Γιατί οι ξένοι λένε… «αντίο» στις τράπεζες;

Σχεδόν 10% (9,2%, για την ακρίβεια) έχει χάσει μέσα σε δύο συνεδριάσεις ο κλαδος στο επίκεντρο του επενδυτικού ενδιαφέροντος.

Το μεγάλο ερώτημα, πλέον, είναι γιατί λένε… «αντίο» στα τραπεζικά χαρτιά τα ξένα επενδυτικά χαρτοφυλάκια.

Η απάντηση, όπως αναφέρουν έμπειροι παράγοντες της αγοράς, δεν είναι προφανής. Στο βαθμό που οι μετοχές των τραπεζών αποτελούν ένα μακροοικονομικό στοίχημα, συνδεδεμένο στενά με τις ευρύτερες οικονομικές και πολιτικές εξελίξεις, θα μπορούσε να πει κανείς ότι το περιβάλλον παραμένει αρνητικό για τις τράπεζες: πολιτική αβεβαιότητα, πιθανότητα ανάληψης της εξουσίας από ένα κόμμα της ριζοσπαστικής αριστεράς με… κακές διαθέσεις για τις τράπεζες, αβεβαιότητα για την έκβαση της διαπραγμάτευσης με την τρόικα και για την εποχή μετά το μνημόνιο είναι εύλογο να προβληματίζουν τους ξένους διαχειριστές.

Επιπλέον, τα αποτελέσματα των τεστ αντοχής δεν ήταν, στην πραγματικότητα, θετικά για τον ελληνικό τραπεζικό κλάδο. Δύο στις τέσσερις τράπεζες (Εθνική και Eurobank) πέρασαν με… μέσο, δηλαδή χάρη στην πολιτική συμφωνία κυβέρνησης και Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να ληφθούν υπόψη για τον υπολογισμό των κεφαλαιακών αναγκών τα σχέδια αναδιάρθρωσης. Επίσης, ο κλάδος εμφάνισε πολύ υψηλές απώλειες στην αξιολόγηση ποιότητας ενεργητικού, το ποσοστό κάλυψης των μη εξυπηρετούμενων δανείων ήταν πολύ χαμηλό και η ποιότητα των κεφαλαίων όχι υψηλή, αφού σε μεγάλο βαθμό η κεφαλαιακή επάρκεια στηρίζεται σε αναβαλλόμενους φόρους. Αυτά τα στοιχεία, σε συνδυασμό βέβαια με το γνωστό… παγκόσμιο ρεκόρ μη εξυπηρετούμενων δανείων, δείχνουν ότι οι τράπεζες δεν θα αργήσουν να χρειασθούν νέα κεφάλαια, παρότι η ΕΚΤ προς το παρόν τους επιτρέπει να συνεχίσουν χωρίς να προσφύγουν στους μετόχους.

Όλα τα παραπάνω, σύμφωνα με τους παράγοντες της αγοράς, λαμβάνονται υπόψη πολύ σοβαρά από τους ξένους διαχειριστές που εγκαταλείπουν τις ελληνικές τραπεζικές μετοχές. Όμως, υπάρχει ένα ακόμη στοιχείο προβληματισμού, που ίσως να δικαιολογούσε ακόμη και πανικόβλητες κινήσεις εξόδου: οι τράπεζες, με εξαίρεση την Eurobank, βρίσκονται «παγιδευμένες» αυτή τη στιγμή σε ένα καθεστώς κρατικού ελέγχου, από το οποίο έχουν κάθε λόγο να επιθυμούν να ξεφύγουν, καθώς μάλιστα το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης δηλώνει συνεχώς ότι, εάν αναλάβει την εξουσία, όχι μόνο θα ασκήσει όλα τα δικαιώματα που αναλογούν στο Δημόσιο, με την ιδιότητα του βασικού μετόχου των τραπεζών, αλλά και θα διατηρήσει την κρατική συμμετοχή στις τράπεζες όσα χρόνια χρειασθεί, για να μεγιστοποιηθούν τα έσοδα του κράτους από την πώληση των μετοχών.

Δύο είναι τα σενάρια για την άμεση απομάκρυνση των τραπεζών από τον κρατικό έλεγχο και, δυστυχώς για την αγορά, είναι και τα δύο καταδικαστικά για τις μετοχές:

1. 1.Το πιο «ορθόδοξο» σενάριο προβλέπει ότι το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας θα προχωρήσει, στις αρχές του 2015, σε δημόσιες προσφορές στους κατόχους τραπεζικών warrants, προσφέροντας ως αντάλλαγμα μετοχές. Έτσι, θα αποσυρθεί ένας μεγάλος αριθμός warrants και θα απελευθερωθεί σημαντικός αριθμός τραπεζικών μετοχών, που έχει στο «σεντούκι» του το ΤΧΣ. Αυτές οι μετοχές θα προσφερθούν με δημόσιες ή ιδιωτικές τοποθετήσεις στην αγορά, ώστε να πέσει το ποσοστό συμμετοχής του ΤΧΣ κάτω από το 50%. Θεωρητικά, το σενάριο αυτό οδηγεί στον επιθυμητό από τους τραπεζίτες στόχο, στην πράξη όμως θα δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα, αφού η μαζική διάθεση μετοχών από το ΤΧΣ θα ασκήσει ισχυρή πίεση στις τιμές τους.
2. 2.Το… ανορθόδοξο σενάριο προβλέπει ότι οι τράπεζες που βρίσκονται υπό τον έλεγχο του ΤΧΣ (κυρίως δηλαδή η Alpha και η Πειραιώς, αφού η Εθνική θα μπορούσε να συμβιβασθεί με μια παράταση του δημόσιου ελέγχου) προχωρούν στις αρχές του 2015 σε αυξήσεις κεφαλαίου με μετρητά, με παραίτηση βεβαίως του ΤΧΣ από τα δικαιώματα συμμετοχής του. Με αυτές τις αυξήσεις κεφαλαίου, το ποσοστό συμμετοχής του ΤΧΣ αραιώνει όσο χρειάζεται για να χάσει την πλειοψηφία. Το σενάριο αυτό οδηγεί επίσης στο επιθυμητό αποτέλεσμα, πλην όμως λειτουργεί επιβαρυντικά για τις τιμές των μετοχών, ιδιαίτερα για όσους ξένους διαχειριστές τοποθετήθηκαν στις τραπεζικές μετοχές, έχοντας την πεποίθηση ότι δεν θα χρειασθεί σύντομα να βάλουν το χέρι στην τσέπη.