Σε μια προσπάθεια της τελευταίας στιγμής για την παραμονή στο ευρώ, η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα προσφέρθηκε να ανταποκριθεί στις περισσότερες από τις απαιτήσεις των πιστωτών σε αντάλλαγμα για μια διάσωση 53,5 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Οι δείκτες των μετοχών της Ευρώπης και των ΗΠΑ ανέβηκαν την Παρασκευή αφού υποβλήθηκε πρόταση στους θεσμούς των πιστωτών αργά την Πέμπτη. Το πακέτο των περικοπών δαπανών, μειώσεων συντάξεων και αυξήσεων φόρων αντικατόπτριζε σχεδόν αυτό που είχαν προτείνει οι πιστωτές στις 26 Ιουνίου, και το οποίο απέρριψαν οι έλληνες ψηφοφόροι στο δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου. Θα αντιμετωπίσει το πρώτο του εμπόδιο στο ελληνικό κοινοβούλιο την Παρασκευή.
Παρ’ ότι ο Τσίπρας έχει κάνει αρκετές υποχωρήσεις, επιμένει πως το μακροπρόθεσμο χρέος θα πρέπει να γίνει πιο διαχειρίσιμο ώστε να επιτραπεί στην Ελλάδα να ανακάμψει από μια κρίση που έχει εξαφανίσει ένα τέταρτο της οικονομίας της. Έχει μια αυξανόμενη βάση υποστηρικτών η οποία περιλαμβάνει τις ΗΠΑ, τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ντόναλντ Τουσκ και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
«Είμαστε σίγουρα πιο κοντά σε συμφωνία από ποτέ, καθώς ο Τσίπρας έχει τελικά ενδώσει» είπε ο Jacob Kirkegaard, στέλεχος του Ινστιτούτου Peterson στην Ουάσινγκτον, αναφερόμενος σε υποχωρήσεις όπως η επιτάχυνση των συνταξιοδοτικών μεταρρυθμίσεων που θα ξεκινήσουν τον επόμενο χρόνο.
Οι αγορές συμμετέχουν στην αισιοδοξία πως μια συμφωνία είναι πολύ κοντά. Το ευρώ ενισχύθηκε κατά 0,7%, φτάνοντας στο $1.1110 στις 8:36πμ στη Φρανκφούρτη. Οι αποδόσεις του ιταλικού δεκαετούς ομολόγου έπεσαν χθες στο χαμηλότερο σημείο των τελευταίων πέντε εβδομάδων, ενώ αυτές των γερμανικών δεκαετών ομολόγων αυξήθηκαν, καθώς οι επενδυτές αποχώρησαν από την υποτιθέμενη ασφάλεια.
Κίνδυνοι της συμφωνίας
Θα συνεχίσουν να υπάρχουν κίνδυνοι, ακόμη και αν επιτευχθεί συμφωνία, έγραψε σε σημείωμά του ο Νίκος Κούνης, οικονομολόγος της ABN Amro Bank NV.
«Η συμφωνία θα πρέπει ακόμη να περάσει από διάφορα εθνικά κοινοβούλια» έγραψε ο Κούνης. «Ακόμη και αν περάσει, υπάρχει κίνδυνος η Ελλάδα να δυσκολευτεί να τηρήσει το πρόγραμμα τους επόμενους μήνες. Η οικονομία φαίνεται να έχει τεθεί σε δρόμο προς μια μεγάλη συστολή, κάτι που δεν αποτελεί το ιδανικό περιβάλλον για την πραγματοποίηση σκληρών μέτρων.»
Μένει ακόμη να δούμε αν οι μεταρρυθμίσεις επαρκούν για να ικανοποιήσουν την τριάδα των πιστωτών. Μία σύνοδος κορυφής των ηγετών της ΕΕ την Κυριακή θα έχει μάλλον τον τελευταίο λόγο για το εάν η καταχρεωμένη χώρα θα λάβει ένα νέο τριετές δάνειο.
Εποικοδομητική λίστα
Ο αναλυτής στρατηγικής της Deutsche Bank AG Γιώργος Σαραβέλος έγραψε σε σημείωμα προς πελάτες πως η πρώτη ανάγνωση των προτάσεων έδειχνε πως αυτές είναι εποικοδομητικές και επιδεικνύουν την προθυμία της κυβέρνησης να φτάσει σε συμφωνία.
