Στις δραματικές ώρες που προηγήθηκαν της χθεσινοβραδινής τηλεδιάσκεψης με την τρόικα, η οποία είχε προγραμματισθεί να αρχίσει στις 8.00 αλλά άρχισε λίγο μετά τις 11 το βράδυ, η τρόικα έθεσε το σκληρό δίλημμα, που οδηγεί στην κορύφωση της διαπραγμάτευσης: «αν δεν πάρετε τώρα όλα τα μέτρα που θα καλύψουν το δημοσιονομικό κενό, μόνη λύση θα είναι η παράταση του ισχύοντος μνημονίου για ένα ακόμη χρόνο»!
Η έκβαση της κρίσιμης τηλεδιάσκεψης, που κράτησε ως τις πρώτες πρωινές ώρες, αναμένεται σήμερα να γίνει γνωστή. Γνωστό, όμως, είναι ότι το μεγαλύτερο εμπόδιο στον ορισμό ημερομηνίας άφιξης της τρόικας στην Αθήνα ήταν η απόφαση της κυβέρνησης να καταθέσει σήμερα στη Βουλή το τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού χωρίς να εντάξει σε αυτό εγκεκριμένα από την τρόικα μέτρα για την κάλυψη του δημοσιονομικού κενού του 2015, που η τρόικα αποδέχθηκε να κατεβάσει σε 1,7 δισ. ευρώ.
Είναι προφανές ότι πρόκειται για ένα δύσκολο πολιτικό πρόβλημα για την κυβέρνηση. Έχει ήδη δεσμευθεί στο εσωτερικό της χώρας ότι δεν θα υπάρξουν νέα δημοσιονομικά μέτρα και αυτό έχει αναγορευθεί σε κεντρικό στοιχείο της πολιτικής της επικοινωνίας, ενόψει των επερχόμενων πολιτικών εξελίξεων, που σηματοδοτούνται από την προεδρική εκλογή.
Τώρα, έρχεται αντιμέτωπη με τη σκληρή πραγματικότητα, καθώς όλοι οι υπολογισμοί της κυβέρνησης είχαν γίνει χωρίς… τους ξενοδόχους της τρόικας, οι οποίοι, ακόμη και αν στο μέλλον αποδειχθεί ότι έκαναν εσφαλμένες εκτιμήσεις για το δημοσιονομικό κενό, σήμερα έχουν τον πρώτο λόγο και οι εκτιμήσεις τους δεν είναι δυνατό να παρακαμφθούν.
Χθες, κατέστη σαφές από την τρόικα ότι αν δεν υπάρξει συμφωνία στο πρώτο και βασικότερο θέμα της διαπραγμάτευσης, δηλαδή στη διαμόρφωση ενός σχεδίου προϋπολογισμού που θα έχει την έγκριση των ελεγκτών, επιστροφή της τρόικας στην Αθήνα δεν μπορεί να υπάρξει. Αμφίβολο είναι, επίσης, αν αυτή η διαφορά μπορεί να διευθετηθεί με κάποιες μεσοβέζικες λύσεις, όπως θα ήταν η ανάληψη δέσμευσης από την κυβέρνηση ότι θα φέρει συμπληρωματικό προϋπολογισμό στη Βουλή, για να καλυφθούν οποιεσδήποτε αποκλίσεις εμφανισθούν το 2015. Δεδομένης της πολιτικής αβεβαιότητας που επικρατεί, τέτοιες δεσμεύσεις δεν έχουν μεγάλη αξία για την τρόικα.
Τι θα συμβεί, όμως, αν η κυβέρνηση επιμείνει στη γραμμή του «όχι άλλα μέτρα» και παραταθεί η αβεβαιότητα για την επιστροφή της τρόικας. Επ’ αυτού έδωσε εξηγήσεις χθες κορυφαίος Ευρωπαίος αξιωματούχος, τονίζοντας ότι, αν δεν υπάρξει συμφωνία ως το τέλος του χρόνου για μετάβαση της Ελλάδας σε ένα νέο πρόγραμμα, με προληπτική χρηματοδοτική στήριξη, μόνη λύση θα είναι η παράταση του σημερινού μνημονίου, ενδεχομένως και για ένα χρόνο.
Μια παράταση, που εκτός από τα προφανή πολιτικά προβλήματα που θα δημιουργούσε στην κυβέρνηση, κρύβει και άλλους σοβαρούς κινδύνους. Για παράδειγμα, θα πρέπει να συνταχθεί ένα νέο αναθεωρημένο μνημόνιο, στο οποίο θα μεταφερθούν αυτούσιες οι δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί από την κυβέρνηση με το ισχύον. Δεσμεύσεις, όπως αυτές που αφορούν τη σαρωτική μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού, με μειώσεις συντάξεων και αυξήσεις ορίων ηλικίας.
Με αυτά τα δεδομένα, μέχρι και αργά χθες το βράδυ, η κυβέρνηση βρισκόταν μπροστά σε δύο εξίσου «άβολες» επιλογές: να λάβει τώρα μέτρα για την κάλυψη του δημοσιονομικού κενού, ή να αφήσει τη διαπραγμάτευση να «σέρνεται» και να ενεργοποιηθεί το σενάριο για παράταση του μνημονίου. Το σκηνικό αναμένεται να ξεκαθαρίσει τα επόμενα 24ωρα, αφού πλέον όλα τα χρονικά περιθώρια έχουν εξαντληθεί: αν οι συζητήσεις εξ αποστάσεως δεν τελειώσουν μέσα στο Σαββατοκύριακο, ώστε να επιστρέψει η τρόικα την επόμενη εβδομάδα, δεν θα υπάρχει χρόνος για συμφωνία και θα ενεργοποιηθεί το σενάριο παράτασης του μνημονίου.