Η απάνθρωπη γλώσσα που χρησιμοποιούν πολιτικοί του Ηνωμένου Βασιλείου και άλλων ευρωπαϊκών χωρών στη συζήτηση για την προσφυγική κρίση φέρει τον απόηχο της ρητορικής πριν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, με την οποία ο κόσμος ουσιαστικά γύρισε την πλάτη του στους Εβραίους της Γερμανίας και της Αυστρίας και βοήθησε να ανοίξει ο δρόμος για το Ολοκαύτωμα, προειδοποίησε ο ανώτερος αξιωματούχος των Ηνωμένων Εθνών για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Ο Zeid Ra’ad Al Hussein, ο Ύπατος Αρμοστής για τα ανθρώπινα δικαιώματα του ΟΗΕ, περιέγραψε την αντίδραση της Ευρώπης στην κρίση ως αμνησιακή και συγχυτική. Παρ’ ότι δεν κατονόμασε συγκεκριμένους βρετανούς πολιτικούς, είπε πως η χρήση όρων όπως «σμήνη προσφύγων» είναι ιδιαίτερα απογοητευτική.
Τον Ιούλιο, ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Ντέβιντ Κάμερον αναφέρθηκε στους μετανάστες στο Καλαί ως «σμήνος ανθρώπων». Στη συνεδρίαση του κόμματος των Συντηρητικών αυτού του μήνα, η υπουργός Εσωτερικών, Τερέσα Μέι, δέχτηκε σκληρή κριτική όταν άφησε να εννοηθεί πως η μαζική μετανάστευση παρεμποδίσει τη δημιουργία μιας «συνοχικής κοινωνίας».
Σε συνέντευξή του, ο Ύπατος Αρμοστής είπε πως η γλώσσα που περιτριγυρίζει το ζήτημα του θυμίζει τη διάσκεψη του Εβιάν του 1938, όπου χώρες όπως οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Αυστραλία αρνήθηκαν να υποδεχτούν ουσιαστικούς αριθμούς εβραίων προσφύγων που ξέφευγαν από την προσάρτηση της Αυστρίας από τον Χίτλερ, με δικαιολογία πως θα αποσταθεροποιούσαν τις κοινωνίες τους και θα επιβάρυνες τις οικονομίες τους. Ο δισταγμός τους, προσέθεσε ο Zeid, βοήθησε τον Χίτλερ να συμπεράνει πως ο αφανισμός τους θα μπορούσε να είναι η εναλλακτική της απέλασής τους.
Τρία τέταρτα του αιώνα αργότερα, είπε, η ίδια ρητορική χρησιμοποιείται από όσους θέλουν να κερδίσουν πολιτικό κεφάλαιο από την προσφυγική κρίση. «Είναι απλά ένα πολιτικό ζήτημα που διυλίζεται από όσους μπορούν να χρησιμοποιήσουν τη δικαιολογία και της μικρότερης κοινότητας ως απειλή για το είδος της εθνικής καθαρότητας του κράτους» είπε.
«Εάν σκεφτούμε τη διάσκεψη του Εβιάν και αναλύσουμε τις διακυβερνητικές συζητήσεις, θα δούμε πως πολλά απ’ όσα ειπώθηκαν ήταν παρόμοια.
Πράγματι, τότε, ο απεσταλμένος της Αυστραλίας είπε πως εάν η Αυστραλία υποδεχόταν μεγάλο αριθμό ευρωπαίων εβραίων θα εισήγαγε τα φυλετικά προβλήματα της Ευρώπης στην Αυστραλία. Είμαι βέβαιος πως τα επόμενα χρόνια μετάνιωσε που το είπε αυτό – γνωρίζοντας τι έγινε στη συνέχεια – όμως αυτό είναι ακριβώς το θέμα. Εάν δεν μπορούμε να προβλέψουμε το μέλλον, τουλάχιστον έχουμε το παρελθόν ως οδηγό το οποίο θα πρέπει να μας κάνει πιο σοφούς, να μας προειδοποιεί για τους κινδύνους της χρήσης τέτοιας ρητορικής.»
Ερωτηθείς αν πιστεύει πως και η Μέι θα μετανιώσει την επιλογή των λόγων της, ο Zeid προσέθεσε: «Μια προσεκτική ανάλυση της ιστορίας και μια προσεκτική ανάλυση όσων συνέβησαν στην Ευρώπη στο πρώτο κομμάτι του 20ου αιώνα θα έπρεπε να κάνει τους ανθρώπους να σκεφτούν πολύ τι είναι αυτό που λένε. Πρόκειται για ανθρώπους: ακόμη και με τη χρήση της λέξης μετανάστες, μοιάζει σαν να μην έχουν δικαιώματα. Έχουν όλοι δικαιώματα, όπως ακριβώς έχουμε κι εμείς δικαιώματα.»