«Η περαιτέρω εξέλιξη σε εγχώριο και ευρωπαϊκό μέτωπο θα μπορούσε να μας φέρει ένα βήμα πιο κοντά σε συμφωνία το σαββατοκύριακο» έγραψε.
Γα την Ελλάδα, ο χρόνος έχει μεγάλη σημασία. Δύο εβδομάδες τραπεζικής αργίας και ελέγχων κεφαλαίων έχουν συσσωρεύσει οικονομική δυστυχία για τα 11 εκατομμύρια πολιτών της, οι οποίοι ψήφισαν με τόσο μεγάλη πλειοψηφία κατά της λιτότητας.
Η ελληνική κυβέρνηση είπε πως θα χρησιμοποιήσει το δάνειο από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας για να καλύψει τις δόσεις του χρέους της μεταξύ του 2015 και του 2018, κυρίως προς το ΔΝΤ και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Τότε θα της απομείνει μόνον το χρέος προς τους θεσμούς της ΕΕ.
Οι προτάσεις της Ελλάδας συμπεριλαμβάνουν τις απαιτούμενες από τους πιστωτές αυξήσεις του φόρου προστιθέμενης αξίας και τις περικοπές στις δημόσιες δαπάνες για τις συντάξεις. Η Ελλάδα προτείνει επίσης την αναδιάρθρωση του χρέους της και ένα πακέτο μέτρων ανάπτυξης 35 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Η γερμανίδα καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ, η οποία ηγείται της χώρας που είχε τη μεγαλύτερη συνεισφορά στη διάσωση της Ελλάδας, βρίσκεται κάτω από αυξανόμενη πίεση να μαλακώσει τη θέση της για την ανακούφιση χρέους για την Ελλάδα. Η αντίθεση της Γερμανίας σε αυτήν υπήρξε σημαντικό εμπόδιο για την επίτευξη της συμφωνίας.
Βιωσιμότητα του χρέους
«Μία ρεαλιστική πρόταση από την Ελλάδα θα πρέπει να απαντηθεί με μια εξίσου ρεαλιστική πρόταση για τη βιωσιμότητα του χρέους από τους πιστωτές» είπε ο Τουσκ σε δημοσιογράφους στο Λουξεμβούργο την Πέμπτη. «Μόνον τότε θα έχουμε μια κατάσταση επωφελή για όλους.»
Το αν η Ελλάδα μπορεί να περιμένει διαγραφή του τεράστιου χρέους της, το οποίο ξεπερνά το 170% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, είναι ένα άλλο θέμα. Παρ’ όλα αυτά, είναι πιθανό να συζητηθεί.
«Πιστεύουμε πως η ανακούφιση χρέους με κάποια μορφή θα τεθεί στο τραπέζι» αλλά διατυπωμένη με έναν τρόπο που θα κερδίσει τη στήριξη της Γερμανίας, ο αναλυτής Μιχάλης Μιχαηλίδης της Royal Bank της Σκωτίας έγραψε σε ερευνητική αναφορά.
Ακόμη και αν ο Τσίπρας και οι πιστωτές μπορέσουν να φτάσουν σε μια βασική συμφωνία, η μεγαλύτερη πρόκληση για αυτόν βρίσκεται στο εσωτερικό.
Το πρωί της Παρασκευής θα συναντηθεί με τους βουλευτές του κυβερνώντος Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς για να συζητήσουν την πρόταση. Το κόμμα εκλέχθηκε τον Ιανουάριο, όταν υποσχέθηκε να αντιταχθεί στις συνεχόμενες περικοπές δαπανών και τις αυξήσεις φόρων που είχαν απαιτηθεί από τα προηγούμενα προγράμματα διάσωσης.
«Φαίνεται αρκετά πιθανό ο Τσίπρας να χρειαστεί να βασιστεί στις ψήφους της αντιπολίτευσης για να περάσει αυτό, που σημαίνει πως από την προσωπική του οπτική γωνία το δημοψήφισμα έκανε πολύ καλό, καθώς τώρα είναι ο μοναδικός αξιόπιστος ηγέτης μιας κυβέρνησης εθνικής ενότητας» έγραψε ο Kirkegaard .