Η ελληνική κυβέρνηση ποντάρει πολλά στη μεταφορά των διαπραγματεύσεων με την τρόικα σε «ουδέτερο» έδαφος. Πίσω από την προφανή σημειολογία – της σταδιακής χειραφέτησης από τους ελεγκτές – κρύβεται και ένας ουσιαστικό στόχος: η «βελούδινη» αναθεώρηση των δεσμεύσεων που απομένουν για να κλείσει ο κύκλος του δεύτερου Μνημονίου.
Οι δυσκολίες που μπορεί να συναντήσει το εγχείρημα φάνηκαν από την αρχή. Το «σχέδιο Παρίσι» διέρρευσε τη Δευτέρα από το ΔΝΤ. Η μικρή τρικυμία που ακλούθησε, με τον εκπρόσωπο της Κομισιόν να δηλώνει αρχική άγνοια, θα ήταν απλώς μια παρασκηνιακή ιστορία ασυνεννοησίας, αν δεν εγγραφόταν σε μια ευρύτερη προβληματική που απασχολεί έντονα την κυβέρνηση: τη διευρυνόμενη απόσταση μεταξύ Ευρωπαίων και ΔΝΤ.
Το ραντεβού κλείστηκε τη Δευτέρα. Τετάρτη, 3 Σεπτεμβρίου, ώρα δώδεκα το μεσημέρι, στο κτίριο του αριθμού 64 της Avenue d’ lena στο Παρίσι, η ελληνική αντιπροσωπεία θα συναντήσει τους εκπροσώπους των δανειστών.
Η αλλοπρόσαλλη αντίδραση της Επιτροπής – που διέψευσε τον εαυτό της επιβεβαιώνοντας σε δεύτερο χρόνο το ραντεβού – ερμηνεύτηκε στην Αθήνα ως εκδήλωση της έντασης μεταξύ Βρυξελλών και του Ταμείου που είχε σπεύσει να γνωστοποιήσει πρώτο τη συμφωνία. Λέγεται χαρακτηριστικά ότι ακόμη και το γεγονός ότι επελέγη ως έδρα των διαπραγματεύσεων το γραφείο του ΔΝΤ (συστεγάζεται με την Παγκόσμια Τράπεζα) στο Παρίσι, και όχι η έδρα της Κομισιόν, προκάλεσε τη δυσαρέσκεια των Ευρωπαίων. Η εξήγηση που δίνεται είναι ότι αμφότερες οι πλευρές βρίσκονται σε μεταβατική φάση και δεν μπορούν πλέον να κρύψουν τις διαφορές τους – που δεν αφορούν μόνο το ελληνικό πρόβλημα.
Με φόντο την καχυποψία μεταξύ των δανειστών, κυβέρνηση πηγαίνει στο Παρίσι για να διεκδικήσει ένα νέο πλαίσιο στις σχέσεις με την τρόικα. «Αν πάμε αυστηρά βάσει προγράμματος, μόνο για τον Σεπτέμβρη έχουμε να υλοποιήσουμε 740 δράσεις. Δημιουργήσαμε ένα τέρας!» λέει στέλεχος του κυβερνητικού επιτελείου.
Η κυβέρνηση αναγνωρίζει ότι πολλές από τις δεσμεύσεις είναι πλέον ανέφικτες. Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα αναφέρονται οι ομαδικές απολύσει, που είναι μεν εγγεγραμμένες στην ατζέντα των μνημονιακών υποχρεώσεων, αλλά θεωρούνται από την Αθήνα μέτρο που δεν μπορεί να περάσει. Ο στόχος είναι να επικεντρωθεί η τελική προσπάθεια σε ορισμένες μείζονες μεταρρυθμίσεις και να μη σπαταληθεί πολιτικό κεφάλαιο σε δράσεις που αξιολογούνται όχι μόνο ως εμπρηστικές, αλλά και ως ατελέσφορες.
