Παρά το κλίμα αβεβαιότητας που επικρατεί λόγω των πολιτικών και οικονομικών εξελίξεων, έντονο παραμένει το ενδιαφέρον για εξαγορές και συγχωνεύσεις στη χώρα μας.
Τα δύο τελευταία deals ξεκίνησε ήταν η εξαγορά του πλειοψηφικού πακέτου της φαρμακοβιομηχανίας Pharmathen από το fund BC Partners και η απόκτηση του 25% του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας εμφιαλώσεως ΕΠΑΠ από την ΧΗΤΟΣ ΑΒΕΕ. Συνολικά, η μεγαλύτερη κινητικότητα εμφανίζεται στον κλάδο των σουπερμάρκετ, της γαλακτοβιομηχανίας και του εμπορίου.
Η διαρκώς μειωμένη κατανάλωση, η έλλειψη ρευστότητας αλλά και το ρευστό πολιτικό και οικονομικό κλίμα που επικρατεί εντείνουν τις διεργασίες για τη δημιουργία μεγαλύτερων και πιο εύρωστων επιχειρηματικών σχημάτων, με στόχο των περιορισμό των ζημιών από τους μεν και την αναζήτηση ευκαιριών ανάπτυξης σε νέους κυρίως κλάδους από τους ισχυρούς παίκτες του χώρου. Ειδικότερα, ο κ. Α. Ιωσηφίδης, επικεφαλής του τμήματος Χρηματοοικονομικών Συμβούλων ΕΥ Global Capital Confidence Barometer, στην εξαμηνιαία έρευνα για την Ελλάδα σημειώνει πως «Εκτός από την αβεβαιότητα που προκαλεί η παρατεταμένη ύφεση στην ελληνική αγορά, οι δύο μεγάλες προκλήσεις για την εγχώρια επιχειρηματικότητα παραμένουν η πρόσβαση σε νέα κεφάλαια και η ολοκλήρωση της χρηματοοικονομικής και λειτουργικής αναδιάρθρωσης των επιχειρήσεων που βρίσκονται σε δύσκολη θέση». Η περισσότερη κινητικότητα σημειώνεται στον κλάδο του λιανεμπορίου τροφίμων με τη μεγαλύτερη συμφωνία κατά την περίοδο της κρίσης, την εξαγορά του «Βερόπουλου» από τον «Σκλαβενίτη», αλλά και στα τρόφιμα, στα ποτά και στη γαλακτοβιομηχανία. Επίσης, καθοριστικής σημασίας είναι και ο ρόλος των τραπεζών που αποτελούν βασικούς πιστωτές και πολλές φορές αναλαμβάνουν την πρωτοβουλία να φέρουν στο ίδιο τραπέζι τις δύο πλευρές, καταθέτοντας μάλιστα συγκεκριμένες προτάσεις προκειμένου το νέο σχήμα να είναι βιώσιμο και κερδοφόρο. Αυτές περιλαμβάνουν συνήθως πληροφορίες για τη μορφή της συνεργασίας αλλά και τη δική τους συμβολή, όπως την περίοδο χάριτος για την αποπληρωμή οφειλών, τη ρύθμιση των δανείων, την έκτακτη χρηματοδότηση και τη μείωση επιτοκίων.
Η BC Partners στρατηγικός επενδυτής στη Pharmathen
Η ελληνική φαρμακευτική βιομηχανία Pharmathen με υπέγραψε συμφωνία συνεργασίας με τον διεθνή επενδυτικό όμιλο BC Partners, με τελικό στόχο την απόκτηση πλειοψηφικού πακέτου μετοχών της φαρμακευτικής από τον επενδυτικό όμιλο του εξωτερικού. Η οικογένεια Κάτσου θα παραμείνει στον Όμιλο διατηρώντας τη διοίκηση και ένα σημαντικό μερίδιο μετοχών της Pharmathen, ενώ αναμένεται να ανοίξουν τον δρόμο για τις διεθνείς αγορές και να αναβαθμίσουν τον ρόλο τους αφού η πώληση του μετοχικού κεφαλαίου σε έναν τόσο σημαντικό μέτοχο ξένων συμφερόντων θεωρείται «κλειδί» τη δεδομένη χρονική περίοδο. Συγκεκριμένα, η BC Partners διαχειρίζεται επενδυτικό κεφάλαιο ύψους περίπου 13 δισ. ευρώ, κατέχοντας ηγετική θέση στον τομέα των εξαγορών και επενδύοντας κυρίως σε μεγάλες εταιρείες της Ευρώπης αλλά και της Αμερικής. Από το 1986 που ιδρύθηκε υπολογίζεται ότι έχει ολοκληρώσει πάνω από 80 εταιρικές επενδύσεις, συνολικής αξίας 96 δισ. ευρώ. Από την άλλη, η Pharmathen έχει αναπτύξει δραστηριότητα τόσο στην παραγωγή γενόσημων φαρμακευτικών σκευασμάτων όσο και σε όλα τα στάδια από την έρευνα και την ανάπτυξη έως την παραγωγή και την οργάνωση του δικτύου διανομής, με αγοραστές σε περισσότερες από 80 χώρες παγκοσμίως. Ειδικότερα, για τις εξαγορές τους στον ολοένα και αναπτυσσόμενο χώρο των γενοσήμων αναφέρθηκε σε δήλωσή του ο Managing Partner της BC Partners, Ν. Σταθόπουλος ,χαρακτηρίζοντάς την «ευρωπαϊκό ηγέτη», ενώ από την πλευρά του ο πρόεδρος της Pharmathen, Β. Κάτσος, σημείωσε πως σκοπός τους είναι «η δημιουργία ενός διεθνούς φαρμακευτικού ομίλου του οποίου η καρδιά θα χτυπάει στην Ελλάδα».