Παρ’ ότι ο Ύπατος Αρμοστής επαίνεσε την απόφαση της βρετανικής κυβέρνησης να υποδεχτεί 20.000 σύρους πρόσφυγες από σήμερα και μέχρι το 2020, είπε πως χρειάζεται να γίνουν πολύ περισσότερα. Αναφέρθηκε στην πρόταση που έγινε από τον François Crépeau, ειδικό εισηγητή του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα των μεταναστών, σύμφωνα με την οποία οι πλούσιες ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει να συμφωνήσουν να υποδεχτούν 1 εκατομμύριο προσφύγων από τη Συρία μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια.
Ο Zeid προσέθεσε πως η χώρα του, η Ιορδανία, έχει υποδεχτεί περισσότερους από 650.000 πρόσφυγες από τα Συρία και το Ιράκ, ενώ κάποιοι ευρωπαίοι πολιτικοί έχουν υποπέσει σε «ξενοφοβία και σε κάποιες περιπτώσεις ξεκάθαρο ρατσισμό».
Είπε: «Αναρωτιέται κανείς τι συνέβη στην Ευρώπη. Γιατί υπάρχει τόση αμνησία; Γιατί δεν συμπεραίνουν από την εμπειρία τους πως αυτόν τον δρόμο τον έχουν πάρει στο παρελθόν και πως είναι ένας δυσάρεστος δρόμος αν συνεχίσεις να τον ακολουθείς».
Ο Ύπατος Αρμοστής καταδίκασε επίσης την πρόταση της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου για κατάλυση της Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, λέγοντας πως θα έστελνε ένα «πολύ αρνητικό μήνυμα» και θα μπορούσε να υπονομεύσει τη θέση της Βρετανίας ως μόνιμο μέλος στο συμβούλιο ασφαλείας του ΟΗΕ.
«Δε θα πρέπει να ξεχνά κανείς πως το Ηνωμένο Βασίλειο έχει προνομιακή θέση στο συμβούλιο ασφαλείας του ΟΗΕ» είπε.
«Εάν ξεκινήσουμε να επιλέγουμε τους νόμους που μας αρέσουν στη διακήρυξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εύκολα μπορεί να δει κανείς μια μετακίνηση του κινδύνου στον διεθνή νόμο γενικότερα. Άλλοι μπορούν να πουν, ‘Αν κάνετε επιλογές στον διεθνή νόμο, τότε εμείς θα επιλέγουμε ποιες από τις αποφάσεις του συμβουλίου ασφαλείας θέλουμε να ακολουθήσουμε και ποιες όχι’. Οι αποφάσεις του συμβουλίου ασφαλείας είναι δεσμευτικές – όπως είναι και ο νόμος για τα ανθρώπινα δικαιώματα.»
Ωστόσο, ο Zeid επέμεινε επίσης πως η ευθύνη και προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εξαπλώνεται πέραν της πολιτικής, κατηγορώντας μερίδα του Τύπου που υπέθαλψε την ιδέα πως οι μετανάστες αποτελούν «θανάσιμη απειλή για την ασφάλεια της χώρας» και πως δεν είναι άξιοι εμπιστοσύνης.
«Σε μια σύγχρονη, δημοκρατική κοινωνία, περιμένει κανείς να υπάρχουν πάντα φωνές που θα εκφράζουν απόψεις των άκρων και το γραφείου μου φυσικά στηρίζει το δικαίωμα της έκφρασης των απόψεων όσο γίνεται πιο ελεύθερα και όσο γίνεται ευρύτερα» είπε.
«Όταν όμως τα μέσα ενημέρωσης ξεκινούν να καλλιεργούν αυτές τις απόψεις, νομίζω θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί με το πού μπορεί να οδηγήσει κάτι τέτοιο, και, ξανά, έχουμε προηγούμενες εμπειρίες στην πρόσφατη της Ευρώπη που θα πρέπει να μας κάνουν να ανησυχούμε.»
Είπε πως αισθάνθηκε υποχρεωμένος να ασκήσει κριτική στην εφημερίδα The Sun φέτος, όταν η αρθρογράφος Katie Hopkins περιέγραψε τους μετανάστες ως «κατσαρίδες», καθώς η λέξη ήταν «απευθείας παρμένη από τη γλώσσα του (ναζιστή εκδότη) Julius Streicher του 1920 και φυσικά του Radio Mille Collines στη Ρουάντα το 1994».
Για τη Hopkins, η οποία πρόσφατα ανακοίνωση πως θα αφήσει τη The Sun για τη Mail Online, είπε: «Δεν ξέρω αν έχει επαναλάβει αυτές τις παρατηρήσεις – ελπίζω πως όχι. Θεωρώ πως κάθε άνθρωπος έχει τη δυνατότητα να μάθει από τα λάθη του. Ας ελπίσουμε πως το έχει κάνει».