Ο πρόσφατος γύρος δυσλειτουργικής πολιτικής των ΗΠΑ και τα σκαμπανεβάσματα της κρίσης της ευρωζώνης θα έπρεπε, θεωρητικά, να προσφέρουν μία χρυσή ευκαιρία για την Κίνα. Σίγουρα, η δυσφορία στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη είναι πιθανό να βλάψει τις κινεζικές εξαγωγές· αλλά, μακροπρόθεσμα, η Κίνα θέλει να αναπροσανατολίσει την οικονομία της προς την εγχώρια κατανάλωση.
Με το κίνημα Tea Party των Ρεπουμπλικάνων να τρομάζει τους επενδυτές διώχνοντάς τους από το δολάριο, το ενδιαφέρον για τις δυνατότητες του γιουάν Κίνας ως διεθνές αποθεματικό νόμισμα μπορεί μόνο να αυξηθεί.
Αυτό θα βοηθήσει την Κίνα να προσελκύσει περισσότερους επενδυτές που επιδιώκουν να διαφοροποιήσουν τα χαρτοφυλάκιά τους. Το κινεζικό δημόσιο χρέος θα γίνει ένα σημαντικό παγκόσμιο σημείο αναφοράς για τα στοιχεία ενεργητικού, γεγονός που θα πρέπει να βοηθήσει τον ιδιωτικό τομέα της Κίνας να προσελκύσει χρηματοδότηση υπό ευνοϊκούς όρους, ενώ θα μειώνεται κατά πάσα πιθανότητα η επικράτηση της Fed των ΗΠΑ στον παγκόσμιο καθορισμό των νομισματικών συνθηκών. Η στροφή προς έναν πολυπολικό κόσμο όσον αφορά την κατασκευή, η οποία έχει κρατήσει δεκαετίες, μπορεί συνεπώς να οδηγήσει και σε έναν πολυπολικό κόσμο ως προς τα νομίσματα, με το γιουάν να αναδύεται ως σημαντικός παίκτης.
Αλλά, παρά τη μοναδική της ιστορία και τα τωρινά της πλεονεκτήματα, η Κίνα έχει μία αδυναμία που είναι αρκετά παρόμοια με όσα έχουν προκαλέσει τόσο μεγάλα προβλήματα στις ΗΠΑ και την Ευρώπη: μεγάλες τράπεζες οι οποίες έχουν κίνητρα να είναι απρόσεχτες. Οι τελευταίες κινήσεις της Κίνας δείχνουν ότι ενώ μπορεί τώρα να απολαύσει μερικά χρόνια μεγαλύτερης κυριαρχίας, η ενθάρρυνση που έχει δώσει στα χρηματοπιστωτικά της ιδρύματα να κινηθούν σε παγκόσμιο επίπεδο, είναι πιθανό να την οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα.
Κατά ειρωνικό τρόπο, η βρετανική κυβέρνηση, ενώ δεν υπάρχει αμφιβολία ότι προσπαθεί απλώς να είναι φιλόξενη προς τους ξένους επενδυτές στρώνοντάς τους κόκκινο χαλί, βοηθά παράλληλα στο να στηθεί μία παγίδα για τα κινεζικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα –και την ευρύτερη κινεζική οικονομία. Ενθαρρύνοντας την Κίνα να κατασκευάσει παγκόσμια χρηματοπιστωτικά ιδρύματα με χαλαρούς κανονισμούς, το Ηνωμένο Βασίλειο δεν προσκαλεί μόνο την ανεύθυνη συμπεριφορά· θα μπορούσε να οδηγήσει στο να κατευθυνθεί μία ολόκληρη οικονομία προς μία κατεύθυνση τελικά ατελέσφορων και, ακόμη και αυτοκαταστροφικών δραστηριοτήτων.
Η Κίνα είχε κρατήσει για καιρό τον αυστηρό έλεγχο στις κυριότερες τράπεζές της. Η πιστωτική πολιτική έχει συμβάλλει στην κατά καιρούς αναζωογόνηση της οικονομίας, αλλά οι αρχές έχουν επίσης διατηρήσει την ικανότητα να επιβραδύνουν τα πράγματα όταν αυτό δικαιολογείται. Η τραπεζική έχει μετατραπεί σε εργαλείο οικονομικής πολιτικής το οποίο εξασφαλίζει την αύξηση του ΑΕΠ και τη δημιουργία των θέσεων απασχόλησης, ενώ διατηρεί τον πληθωρισμό σε αποδεκτά επίπεδα.
Αλλά, η κινεζική πολιτική ελίτ είναι ιδιαίτερα συνεπαρμένη με την ιδέα ότι μία πρώτης τάξεως χώρα χρειάζεται ένα εξέχον τραπεζικό σύστημα το οποίο δραστηριοποιείται σε διεθνές επίπεδο. Ουδέν μεμπτό με αυτή την φιλοδοξία, εφ’ όσον πραγματοποιείται με μεγάλη προσοχή. Δυστυχώς, είναι πλέον ξεκάθαρο ότι η Κίνα δεν έχει εμπεδώσει τα σκληρά διδάγματα των πρόσφατων χρηματοπιστωτικών κρίσεων.