Η συμφωνία Χήτου – Green Cola
Μετά την εξαγορά της «Ολυμπιακής ζυθοποιίας (ΦΙΞ)» από τη «Μύθος Ζυθοποιία», του ομίλου Carlsberg, ένα ακόμη deal καταγράφηκε στον κλάδο των τροφίμων και των ποτών, με τον κ. Ι. Χήτο, της FIX, που εισήλθε στην Green Cola Hellas, με κύριο μέτοχο τον Π. Βενιέρη, αποκτώντας το 25% της εταιρείας μέσω της αύξησης του μετοχικού της κεφαλαίου στην οποία δεν συμμετέχει η άλλη πλευρά, και αναλαμβάνοντας παράλληλα τη θέση του εκτελεστικού προέδρου της εταιρείας στο νέο επταμελές διοικητικό συμβούλιο που θα δημιουργηθεί. Ακόμη, ο κ. Βενιέρης θα μετέχει στο Διοικητικό Συμβούλιο «τρέχοντας» τα project με κύριο στόχο την εξασφάλιση της απαιτούμενης ρευστότητας για ανάπτυξη του δικτύου εντός και εκτός ελληνικών συνόρων. Ας σημειωθεί ότι η Green Cola, που είναι η μετεξέλιξη της συνεταιριστικής Ένωσης Παρασκευαστών Αεριούχων Ποτών (ΕΠΑΠ), παράγει ήδη για λογαριασμό της Carlsberg μέρος της σόδας και του νερού τόνικ Tuborg και έχει συνάψει τον τελευταίο χρόνο συμφωνία παραχώρησης άδειας εμφιάλωσης των αναψυκτικών της με την ΕΑΣ Αργολίδας, γεγονός που της επιτρέπει να καλύψει την αυξανόμενη ζήτηση. Παράλληλα, παράγει αναψυκτικά ιδιωτικής ετικέτας για μεγάλους λιανεμπόρους, ενώ διατηρεί στην περιοχή της Ορεστιάδας ένα ιδιόκτητο εργοστάσιο στο οποίο απασχολούνται 55 άτομα. Σχολιάζοντας την ένταξη της Green Cola στο δίκτυο της Endeavor, ο κ. Βενιέρης δηλώνει ότι έχει αρχίσει η ανάκαμψη και θεωρεί πως έτσι δίνεται δυνατότητα στην εταιρεία να κάνει την εμφάνισή της σε ένα παγκόσμιο δίκτυο, πολλά υποσχόμενο, και να κάνει επαφές που μπορούν να της χαρίσουν στο μέλλον στρατηγικού χαρακτήρα συνεργασίες.
Ραγδαία συγκέντρωση στο οργανωμένο λιανεμπόριο
Αναδιαρθρώνεται ο χάρτης του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων, αφού τα νέα καταναλωτικά πρότυπα, η μείωση της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών και η αύξηση των συντελεστών ΦΠΑ σε πολλά είδη πρώτης ανάγκης έφεραν τη μεγάλη πτώση των πωλήσεων στα super market. Πάνω από 20 επιχειρήσεις είναι εκτός παιχνιδιού την τελευταία 5ετία λόγω πτώχευσης, εξαγοράς και αποχωρήσεων από την ελληνική αγορά, ενώ ευνοημένες είναι οι μεγάλες αλυσίδες που συνεχίζουν να επενδύουν και να επεκτείνονται, επιδιώκοντας ενίσχυση των μεριδίων της αγοράς ή εξαγορά από πολυεθνικές. Υπολογίζεται ότι αν συνεχιστεί αυτή η επεκτατική πολιτική με στρατηγικής σημασίας κινήσεις συγχωνεύσεων και εξαγορών, θα έρθει το κλείσιμο άλλων 50 αλυσίδων στην ελληνική αγορά τα επόμενα χρόνια. Το mega deal από τότε που ξέσπασε η κρίση ήταν η απόκτηση των καταστημάτων της αλυσίδας Βερόπουλος από τον Σκλαβενίτη, αφού έχει επιφέρει αλλαγές στους συσχετισμούς δυνάμεων. Με την ολοκλήρωση της συμφωνίας των δύο εταιρειών δημιουργήθηκε ένας ισχυρός ηγέτης στο εγχώριο οργανωμένο λιανεμπόριο που θα λειτουργεί συνολικά 342 καταστήματα σε όλη την Ελλάδα, και αναμένεται να έχει τζίρο άνω των 2 δισ. ευρώ. Της εξαγοράς της Βερόπουλος έχουν προηγηθεί τους τελευταίους μήνες