Η ημερομηνία ήταν 22 Νοεμβρίου 1989. Το Τοίχος του Βερολίνου είχε πέσει 13 ημέρες νωρίτερα, η επανάσταση ήταν στον αέρα σε ολόκληρη την ανατολική Ευρώπη και οι πρώτοι ψίθυροι για γερμανική επανένωση – δύσκολο να συλληφθεί από τη μεταπολεμική γενιά των ευρωπαίων ηγετών – έκαναν την εμφάνισή τους.
Με παρασκήνιο την ειρηνική πτώση του κομμουνισμού, ο Helmut Kohl της Γερμανίας και ο Francois Mitterrand της Γαλλίας έκαναν μιαν κοινή εμφάνιση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η οποία κατάφερε περισσότερο να τονίσει τις γαλλογερμανικές διαφορές για το αναδυόμενο σχήμα της Ευρώπης, παρά να δείξει ένα κοινό όραμα.
Ο φιλύποπτος Mitterrand προειδοποίησε πως οι ηγέτες της Ευρώπης δε θα πρέπει να παρασυρθούν από τα πάθη της στιγμής, καλώντας για «λίγη απόσταση» από τις αναταραχές στη Βαρσοβία, τη Βουδαπέστη, την Πράγα, το Βερολίνο και αλλού. Ο Kohl δεν ήθελε να ακούσει τίποτε από αυτά, αναφερόμενος στην «ευρωπαϊκή ενοποίηση» τουλάχιστον πέντε φορές και τολμώντας να μιλήσει για γερμανική ενότητα ως μέρος της.
Το Κοινοβούλιο ετοιμάζει μια ακόμη διπλή, γαλλογερμανική πράξη την Τετάρτη, χαρακτηρίζοντας τις ομιλίες της καγκελάριου Άνγκελα Μέρκελ και του προέδρου Φρανσουά Ολλάντ ως μια στιγμή που θα καθορίσει την ατζέντα για την Ευρώπη καθώς παλεύει με διχασμούς στο θέμα του ευρώ, των επιδείξεων δύναμης της Ρωσίας, και της εισροής των προσφύγων από τη Μέση Ανατολή. Όμως, όπως και το 1989, το ερώτημα είναι ποιανού ατζέντα θα είναι αυτή;
Οι γαλλογερμανικές διαφωνίες από εκείνη την εποχή αποτελούν τη βάση της σύγχρονης Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα χρωματίσουν τη συζήτηση, αυτή τη φορά με τους γερμανούς να ζητούν προσοχή και με τους γάλλους να ψάχνουν πιο τολμηρές αντιδράσεις, είτε στη δημιουργία μιας γνήσιας ευρωπαϊκής αρχής για τη διαχείριση του ευρώ, είτε στην αντιμετώπιση του Ισλαμικού Κράτους.
Η Μέρκελ, εξίσου δύσκολο να μεταπειστεί όσο και ο Mitterrand στην εποχή του, είπε το Σάββατο πως η γαλλογερμανική παρουσία στο Κοινοβούλιο της ΕΕ θα είναι μια «συναισθηματική στιγμή», μια υπενθύμιση πως η ένωση των 28 εθνών είναι μια «κοινωνία αξιών». Το debate θα ξεκινήσει στις 3μμ στο Στρασβούργο της Γαλλίας.
«Δύσκολοι καιροί»
«Αυτή είναι μια ιστορική επίσκεψη για ιστορικά δύσκολους καιρούς» είπε ο πρόεδρος του Κοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτσς, ο οποίος μοιράζεται την ίδια εθνικότητα με τη Μέρκελ και τις ίδιες κεντροαριστερές πολιτικές πεποιθήσεις με τον Ολλάντ, καθώς ανακοίνωνε την πρόσκληση τον περασμένο μήνα.
Η τοποθεσία του κοινοβουλίου στο Στρασβούργο, μια πόλη στις ακτές του ποταμού Ρήνου που έχει αλλάξει χέρια μεταξύ των δύο χωρών, είναι και η ίδια προϊόν των γαλλογερμανικών συμβιβασμών που κατεύθυναν την ΕΕ, οι οποίοι παρήκμασαν καθώς το οικονομικό χάσμα μεταξύ των δύο διευρύνθηκε και η επέκταση της ένωσης χάρισε στη Γερμανία μια ομάδα νέων συμμάχων στην ανατολική Ευρώπη.
Το ευρώ υπήρξε πεδίο γαλλογερμανικής μάχης από το ξέσπασμα της κρίσης χρέους το 2010, με τη Μέρκελ να αντιστέκεται σε αποφάσεις που θα έκαναν την οικονομία της Γερμανίας εγγυητή για τις χώρες με χειρότερη απόδοση. Η Γαλλία πιέζει για προϋπολογισμό της ευρωζώνης και μια «οικονομική κυβέρνηση», κάτι που δε θέλει να ακούσει η Γερμανία.
Όσον αφορά την προσφυγική πολιτική, η Μέρκελ έχει αλλάξει τη θέση της, αρχικά στρώνοντας ένα άνευ προηγουμένου χαλί υποδοχής, προτού αναγκαστεί από τις εγχώριες αντιδράσεις να προσπαθήσει τελικά να μειώσει την εισροή. Ο Ολλάντ, δεχόμενος την επίθεση του αντιμεταναστευτικού κόμματος του Εθνικού Μετώπου της Μαρίν Λε Πεν, από καιρό διαφωνούσε με το κάλεσμα της Γερμανίας για επανατοποθέτηση των προσφύγων σε ολόκληρη την ΕΕ, μέχρι που υποχώρησε.
Παρά τις διαφορές τους, ο Mitterrand και ο Kohl πέρασαν άλλα έξι χρόνια συνεργαζόμενοι στην καρδιά της Ευρώπης, με τον καθένα τους να γίνεται ο ηγέτης με τη μεγαλύτερη θητεία στη σύγχρονη εποχή. Οι δημοσκοπήσεις υποδεικνύουν πως ο Ολλάντ δύσκολα θα κερδίσει μια δεύτερη τετραετία, ενώ η Μέρκελ, που βρίσκεται στην εξουσία εδώ και 10 χρόνια, είδε τα ποσοστά στήριξής της να βουλιάζουν εν μέσω της στάσης της για τους πρόσφυγες.
«Οι γαλλογερμανικές σχέσεις πάντα ήταν γεμάτες εντάσεις, καθώς οι δύο χώρες έχουν πολύ διαφορετικά συμφέροντα» είπε ο Pierre Vimont, πρώην γενικός γραμματέας της υπηρεσίας εξωτερικών της ΕΕ που σήμερα είναι ανώτερος συνεργάτης στην Carnegie Europe στις Βρυξέλλες. «Όμως η διευθέτηση αυτών των διαφορών είναι αυτό στο οποίο βασίζεται το ευρωπαϊκό σχέδιο και ένας τελικός συμβιβασμός μεταξύ τους – είτε για την Ελλάδα, είτε για τη Ρωσία ή τους πρόσφυγες – συχνά βοηθά να πείσει τη μεγαλύτερη πλειοψηφία των κρατών-μελών της ΕΕ.»