Όταν η Ευρώπη χρειαζόταν επειγόντως ένα επιτυχημένο παράδειγμα μετά την κρίση της ευρωζώνης το 2012, η Ισπανία ήταν εκεί. Η κυβέρνησή της κατάφερε να συνεφέρει την πτωχευμένη της οικονομία. Έκανε πιο ευέλικτες τις αγορές εργασίας, αναδιάρθρωσε και ανακεφαλαιοποίησε τις τράπεζες και μείωσε το έλλειμμα του προϋπολογισμού. Οι εξαγωγές σκαρφάλωσαν στα ύψη, καθώς βελτιωνόταν η ανταγωνιστικότητα.
Η οικονομία άρχισε να επεκτείνεται και πάλι. Οι ιδιώτες επενδυτές επέστρεψαν αθόρυβα και το κόστος δανεισμού της κυβέρνησης μειώθηκε ραγδαία. Η ανεργία, επιτέλους, άρχισε να πέφτει. Η Ισπανία αναφέρεται πλέον ως πρότυπο για χώρες όπως η Ιταλία και η Γαλλία, που κωλυσιεργούν στις μεταρρυθμίσεις.
Η επιτυχία το 2015 θα έχει περισσότερες αποχρώσεις. Η οικονομία θα αναπτυχθεί περαιτέρω, λίγο πιο γρήγορα απ’ ότι το 2014. Ένα φθηνότερο ευρώ θα βοηθήσει τόσο την ανάπτυξη όσο και το εμπορικό ισοζύγιο, μειώνοντας την εγχώρια ζήτηση για εισαγόμενα προϊόντα. Η Ισπανία πιθανότατα δε θα πετύχει τον στόχο για τη μείωση του ελλείμματος στο 4,2% του ΑΕΠ και το χρέος θα αυξηθεί πάνω από το 100% του ΑΕΠ. Ο πραγματικός κίνδυνος, εντούτοις, είναι να αποδειχθεί ότι το 2014 αποτέλεσε το ζενίθ της μεταρρυθμιστικής διαδικασίας. Η Ισπανία, όμως, χρειάζεται περισσότερες μεταρρυθμίσεις, ιδίως στο φορολογικό σύστημα, την αγορά εργασίας, τις διαδικασίες αφερεγγυότητας και τους κανόνες για την επιχειρηματική δραστηριότητα, προκειμένου να ευημερήσει μακροπρόθεσμα. Ο εφησυχασμός και η πολιτική σε μια χρονιά εκλογών θα είναι τα εμπόδια στην πορεία αυτή.
Με περισσότερους από 5 εκατ. Κατοίκους δίχως δουλειά, είναι λίγοι οι απλοί άνθρωποι που πιστεύουν ότι η οικονομία βελτιώνεται. Ένας στους δύο νέους είναι άνεργος. Όλοι, πλην των μεγάλων επιχειρήσεων, παραπονιούνται ότι η πίστωση παραμένει πανάκριβη, αν και είναι πιο εύκολα προσβάσιμη. Περισσότεροι ξενιτεύονται παρά έρχονται στη χώρα ως μετανάστες. Μια σειρά σκανδάλων διαφθοράς συνέβαλαν στη δημιουργία κλίματος γενικής απογοήτευσης για το πολιτικό σύστημα.
Οι τοπικές εκλογές είναι προγραμματισμένες για τον Μάιο και οι γενικές εκλογές στο τέλος του έτους. Η στήριξη στα δύο κόμματα που κυβέρνησαν την Ισπανία σχεδόν αδιαλείπτως από τον θάνατο του Φράνκο, τους Σοσιαλιστές και το κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα, που βρίσκεται σήμερα στην εξουσία, στερεύει. Ένα νέο λαϊκιστικό κίνημα της αριστεράς, με όνομα που παραπέμπει σαφώς στον Ομπάμα, το Podemos («Μπορούμε») κέρδισε 5 από τις 54 έδρες στις ευρωεκλογές του Μαΐου 2014, μόλις τέσσερις μήνες μετά την ίδρυσή του, και μπορεί να τα πάει ακόμα καλύτερα το 2015. Όμως, δείχνει να κερδίζει έδαφος και η αδιαφορία.
Σκληρές μεταρρυθμιστικές πολιτικές δεν πρόκειται να εφαρμοστούν πριν από τις εκλογές. Έχουν ήδη προγραμματιστεί περικοπές φόρων και θα δοθεί έμφαση σε ενεργές πολιτικές απασχόλησης, προκειμένου περισσότεροι άνθρωποι να έχουν δουλειά ή ευκαιρίες κατάρτισης. Το Λαϊκό Κόμμα θα πάρει πιθανόν τις περισσότερες ψήφους στις γενικές εκλογές, όχι όμως αρκετές για να σχηματίσει μόνο του μια αποτελεσματική κυβέρνηση. Θα χρειαστεί μια συμμαχία με δυνάμεις από τα αριστερά ή τα δεξιά, κάτι που τα τελευταία χρόνια ισοδυναμεί με πορεία σε αχαρτογράφητα νερά.
Mas…ικό κίνημα
Η άλλη καθοριστική πολιτική ημερομηνία εντός του 2015 αφορά την ανεξαρτησία της Καταλονίας. Κατά τη διάρκεια της κρίσης αναπτύχθηκε ενθουσιασμός υπέρ της απόσχισης στο βορειοανατολικό τμήμα της χώρας, στην πλούσια βιομηχανική Καταλονία. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι καταλανοί είναι αποφασισμένοι να εκφράσουν την άποψή τους, αν και ένα δημοψήφισμα μπορεί άνετα να βγάλει αποτέλεσμα υπέρ της εκχώρησης περισσότερων εξουσιών από τη Μαδρίτη παρά υπέρ της ξεκάθαρης ανεξαρτησίας.
Ο ισπανός πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι, λιγότερο συμβιβαστικός απ’ ότι οι βρετανοί έναντι των σκωτσέζων, αρνείται στους καταλανούς τη διενέργεια δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία, όπως τους έχει υποσχεθεί ο πρωθυπουργός τους, Αρτούρ Μας. Ο κ. Μας αναμένεται να ζητήσει πρόωρες περιφερειακές εκλογές και να τις μετατρέψει σε ένα de facto δημοψήφισμα, εάν καταφέρει να ενώσει το κίνημα ανεξαρτησίας να τον στηρίξει. Στο μεταξύ, η απογοήτευση των καταλανών ενισχύεται. Το ζήτημα αυτό θα κυριαρχήσει στα πολιτικά πράγματα τουλάχιστον μέχρι τη μέση του 2015.
Με λίγη τύχη, μια κυβέρνηση που αποδείχθηκε αρκετά έξυπνη για να σπρώξει την οικονομία προς τη σωστή κατεύθυνση, θα είναι όσο δαιμόνια πρέπει για να ξεκινήσει τις διαπραγματεύσεις με την Καταλονία για μια συμφωνία εκχώρησης εξουσιών. Αναμφισβήτητα, θα απαιτηθούν χρήματα, τα οποία δεν υπάρχουν. Αλλά σε αυτήν την περίπτωση οι συζητήσεις μπορεί να πάρουν χρόνια. Στο μεταξύ, το 2015 θα είναι μια πορεία σε ανώμαλο δρόμο, περισσότερο πολιτικά παρά οικονομικά.