Μπλόφα, ή αλλαγή παιχνιδιού; Δύσκολο να πει κανείς αυτή τη στιγμή τι θα συμβεί αργότερα, όμως το περίφημα πακέτο Ντράγκι, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα σίγουρα άλλαξε τους όρους του παιχνιδιού.
H EΚΤ ΘΑ ξεκινήσει πρόγραμμα αγοράς ενυπόθηκων τίτλων (ABS) και καλυμμένων ομολόγων, το ύψος του οποίου θα ανακοινωθεί στη συνεδρίαση της ΕΚΤ στις 2 Οκτωβρίου.
Για το ύψος του προγράμματος, ο Μάριο Ντράγκι αρκέστηκε να δηλώσει ότι οι αγορές των τίτλων αυτών μαζί με τις στοχευμένες πράξεις αναχρηματοδότησης που έχει δρομολογήσει η κεντρική τράπεζα θα έχουν «σημαντικό αντίκτυπο στον ισολογισμό της κεντρικής τράπεζας». Με την πράξη της η ΕΚΤ εμμέσως προχωρά σε τύπωμα χρήματος, χαλαρώνει τη νομισματική πολιτική και δίνει ρευστότητα στις τράπεζες, οι οποίες με τη σειρά τους θα μπορέσουν να δανείζουν τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά με φθηνότερο χρήμα.
Οι ανακοινώσεις Ντράγκι όχι μόνο άλλαξαν το παιχνίδι, αλλά και παράλληλα με αυτόν τον τρόπο κέρδισε λίγο χρόνο για τους πολιτικούς ηγέτες της Ε.Ε. να αποφασίσουν, επιτέλους, τι είδους Ευρώπη θέλουν.
Είχε προϊδεάσει, βέβαια, ο κ. Ντράγκι τις αγορές ότι η ΕΚΤ θα παρέμβει προκειμένου να καταπολεμήσει τον αποπληθωρισμό και να σταθεροποιήσει την ευρωπαϊκή οικονομία. α. Με άλλα λόγια, ο κ. Ντράγκι έκανε αυτό το οποίο είχε πει ότι θα κάνει. Εσωσε το ευρώ. Η ευρωπαϊκή οικονομία, όμως, είναι άλλο θέμα, και αυτό έντεχνα το έριξε πίσω στους πολιτικούς ηγέτες. Στα χέρια τους είναι δηλαδή, κατά τον κ. Ντράγκι, η αποφυγή για την Ε.Ε. της τύχης της Ιαπωνίας, η οποία μετά τη φούσκα του 1990 ακόμα δεν έχει καταφέρει να σταθεροποιήσει την οικονομία της, παρά το γεγονός ότι το γεν ουδόλως έχει απειληθεί.
Ο κ. Ντράγκι έχει προειδοποιήσει αρκετές φορές τους Ευρωπαίους ηγέτες ότι η νομισματική πολιτική η οποία ακολουθείται έχει φθάσει στα όριά της. Η μείωση των επιτοκίων, η παροχή ρευστότητας στις τράπεζες, ουσιαστικά μόνο μία ή δύο χώρες βοηθάνε, φωτογραφίζοντας τη Γερμανία και την Ολλανδία. Παράλληλα από τη μείωση των επιτοκίων σε ιστορικά χαμηλά οι μεγάλοι ωφελημένοι θα είναι το γερμανικό κράτος και οι γερμανικές επιχειρήσεις, ενώ για την ευρωπεριφέρεια η κατάσταση θα παραμείνει δύσκολη. Αυτό το οποίο έκανε ο κ. Ντράγκι είναι αποτρέψει την αναζωπύρωση της κρίσης. Σίγουρα οι αγορές θα δοκιμάσουν την ικανότητά του να το κάνει, όμως δύσκολα θα μπορέσουν να αντιμετωπίσουν το «τυπογραφείο» και τα πιεστήρια της Ε.Ε. Η πορεία της οικονομίας, όμως, είναι άλλο θέμα και εκεί οι λεπτομέρειες των δηλώσεων Ντράγκι βάζουν τα μεγάλα ερωτήματα.
Ο κ. Ντράγκι σε ό,τι αφορά τις οικονομικές προοπτικές της Ευρωζώνης πέταξε το μπαλάκι στους Ευρωπαίους ηγέτες. Γιατί μπορεί να άλλαξε το παιχνίδι, όμως παραμένει ακέραιο το πρόβλημα της αναθέρμανσης της ευρωπαϊκής οικονομίας. Και εκεί ο κ. Ντράγκι άφησε ξεκάθαρα να εννοηθεί ότι δεν μπορεί να κάνει τίποτα.