η απόκτηση του 60% της Χαλκιαδάκης στην Κρήτη, έναντι τιμήματος 25 εκατ. ευρώ, και η εξαγορά του 100% της Makro Cash & Carry Hellas από τον γερμανικό όμιλο Metro έναντι 65 εκατ. ευρώ. Έτσι, ο μεγάλος πλέον ελληνικός όμιλος στην αγορά λιανικής και cash & carry που δημιουργήθηκε, πέραν του «ανοίγματος» στην εγχώρια αγορά, με δυναμική παρουσία στην περιφέρεια, θα είναι σε θέση να αξιοποιήσει τη σημαντική δραστηριότητα της Βερόπουλος στα Βαλκάνια. Άλλωστε, η Σκλαβενίτης, εν μέσω κρίσης, την τελευταία τριετία έχει προβεί σε μια σειρά στρατηγικών κινήσεων που έχουν προκαλέσει σημαντικές ανακατατάξεις στον κλάδο, αφού έχει πρωταγωνιστήσει τόσο στο λιανικό εμπόριο τροφίμων όσο και στο χονδρεμπόριο. Η αλυσίδα διευρύνει σταθερά το δίκτυό της με την απόκτηση τεσσάρων καταστημάτων της αλυσίδας «Δούκας», πέντε της αλυσίδας «Μπαλάσκα» και εννέα της «Extra Πρώτα», έχοντας ήδη ξεπεράσει τα 110. Η ανακοίνωση της απόκτησης πλειοψηφικής συμμετοχής στη Βερόπουλος είναι η πιο εντυπωσιακή κίνηση σε μια σειρά από στρατηγικές αναδιάταξης της αγοράς, αφού παρά τις ενδείξεις ήπιας ανόδου το 2014 στον κλάδο των σούπερ μάρκετ, μόνο από το 2010 και μετά έσβησαν από τον χάρτη του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων πάνω από είκοσι επιχειρήσεις. Άλλες, όπως η Ατλάντικ, λόγω πτώχευσης, άλλες λόγω αποχωρήσεων από την ελληνική αγορά, όπως η Aldi, και κάποιες επειδή εξαγοράστηκαν από άλλες. Εξαιρετικά δυσοίωνες είναι οι προβλέψεις για τις πιο μικρές επιχειρήσεις του κλάδου.
Οι προτάσεις στα τρόφιμα
Μία ακόμη βιομηχανία, η αλλαντοβιομηχανία «Νίκας», δοκιμάζεται από την έλλειψη ρευστότητας και τα υπέρογκα χρέη. Το 67,48% της «Νίκας» ανήκει στην Global Finance, το 11,99% στο ΤΧΣ (μέσω Eurobank) και το 9,96% στη First European Retail Corp, ενώ το επενδυτικό σχήμα που απαρτίζεται από τον γνωστό επιχειρηματία Σπύρο Θεοδωρόπουλο και την ελληνικών συμφερόντων εταιρεία Impala φέρεται να κατέθεσε πρόταση στις πιστώτριες τράπεζες έναντι του ποσού των 80 εκατ. ευρώ, υπό την προϋπόθεση ότι θα διευθετηθεί ο δανεισμός της που σήμερα υπερβαίνει τα 70 εκατ. ευρώ, και να υπάρξει «κούρεμα» άνω του 30% των δανείων τους, προκειμένου να μειωθούν τα χρηματοικονομικά έξοδα που καταβάλλει σήμερα η εταιρεία και να διευκολυνθεί η ανάκαμψή της. Ενήμερος για τις παραπάνω εξελίξεις είναι και ο υπουργός Οικονομίας, Γ. Σταθάκης, ο οποίος έχει εκφράσει την επιθυμία του να μη θιγούν οι περίπου 500 θέσεις εργασίας της εταιρείας.
Παρασκηνιακές διαβουλεύσεις υπάρχουν και στον κλάδο των γαλακτοκομικών, αφού η «Τυράς», που ελέγχει τις γαλακτοβιομηχανίες Όλυμπος και Ροδόπη, έχει υποβάλει επίσημη πρόταση για την εξαγορά της ΔΕΛΤΑ, η οποία όμως δεν έγινε δεκτή από τον όμιλο MIG του οποίου είναι ιδιοκτησία, παρά τα σοβαρά οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει. Αλλά και η «Τυράς» δέχθηκε πρόταση από το αμερικάνικο fund Bain Capital για να εξαγοράσουν από κοινού τη ΜΕΒΓΑΛ, μετά το ναυάγιο της συμφωνίας εξαγοράς της από τη Vivartia.