Ο Μάριο Ντράγκι βρίσκεται στα μισά του έργου του και, με αυστηρό μέτρο την επιτυχία του, ακόμη μακριά από τον στόχο του.
Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας πέρασε τα τέσσερα πρώτα χρόνια της οκταετούς θητείας του παλεύοντας να κρατήσει την ευρωζώνη ανέπαφη και κερδίζοντας τους αντιφρονούντες της ποσοτικής χαλάρωσης. Στο δεύτερο μισό της πορείας του – εάν είναι τυχερός – μπορεί να καταφέρει να εφαρμόσει τη νόμιμη εντολή του για σταθερότητα των τιμών.
Καθώς θα τσουγκρίζει το ποτήρι του με τους συνεργάτες του στο διοικητικό συμβούλιο την Τρίτη, στην ετήσια εκδήλωση της ΕΚΤ, δύο ημέρες μετά την τέταρτη επέτειό του ως επικεφαλής του θεσμού, ο 68χρονος μπορεί να μπει στον πειρασμό να δεχθεί τα εύσημα για την ενίσχυση των θεμελίων της νομισματικής ένωσης και της διατήρησης της Ελλάδας σε αυτήν. Εάν είναι πιο μετριόφρων, μπορεί να θυμίσει στον εαυτό του πως η επιβραδυνόμενη παγκόσμια ανάπτυξη και το πάγωμα στις τιμές των αγαθών απειλούν να του στερήσουν το ιστορικό του επιτυχούς πληθωρισμού που απήλαυσαν οι προκάτοχοί του.
«Ήταν τόσο συγκεντρωμένοι στο ‘ότι χρειαστεί’ και τα περιφερειακά spreads που κατά κάποιον τρόπο παρέλειψαν το γεγονός πως υπήρχε επιχειρηματικός κύκλος και δεν έπιαναν τον στόχο του πληθωρισμού» είπε ο Nick Kounis, επικεφαλής μακροοικονομικής έρευνας στην ABN Amro Bank στο Άμστερνταμ. «Εάν ο κύριος στόχος σου είναι ο πληθωρισμός και τον έχεις χάσει τα τελευταία κάμποσα χρόνια, τον χάσεις και τα επόμενα, τότε αυτό θα είναι ένα σκοτεινό σημείο στο ιστορικό του Ντράγκι.»
Είναι ειρωνικό πως ο Ντράγκι βρέθηκε να προσπαθεί να αποτρέψει τον αποπληθωρισμό. Η μεγαλύτερη ανησυχία, ιδιαίτερα στη Γερμανία, ήταν πως η τοποθέτηση ιταλού ως επικεφαλής στην ΕΚΤ θα οδηγούσε σε κλιμάκωση των τιμών.
Ο πληθωρισμός είχε μέσο όρο 1,2% στα τέσσερα χρόνια από τότε που ο Ντράγκι διαδέχθηκε τον Ζαν-Κλοντ Τρισέ τον Νοέμβριο του 2011, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του -. Ο γάλλος μπορεί να παινευτεί για μέσο όρο 2,1% κατά τη θητεία του, και ο Βιμ Ντούιζενμπεργκ, ο πρώτος πρόεδρος της ΕΚΤ, κατάφερε ένα 2%. Ο στόχος της ΕΚΤ είναι κάτω, αλλά κοντά στο 2%.
Σε συνέντευξή του το σαββατοκύριακο, ο Ντράγκι είπαν πως τα χρόνια του στην ηγεσία της κεντρικής τράπεζας έως σήμερα «σίγουρα υπήρξαν γεμάτα και σημαδεύτηκαν από εις βάθος αλλαγές στη δομή της νομισματικής πολιτικής». Επίσης, χαρακτήρισε την κατάσταση στην ευρωζώνη κατά την περίοδο αυτή ως «εξαιρετική».
Η κυρίαρχη ανησυχία του Ντράγκι έως τώρα ήταν να προστατέψει τη 19μελή ένωση από μια, ιαπωνικού τύπου, παρατεταμένη περίοδο στάσιμων ή μειωμένων τιμών και μειωμένης προοπτικής ανάπτυξης.
Ωστόσο, παρά τα εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια, τα μακροπρόθεσμα δάνεια προς τις τράπεζες και ένα σχέδιο αγοράς περιουσιακών στοιχείων 1,1 τρισεκατομμυρίων ευρώ, δεν έχει πετύχει να επαναφέρει τον πληθωρισμό κοντά στον στόχο. Τώρα, αντιμέτωπος με μια ευάλωτη ανάκαμψη που κινδυνεύει από το πιο αδύναμο παγκόσμιο εμπόριο, ένα ευρώ που μπορεί να είναι υπερβολικά ισχυρό για την οικονομία, και τον κίνδυνο πτώσης στις τιμές ενέργειας, αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο ενός νέου γύρου νομισματικής χαλάρωσης τον Δεκέμβριο.
Τότε είναι που οι νέες προβλέψεις θα δείξουν εάν ο στόχος του πληθωρισμού θα απομακρυνθεί ακόμη περισσότερο. Η ΕΚΤ είχε προβλέψει τον Σεπτέμβριο πως ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη θα επιτάχυνε έως το 1,7% το 2017. Αυτό το ποσοστό βρισκόταν στο μηδέν τον Οκτώβριο.