«Κόβουμε σκηνές». Στην κυβέρνηση επικράτησε η εκτίμηση ότι μια τέτοια διαπραγμάτευση δεν θα μπορούσε να γίνει με τη διαδικασία που είχε ακολουθήσει στο παρελθόν. Έπρεπε να αλλάξουμε ρουτίνα. Να κόψουμε τις άχρηστες σκηνές του έργου, όπου οι πρωταγωνιστές επαναλάμβαναν τις ίδιες ατάκες» εξηγεί κυβερνητικός παράγοντας.
Με τη μεταφορά του θεάτρου των διαπραγματεύσεων εκτός συνόρων, εκφράζεται η ελπίδα ότι η διαδικασία θα απελευθερωθεί από περιττά βάρη. Δεν είναι μόνο η «αποδραματοποίηση» – να αποφευχθούν οι πεζοδρομιακές μάχες, οι ολονυκτίες συνεδριάσεις, οι διαρροές που προκαλούσαν αντανακλαστικές αντιδράσεις στη συμπολίτευση. Στόχος, όπως λέγεται, είναι να ξεμπλοκάρει η ατζέντα «ώστε να πάμε στην ουσία», χωρίς χρονοβόρους τακτικισμούς. Να υπάρξει δηλαδή συμφωνία από την αρχή για το περιεχόμενο των τελευταίων κεφαλαίων του Μνημονίου χωρίς να δοκιμάζει σταδιακά η κάθε πλευρά τις αντοχές της άλλης.
Σε συμβολικό επίπεδο, η επιμονή για μεταφορά των συνομιλιών θυμίζει σκηνικό διεθνούς διαφοράς – όπου οι αντιμαχόμενες πλευρές επιλέγουν ουδέτερο έδαφος προκειμένου να συνθηκολογήσουν. Και δεν έχει καμία σχέση με την εικόνα μιας διαπραγμάτευσης όπου ο ίδιος ο Πρωθυπουργός δεχόταν στο Μαξίμου τους ελεγκτές. Τότε, λένε, υπήρχε έλλειμμα αξιοπιστίας. Τώρα, «πετύχαμε πρωτογενές πλεόνασμα και έξοδο στις αγορές». «Αν πηγαίναμε όπως παλιά, θα ξεκινούσαμε να συζητάμε τον Σεπτέμβριο και θα τελειώναμε τον Δεκέμβριο, και αν. Φέτος όμως δεν έχουμε τον χρόνο» επισημαίνεται από την πλευρά της κυβέρνησης.
Τώρα, η κυβερνητική αντιπροσωπεία – που εκτός από τον υπουργό Οικονομικών Γκίκα Χαρδούβελη θα περιλαμβάνει τους υπουργούς Εργασίας Ι. Βρούτση, Ανάπτυξης Νίκο Δένδια και τον διευθυντή διεθνών σχέσεων του γραφείου του Πρωθυπουργού Στάυρο Παπασπύρου – καλείτε να αναμετρηθεί με τον χρόνο. Μέσα σε τρείς ημέρες, που έχει προγραμματιστεί να διαρκέσουν οι διαπραγματεύσεις στο Παρίσι, καλείτε να σώσει ένα εύφλεκτο πολιτικά φθινόπωρο.
Τι πιθανότητες επιτυχίας έχει αυτό το εγχείρημα; Θεωρητικά τα δύσκολα – βλέπε κάλυψη του δημοσιονομικού χάσματος – ανήκουν στο παρελθόν. Η διευθέτηση του χρέους δεν είναι μακριά. Ο φόβος όμως είναι μήπως χτυπήσει η κόπωση του μαραθωνοδρόμου. Μπορεί αυτή τη φορά το θρίλερ να εκτυλιχτεί κάπου μακριά. Παραμένει όμως θρίλερ. Και οι διαπραγματευτές εκφράζουν την επίγνωση ότι «στο Μαραθώνιο καμία φορά τη θλάση την παθαίνει στα τελευταία μέτρα».