Οι περιορισμοί στις παρεμβάσεις της ΕΚΤ είναι το θέμα που θα αναδυθεί όταν οι αγορές –σύντομα– ξεπεράσουν την ανακούφιση την οποία αισθάνονται σήμερα για τη διάσωση του ευρώ. Πριν καν αρχίσει να εφαρμόζονται τα νέα μέτρα, οι διεθνείς οίκοι υποβάθμισαν τις εκτιμήσεις τους για την ευρωπαϊκή οικονομία.
Ειδικότερα στον απόηχο των απογοητευτικών στοιχείων για την ευρωπαϊκή οικονομία αλλά και του φόβου περί επιστροφής της ύφεσης, η UniCredit υποβάθμισε στο 0,8% την εκτίμηση για την ανάπτυξη της Ευρωζώνης το 2014. Η προηγούμενη εκτίμηση της ιταλικής τράπεζας έκανε λόγο για αύξηση του ΑΕΠ κατά 1,2%. Παράλληλα, η UniCredit αναθεώρησε επί τα χείρω και την ανάπτυξη για το 2015, καθώς η αύξηση του ΑΕΠ θα διαμορφωθεί στο 1,2% από 1,7% προηγουμένως.
Σημειώνεται πως η Citigroup, στις 20 Αυγούστου του 2014, είχε υποβαθμίσει την ευρωπαϊκή ανάπτυξη στο 0,8% από 1,1% προηγουμένως. Αλλά και η JP Morgan υποβάθμισε στο 1% την ανάπτυξη της Ευρωζώνης για το γ’ τρίμηνο του 2014. Η πρότερη εκτίμηση έκανε λόγο για αύξηση του ΑΕΠ κατά 1,5%. Ωστόσο, παρόμοια έπραξε και για το δ’ τρίμηνο του 2014, καθώς η αμερικανική επενδυτική τράπεζα υποβάθμισε στο 1,5% την ανάπτυξη της Ευρωζώνης, από 2% προηγουμένως. Στο ίδιο μήκος κύματος και η Citigroup, η οποία υποβάθμισε στο 0,8% από 1,1% την ανάπτυξη της ευρωπαϊκής οικονομίας για το 2014.
Οι αιτίες
Από την πλευρά του το CNN σε σχετικό του δημοσίευμα ανέφερε πως, αν και η κρίση χρέους στην Ευρωζώνη φαίνεται πως έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί, εν τούτοις η οικονομία εξακολουθεί να κολυμπά σε θολά νερά. Τα αίτια της οικονομικής θαλασσοταραχής, σύμφωνα με το «Money», αποδίδονται σε τουλάχιστον τρεις παράγοντες, οι οποίοι καθιστούν τους επενδυτές αρκετά ανήσυχους:
1. Ρωσία
Παρά τις ενδείξεις αποκλιμάκωσης της έντασης στην Ουκρανία, το ενδεχόμενο επιβολής νέων οικονομικών κυρώσεων παραμένει στο τραπέζι. Άλλωστε, οι επιπτώσεις από τις μέχρι στιγμής κυρώσεις αναμένεται να αποτυπωθούν τους επόμενους μήνες στην πραγματική οικονομία, επιφέροντας περαιτέρω βουτιά στο επιχειρηματικό και καταναλωτικό κλίμα στην Ευρώπη.
2. Αποπληθωρισμός
Οι τιμές των αγαθών εξακολουθούν να πέφτουν, καθώς τον Αύγουστο ο πληθωρισμός υποχώρησε στο 0,3% – ήτοι στο χαμηλότερο επίπεδο από τον Οκτώβριο του 2009. Ο εξαιρετικά χαμηλός πληθωρισμός αναμφίβολα βλάπτει την οικονομία και ιδίως την αγορά εργασίας. Παράλληλα, καθιστά δυσκολότερη την αποπληρωμή των κρατικών χρεών, εξαναγκάζοντας τις αδύναμες χώρες να μειώσουν τους μισθούς προκειμένου να ανταγωνιστούν τις ισχυρότερες χώρες. Ακόμη και το πρόγραμμα «ποσοτικής χαλάρωσης» να ενεργοποιηθεί από την ΕΚΤ, ο αντίκτυπος στην οικονομία θα είναι αρκετά περιορισμένος, τονίζεται.
3. Στασιμότητα
Η οικονομία της Γερμανίας επέστρεψε στην ύφεση το β’ τρίμηνο του 2014. Παράλληλα, Γαλλία και Ιταλία υποφέρουν από τη στασιμότητα και την έλλειψη ανταγωνιστικότητας. Αμφότερες επιδιώκουν να βρουν… ρυθμό στην οικονομική τους ανάπτυξη.