Έντονο προβληματισμό έχουν δημιουργήσει τα τελευταία στοιχεία για την κινεζική οικονομία. Οι αναλυτές χαμηλώνουν τον πήχη για τον ΑΕΠ και δεν αποκλείουν μια απότομη προσγείωση της οικονομίας της Κίνας.
Μάλιστα δεν θεωρείται καθόλου τυχαίο που ο Κινέζος υπουργός Οικονομικών Λου Τζιγουέι μιλώντας στη διάρκεια της συνάντησης των υπουργών Οικονομικών και των Κεντρικών Τραπεζιτών της G20 το Σαββατοκύριακο, δήλωσε ότι η κινεζική οικονομία αντιμετωπίζει πτωτικές πιέσεις.
Το πιο ανησυχητικό, σύμφωνα με τους οικονομολόγους είναι η συνεχιζόμενη επιβράδυνση στην αγορά κατοικιών, γεγονός που αυξάνει τις φωνές όσων μιλούν για «φούσκα» στα ακίνητα . Τον Αύγουστο, οι τιμές κατοικιών μειώθηκαν σε 68 από τις 70 πόλεις που παρακολουθεί η στατιστική υπηρεσία της Κίνα. Στο 8μηνο, οι τιμές κατοικιών έχουν μειωθεί κατά 11% λόγω της οικονομικής επιβράδυνσης και καθώς οι τράπεζες έχουν σφίξει την στρόφιγγα του δανεισμού.
«Είναι σαφές ότι με τα στοιχεία αυτά γίνεται πιο δύσκολο να επιτευχθεί ο στόχος ανάπτυξης του 7,5%» δήλωσε ο Michael Klibaner της Jones Lang LaSalle και συμπλήρωσε: “Τώρα θα δούμε πόσο αποφασισμένος είναι ο πρόεδρος Xi Ziping στην ατζέντα των μεταρρυθμίσεων. Χρειάζεται να έχει μακροπρόθεσμη οπτική και όχι μόνο για ένα ή δύο μήνες. Δεδομένου του μεγέθους της κινεζικής οικονομίας, το αποτέλεσμα είναι απίστευτα σημαντικό για όλο τον κόσμο».
Την ίδια στιγμή η βιομηχανική παραγωγή στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη κατέγραψε τη μεγαλύτερη επιβράδυνση από την χρηματοοικονομική κρίση.
Στον απόηχο των απογοητευτικών μακροοικονομικών στοιχείων η Royal Bank of Scotland Group υποβάθμισε τις προβλέψεις της για την οικονομική ανάπτυξη της Κίνας για το 2014 στο 7,2% έναντι αρχικής εκτίμησης στο 7,6%, επισημαίνοντας τα αδύναμα στοιχεία του Αυγούστου. Όσον αφορά τον πληθωρισμό, οι αναλυτές ερμηνεύουν τα τελευταία στοιχεία ως ένδειξη της επιβράδυνσης της κινεζικής οικονομίας. Ο δείκτης τιμών καταναλωτή ενισχύθηκε κατά μόλις 2% τον Αύγουστο σε ετήσια βάση. Από την άλλη ωστόσο πλευρά, η IHS Economics υπογραμμίζει πως η Κίνα θα κατακτήσει την θέση της πρώτης παγκόσμιας οικονομίας αφήνοντας πίσω τις ΗΠΑ με επιτυχία. Στη συγκριτική της ανάλυση η IHS μέτρησε το μέγεθος της οικονομίας της Κίνας σε όρους δολαρίου ΗΠΑ έναντι της συνήθους πρακτικής που χρησιμοποιεί την αγοραστική δύναμη των δύο οικονομιών για συγκριτικούς σκοπούς.