Στους τραπεζίτες δεν αρέσουν ποτέ οι αυστηρές ρυθμίσεις –και κυρίως δεν τους αρέσει να απαιτείται από αυτούς να χρηματοδοτούν τις δραστηριότητές τους με περισσότερα ίδια κεφάλαια σε σχέση με το χρέος. Και στις καλές και στις κακές στιγμές το ποιηματάκι τους είναι «Θέλουμε χαμηλότερες κεφαλαιακές απαιτήσεις», που σημαίνει ότι θα πρέπει να επιτρέπεται να δανειστούν περισσότερα.
Η Ισλανδία, η Ελβετία και το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν διδαχθεί με την ανάποδη ότι το να επιτρέπεις στις τράπεζες να γίνουν μεγάλες σε σχέση με την οικονομία σου, φέρει μεγάλους κινδύνους.
Bailouts become more expensive and – as in the case of Iceland – may actually be unaffordable. Even when, as in the UK, the cost of losses is not completely ruinous, the direct damage to domestic credit and to broader confidence can be enough to hold back the economy for a half-decade or more. Οι διασώσεις γίνονται πιο ακριβές και –όπως και στην περίπτωση της Ισλανδίας- μπορεί να είναι δυσβάσταχτες. Ακόμη και όταν –όπως έγινε στην περίπτωση του Ηνωμένου Βασιλείου- το κόστος των ζημιών είναι εντελώς καταστροφικό, η άμεση ζημιά στην εγχώρια πίστωση και στην ευρύτερη εμπιστοσύνη μπορεί να είναι αρκετή για να κρατήσει πίσω την οικονομία για μισή δεκαετία ή και περισσότερο.
Ο Mervyn King, ο πρώην διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας (BoE), φέρεται να είχε δηλώσει ότι «οι τράπεζες ζουν σε παγκόσμιο επίπεδο και πεθαίνουν σε τοπικό». Με άλλα λόγια, όταν όλα βαίνουν καλά, μπορεί να είσαι διατεθειμένος να πιστέψεις ότι δεν έχει σημασία από πού προέρχεται η χρηματοδότηση ιδίων κεφαλαίων μίας διεθνούς τράπεζας και σε ποια δικαιοδοσία εκδίδονται τα χρέη της. Αλλά, όταν έρχονται τα σκούρα, και υπάρχει πίεση στις χρηματοπιστωτικές αγορές, με το φόβο της αφερεγγυότητας να πλανάται στον αέρα, έχει πολύ μεγαλύτερη σημασία αν οι απαιτήσεις σου είναι σε μία ασφαλισμένη τράπεζα στις ΗΠΑ ή ουσιαστικά άναρχη offshore θυγατρική.
Η Κίνα επιθυμεί να οικοδομήσει τις διεθνείς δραστηριότητες των τραπεζών της. Και οι Βρετανοί επικροτούν την επέκταση αυτών των δραστηριοτήτων στο Λονδίνο –προσφέροντας να αντιμετωπίσουν τις κινεζικές τράπεζες που θα δραστηριοποιούνται εκεί ως υποκαταστήματα (που θα υπόκεινται στις κινεζικές ρυθμίσεις) και όχι ως θυγατρικές (που θα υπόκεινται στους βρετανικούς κανονισμούς).
Ο Mark Carney, ο διάδοχος του King στην BoE, δήλωσε «είμαστε ανοιχτοί για δουλειά», αναφερόμενος στην παροχή δανείων ρευστότητας ως δίκτυ ασφαλείας για τις μεγάλες τράπεζες. Αλλά, τα τραπεζικά περιουσιακά στοιχεία του Ηνωμένου Βασιλείου ανέρχονταν σε οκτώ φορές το ΑΕΠ της χώρας πριν από την κρίση και πιθανότατα θα ξαναφτάσουν αυτά τα επίπεδα με την ενθάρρυνση του Carney. Μπορεί η BoE –και το Υπουργείο Οικονομικών του Ηνωμένου Βασιλείου- πραγματικά να παρέχει ασφάλεια για το πλήρες αυτό ποσό, ή οδεύουν οι αρχές του Ηνωμένου Βασιλείου στην κατεύθυνση της Ισλανδίας (όπου η αξία των περιουσιακών στοιχείων των τραπεζών κορυφώθηκε σε περισσότερες από 11 φορές το ΑΕΠ της χώρας);
Οι κινεζικές αρχές θα πρέπει να επανεξετάσουν τις πολιτικές τους. Η Κίνα είναι σαν τη Σταχτοπούτα –επιτέλους της επιτράπηκε να πάρει μέρος στον χορό και της έχει δοθεί η ευκαιρία να γίνει σημαντικός παίκτης. Ωστόσο, τα μεσάνυχτα μπορεί να έρθουν πολύ γρήγορα, και οι χρηματοπιστωτικές κρίσεις δεν έχουν αίσιο τέλος.