η Ισλανδία είχε αποφοιτήσει από το πρόγραμμα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου διάσωσης της με θαυμαστά αποτελέσματα. «Γίναμε το πρότυπο τους», λέει ο Sigfusson, σημειώνοντας πως το ταμείο εξακολουθεί να αγωνίζεται και με άλλες οικονομίες στην περιφέρεια της Ευρώπης .
Εβδομάδες μετά την έξοδο του ΔΝΤ σε μια διάσκεψη που διεξήχθη στο Ρέικιαβικ το κλίμα ήταν σχεδόν εορταστικό. «Ως η πρώτη χώρα που βιώσατε την πλήρη ισχύ της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης,» ανέφερε το ΔΝΤ , «η Ισλανδία είναι πλέον στην ιστορία ως ένα παράδειγμα για το πώς μπορεί μια χώρα να ξεπεράσει τη βαθιά οικονομική αποδιάρθρωση χωρίς ωστόσο να εξουδετερώνσει και τον κοινωνικό ιστό.»
Από τότε, με το δανεισμό του Δημοσίου να υποχωρεί, η Ισλανδία είναι σε θέση να επιστρέψει στις διεθνείς αγορές ομολόγων και έχει αρχίσει την αποπληρωμή των δανείων έκτακτης ανάγκης. Εν τω μεταξύ , η οικονομία – έχοντας συρρικνωθεί περισσότερο από 10% μέσα σε δύο χρόνια – αναπήδησε το 2011 και το 2012 , και θα αυξηθεί κατά περίπου 1,9 % το τρέχον έτος.
Πολλοί Ισλανδοί αντιπαρέρχονται στην ιδέα ότι έχουν ξεφύγει ελαφρά από τη δοκιμασία του ΔΝΤ. Το διαθέσιμο εισόδημα μειώθηκε κατά ένα τέταρτο μετά τη συντριβή, και 30.000 άνθρωποι – το ένα δέκατο του πληθυσμού – έχουν πέσει σε σοβαρές αδυναμίες αποπληρωμής δανείων και χιλιάδες σπίτια έχουν κατασχεθεί.
Αλλά αυτό δεν είναι όλη η ιστορία. Καθ ‘όλη την κρίση , ο πληθυσμός της Ισλανδίας διατήρησε τον χαμηλότερο κίνδυνο για φτώχεια ή κοινωνικό αποκλεισμό στην Ευρώπη. Η ανεργία, η οποία ανήλθε στο 9,2 %, έχει πέσει πίσω στο 5,1%. Ο πληθωρισμός πέφτει εντός στόχους και οι τιμές των κατοικιών στο Ρέικιαβικ βρίσκονται σε άνοδο. Ο οίκος αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας Fitch έδωσε αυτήν την εκτίμηση της ανάκαμψης το Φεβρουάριο: «Η αναβάθμιση αντανακλά την εντυπωσιακή πρόοδο που συνεχίζει να κάνει η Ισλανδία… [και] ενισχύεται από υψηλά επίπεδα εισοδήματος ανά κάτοικο, πλούτο σε φυσικούς πόρους, και ένα νεαρό πληθυσμό. Τα συνταξιοδοτικά περιουσιακά στοιχεία στηρίζουν περαιτέρω την βαθμολογία.»
Παρά το γεγονός ότι η Ισλανδία έχει ένα μικρό πληθυσμό 317.000 κατοίκων , υποστηρίζοντας ένα από τα μικρότερα νομίσματα στον κόσμο σε σύγκριση οι πόροι της είναι πανίσχυροι.
Ένα στα 84 ψάρια που αλιεύονται σε όλο τον κόσμο αλιεύεται από Ισλανδούς στα πλούσια βόρεια νερά του Ατλαντικού. Εν τω μεταξύ , οι δυνάμεις παγετώνων στηρίζουν το πλήθος υδροηλεκτρικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και, σε συνδυασμό με τις γεωθερμικές γεννήτριες, την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας πέντε φορές πάνω από τις ανάγκες του τοπικού πληθυσμού.
Ο Haarde , ο οποίος έχει εγκαταλείψει την πολιτική , λέει: « Έχουμε συνηθίσει να ζουμε αρκετά καλά. Στην πραγματικότητα κάναμε πίσω μόνο μερικά χρόνια. Ας αφήσουμε στην άκρη γιατί συνέβη αυτό και ποιος φταίει. Όταν η κρίση ήρθε στην Ισλανδία ήμασταν αρκετά τυχεροί να κάνουμε ότι ήταν αναγκαίο. Οι τράπεζες ποτέ δεν κλείσαν, οι άνθρωποι ήταν σε θέση να πάνε στις τράπεζες τους και να χρησιμοποιήσουν τις πιστωτικές κάρτες του . Υπήρχαν άτομα μεγαλύτερης ηλικίας που δεν καταλάβανε καν ότι είχαμε κρίση.»