«Θα έπρεπε να μιλάει πιο ανοιχτά για τον κίνδυνο του αποπληθωρισμού, έχει υποτιμήσει αυτήν την πιθανότητα για υπερβολικά πολύ καιρό» είπε ο Guntram Wolff, διευθυντής της ερευνητικής ομάδας των Βρυξελλών Bruegel. «Η επικοινωνία είναι ένα κεντρικό κομμάτι όσων έχει να κάνει ένας κεντρικός τραπεζίτης.»
Ο Ντράγκι έχει αποδειχθεί αυθεντία στην αποστολή μηνυμάτων στις χρηματοπιστωτικές αγορές όταν οι αποδόσεις των ομολόγων εκτοξεύθηκαν κατά τη διάρκεια της κρίσης δημοσίου χρέους και απείλησαν να διασπάσουν την ευρωζώνη. Η υπόσχεσή του τον Ιούλιο του 2012 να κάνει «ότι χρειαστεί» για να συγκρατήσει το κοινό νόμισμα κατά πάσα πιθανότητα θα μπει στα βιβλία της ιστορίας ως «οι πιο επιτυχημένες λέξεις στην ιστορία των κεντρικών τραπεζών» σύμφωνα με τη διευθύνουσα σύμβουλο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Κριστίν Λαγκάρντ.
«Όταν υπάρχει μια εμφανής κρίση και πρέπει να ληφθούν γρήγορα αποφάσεις, και όταν η πολιτική κατάσταση είναι εξαιρετικά ταραγμένη, υπάρχουν ελάχιστοι άνθρωποι που έχουν τις ικανότητες και το κουράγιο να διασχίσουν αυτά τε νερά» είπε ο Adam Posen, πρόεδρος στο Ινστιτούτο Διεθνών Οικονομικών Peterson στην Ουάσινγκτον και πρώην πολιτικός παράγων στην Τράπεζα της Αγγλίας. «Είναι πολύ θετικό και προς τιμήν του πως το δράμα έχει μειωθεί.»
Ένας κίνδυνος στον δρόμο του είναι η Ελλάδα. Αφού η μεγαλύτερη αναδιάρθρωση χρέους στην ιστορία το 2012 προσέφερε μόνο προσωρινή ανακούφιση, η χώρα κέρδισε ένα τρίτο πακέτο διάσωσης τον Αύγουστο και βαδίζει προς ένα διαρκές μέλλον στη νομισματική ένωση. Ωστόσο, η κρίση θα μπορούσε να αναζωπυρωθεί, εν μέσω στενών προθεσμιών για τις περικοπές των δαπανών, τις αλλαγές στις συντάξεις και στους φόρους, και τις συζητήσεις για την μακροπρόθεσμη στρατηγική του χρέους.
«Ο Ντράγκι ανέλαβε τη θέση του λίγες ώρες αφού η Ελλάδα είχε προκηρύξει δημοψήφισμα, επί της ουσίας, για το ευρώ, σε ένα περιβάλλον φυγής κεφαλαίων» είπε ο Jose Manuel Gonzalez-Paramo, ο οποίος υπήρξε μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ από το 2004 έως το 2012 και είναι πλέον εκτελεστικός διευθυντής στη Banco Bilbao Vizcaya Argentaria. Οι ενέργειες του Ντράγκι «άλλαξαν αποφασιστικά την πορεία της κρίσης του δημοσίου χρέους προς το καλύτερο».
Η απόκτηση της στήριξης της γερμανίδας καγκελάριου Άνγκελα Μέρκελ για τις πολιτικές του για να προστατέψει το ευρώ και να σταθεροποιήσει την οικονομία δεν έχει προστατέψει τον Ντράγκι από τον σκεπτικισμό και την εχθρότητα για τις ενέργειές του στη μεγαλύτερη και πολυπληθέστερη οικονομία της περιοχής.
«Ο Ντράγκι και το έργο του θα πρέπει να αμφισβητηθούν» είπε ο Hans Michelbach, σύμμαχος της Μέρκελ από τη Χριστιανοκοινωνική Ένωση και ανώτερο μέλος της οικονομικής επιτροπής του γερμανικού κοινοβουλίου. «Μέσω της χαλαρής νομισματικής του πολιτικής, του πλημμυρίσματος των αγορών και των πολλών αγορών ομολόγων πιο συγκεκριμένα, έχει σίγουρα προκαλέσει μια σημαντική απώλεια εμπιστοσύνης.»
Ο Ντράγκι υποστηρίζει πως τουλάχιστον μέρος της ακτιβιστικής του προσέγγισης βασίζεται στην αποτυχία των κρατών-μελών να κάνουν το κομμάτι τους. Με μια αποστολή που έχει εξαπλωθεί και πλέον συμπεριλαμβάνει και την επιτήρηση των τραπεζών, και με λίγες ορατές, διαθέσιμες επιλογές για να εκπληρώσει την εντολή του, πλέον καλεί τις κυβερνήσεις να προχωρήσουν σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.
«Άλλοι κεντρικοί τραπεζίτες μπορεί να αντισταθούν στις πιέσεις κρυβόμενοι πίσω από δόγματα» είπε ο πρώην ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Μόντι. «Ο Μάριο Ντράγκι δε χρειάζεται να το κάνει αυτό, και έτσι είναι έτοιμος να ενεργήσει όταν η κατάσταση απαιτεί απομάκρυνση από το δόγμα.»