«Κατά την επόμενη δεκαετία, η οικονομία της Κίνας αναμένεται να επανεξισορροπήσει μέσω μιας πιο ταχείας αύξησης της κατανάλωσης που θα βοηθήσει την εγχώρια οικονομία καθώς και την ανάπτυξη στην ευρύτερη περιοχή της Ασίας», σχολίασε ο Rajiv Biswas, επικεφαλής οικονομολόγος για την Ασία της IHS Economics. Αυτή η απότομη αύξηση της καταναλωτικής δαπάνης θα οδηγήσει το ονομαστικό ακαθάριστο εγχώριο προϊόν στα επίπεδα των 28,25 τρισ. δολαρίων έως το 2024 από τα τρέχοντα επίπεδα των 10 τρισ. δολαρίων, ξεπερνώντας τα 27,31 δολάρια που υπολογίζεται το προϊόν των ΗΠΑ. «Το 2025, η οικονομία της Κίνας θα παίζει έναν ακόμα μεγαλύτερο ρόλο ως βασική κινητήρια δύναμη για το παγκόσμιο εμπόριο και τις επενδύσεις», σημείωσε ο Biswas για να προσθέσει ότι το μερίδιο της Κίνας στο παγκόσμιο ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα αυξηθεί από το 12% που ήταν το 2013 στο 20% το 2025. Η ραγδαία ανάπτυξη της κατανάλωσης ενδέχεται να οδηγήσει την καταναλωτική αγορά της χώρας στα επίπεδα των 10,5 τρισ. δολαρίων έως το 2023, κατά μέσο όρο 3 φορές μεγαλύτερη από αυτήν της Ιαπωνίας που αναμένεται να διαμορφωθεί κοντά στα 3,7 τρισ. δολάρια.
Την προηγούμενη εβδομάδα ο ξένος τύπος αποκάλυψε ότι η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας προχώρησε σε ένεση 100 δισ. γουάν σε κάθε μία από τις πέντε μεγαλύτερες τράπεζες της Κίνας μέσω φτηνών τρίμηνων δανείων. Σύμφωνα με το πρακτορείο -, ανώτατος κυβερνητικός αξιωματούχος της χώρας εξηγεί πως η κίνηση οφείλεται στη βαθιά ανησυχία της κυβέρνησης για την οικονομική επιβράδυνση.
Το βασικό πρόβλημα στην κινεζική οικονομία είναι η απότομη επιβράδυνση που καταγράφεται στον κλάδο κατοικιών, που αντιστοιχεί στο 15% του ΑΕΠ της χώρας, προκαλώντας ευρύτερες επιπτώσεις. Η βιομηχανική παραγωγή της Κίνας αυξήθηκε τον Αύγουστο με το χαμηλότερο ρυθμό από το Δεκέμβριο του 2008, ενώ πληθώρα ακόμη στοιχείων επιβεβαιώνουν ότι ο κινεζικός δράκος κατεβάζει ταχύτητα. Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας μειώθηκε κατά 2,2%, η αύξηση των επενδύσεων σε πάγια επιβραδύνθηκαν στο 16,5% ενώ οι πωλήσεις κατοικιών μειώθηκαν κατά 10% τους πρώτους 8 μήνες του έτους.
Αντιμέτωπη με το «σύνδρομο» της Ιαπωνίας
Ο κίνδυνος «εξιαπωνισμού» απειλεί την Κίνα τουλάχιστον τα τελευταία δύο χρόνια, μη αφήνοντας της περιθώρια να απολαύσει την ανάδειξή της σε δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου. Η Bank of America Merrill Lynch σε έκθεσή της αναρωτήθηκε αν η Κίνα θα πάθει αυτά που πέρασε και η Ιαπωνία. Οι πιθανότητες αυξάνονται και προκαλούν πονοκέφαλο στους διεθνείς διαχειριστές. Οι επιπτώσεις για την παγκόσμια οικονομία σε μια τέτοια περίπτωση θα ήταν ιδιαίτερα σοβαρές, ενώ η στασιμότητα θα αποτελούσε τροχοπέδη για την εξέλιξη της ευρωπαϊκής οικονομίας. Το χρηματοπιστωτικό σύστημα της Κίνας «πάσχει από έλλειμμα κεφαλαιοποίησης», ανισορροπίες στην ανάπτυξη και χρόνια «πλεονασματική παραγωγική δυνατότητα», σύμφωνα με τους αναλυτές Ναοόκι Καμιγιάμα και Ντέιβιντ Κούι της Merrill Lynch. Θυμίζει την Ιαπωνία του 1992, όταν οι «φούσκες» της άρχισαν να προκαλούν παράλυση της οικονομίας. Η εξάρτηση της Κίνας από τις εξαγωγές είναι μεγαλύτερη από εκείνην της Ιαπωνίας της δεκαετίας του 1990 και η σημαντική κινεζική αγορά ακινήτων ίσως βρίσκεται στα όριά της. Το πιο ανησυχητικό όλων, όμως, είναι ο ασταθής τραπεζικός της τομέας.
Η Κίνα, αφήνοντας πίσω την Ιαπωνία, κατόρθωσε να κερδίσει τον τίτλο της δεύτερης μεγαλύτερης οικονομίας μετά τις ΗΠΑ. Το πρόβλημα είναι πως μέχρι τώρα έχει σε μεγάλο βαθμό επαναλάβει τα στραβοπατήματα της Ιαπωνίας. Η χώρα, όπως συνέβαινε και με την Ιαπωνία, είχε υπερβολική εξάρτηση από τις εξαγωγές και η κυβέρνηση κατέφυγε σε ενέσεις ρευστότητας όταν η ζήτηση των εξαγωγών υποχώρησε στη διάρκεια της οικονομικής κρίσης. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργίας μιας φούσκας παγίων, την οποία η Κίνα επιδιώκει να ξεφουσκώσει με την αυστηρότερη νομισματική πολιτική. Αυτή την ώρα η αγορά ακινήτων μπορεί να βρίσκεται σε σημείο καμπής-δηλαδή οι τιμές μπορεί να αρχίσουν να πέφτουν. Το τοξικό χρέος διογκώνεται τοποθέτηση. Ενώ το επίπεδο των μη εξυπηρετούμενων δανείων στις εμπορικές τράπεζες δεν είναι ακόμη υψηλό, αυξήθηκε περισσότερο κατά το πρώτο εξάμηνο του 2014 σε σχέση με το σύνολο του 2013.
Η Ιαπωνία δε εξακολουθεί να έχει μεγάλα προβλήματα, άρχισε ωστόσο να απεγκλωβίζεται από την πρώτη χαμένη δεκαετία το 2002, όταν η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Junichiro Koizumi «επισκεύασε» το τραπεζικό σύστημα υπό τον υπουργό Οικονομικών Heizo Takenaka. Αυτό περιλάμβανε το αντιλαϊκό μέτρο της διοχέτευσης δημόσιου χρήματος σε τράπεζες που παρουσίασαν ανεπαρκή κεφάλαια μετά τη διαγραφή επισφαλών δανείων τους. Οι Κινέζοι ηγέτες δεν έχουν ακόμη κρίνει αναγκαία την ανακεφαλαιοποίηση του χρηματοπιστωτικού συστήματος σε μαζική κλίμακα και η Κίνα πιθανότατα δεν θα επιστρέψει στο αναπτυξιακό μονοπάτι έως ότου το κάνουν. «Υποψιαζόμαστε ότι ένας βασικός λόγος πίσω από την αργοπορία στη δράση είναι ότι οι νέοι ηγέτες εδραιώνουν ακόμη την εξουσία τους», γράφουν οι αναλυτές.
Απειλή για την παγκόσμια οικονομία
Να σημειωθεί σε τελική ανάλυση πως μια πιθανή κατάρρευση της Κίνας θα έπληττε τις αγορές εμπορευμάτων, τις βιομηχανίες από τη μεταποίηση μέχρι την υψηλή τεχνολογία, αλλά και τις βαθμολογίες κρατικών και εταιρικών ομολόγων σε οικονομίες εξαρτημένες από τις εξαγωγές, από την Αυστραλία μέχρι την Ιαπωνία και τη Βραζιλία. Τον Αύγουστο, τα νέα δάνεια σε γουάν αυξήθηκαν στα 114 δισ. δολάρια (από τα 63 δισ. δολάρια του Ιουλίου). Οι οικονομολόγοι προβλέπουν νέο γύρο μέτρων τόνωσης της οικονομίας της Κίνας. Η κυβέρνηση έχει επιτρέψει ορισμένες πτωχεύσεις. Για το λόγο αυτό πολλοί θεωρούν πως πρέπει να επιτραπεί μία και μεγάλη που θα τιμωρήσει τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.