Οι αγορές συναλλάγματος και οι τιμές των μετοχών ήταν ενδεικτικές. Οι χρηματοπιστωτικές αγορές περίμεναν από τον Μάριο Ντράγκι να ρίξει με το μεγάλο bazooka του και όταν έγινε ξεκάθαρο πως αυτό που κρατά αντ’ αυτού είναι μια σφεντόνα, αποφάσισαν να αγοράσουν το κοινό νόμισμα και να ξεφορτωθούν τις μετοχές. Το ευρώ ανέβηκε στη σχέση του με το δολάριο και οι οθόνες που δείχνουν τις τιμές των μετοχών βάφτηκαν κόκκινες.
Ο λόγος για αυτή την αντίδραση ήταν απλός: οι αγορές περίμεναν πολύ περισσότερα. Περίμεναν από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να ανακοινώσει πως θα μείωνε το επιτόκιο καταθέσεών της από το -0,2% έως το -0,4%, κάνοντας πιο ακριβό για τις εμπορικές τράπεζες να διατηρούν καταθέσεις στην κεντρική τράπεζα. Αυτό που πήραν ήταν μια περικοπή ως το -0,3%.
Το πιο σημαντικό, οι αγορές περίμεναν από τον Ντράγκι να ανακοινώσει πως η ΕΚΤ θα αυξήσει τον ρυθμό των αγορών περιουσιακών στοιχείων υπό το πρόγραμμα της ποσοτικής χαλάρωσης, από τα 60 δισεκατομμύρια ευρώ μηνιαίως, στα 75 ή τα 80 δισεκατομμύρια μηνιαίως. Στην πραγματικότητα έμεινε απαράλλακτος.
Το μόνο που είχε να προσφέρει ο Ντράγκι ήταν μια παράταση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης κατά τουλάχιστον έξι μήνες και μέχρι την άνοιξη του 2017, και μια απόφαση να παρατείνει τη λίστα των κατάλληλων ομολόγων στις τοπικές και τις δημοτικές διοικήσεις.
Όπως σημείωσε ο JonathanLoynesτης CapitalEconomics, η ΕΚΤ δεν κατάφερε να φτάσει τις προσδοκίες που η ίδια δημιούργησε. Το ευρώ βρισκόταν σε καθοδική πορεία επί εβδομάδες λόγω των διευρυμένων ενδείξεων πως θα ληφθούν αποφασιστικά μέτρα για να αυξηθεί το ποσοστό του πληθωρισμού της ευρωζώνης από το ανησυχητικά χαμηλό επίπεδο του 0,1%. Αυτό δεν ήταν ένα τέτοιο μέτρο.
Υπάρχουν δύο πιθανοί λόγοι που η ΕΚΤ μπορεί να κατέληξε σε αυτήν την απόφαση. Ο πρώτος είναι πως θεωρεί ότι οι προοπτικές για την ευρωζώνη είναι τώρα καλύτερες απ’ ότι ήταν πριν από μερικούς μήνες, εν μέρει λόγω της αποκλιμάκωσης των παγκόσμιων χρηματοπιστωτικών εντάσεων και εν μέρει λόγω της επίδρασης που έχει εσωτερικά η ποσοτική χαλάρωση. Αυτό δε φαίνεται πολύ πιθανό με δεδομένο ότι η ΕΚΤ δεν έχει ουσιαστικά αλλάξει τις προβλέψεις της για την ανάπτυξη για τα επόμενα δύο χρόνια και έχει αναθεωρήσει ελαφρώς προς τα κάτω τις προβλέψεις της για τον πληθωρισμό.
Η δεύτερη – και πολύ πιο πιθανή – εξήγηση είναι πως ο Ντράγκι ήθελε να κάνει περισσότερα, όμως αποτράπηκε από τμήματα του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ. Έχει γίνει ξεκάθαρο εδώ και αρκετό καιρό πως ο πρόεδρος της Bundesbank, Γενς Βάιντμαν, αντιτίθεται στην επέκταση της ποσοτικής χαλάρωσης, και μάλλον δεν ήταν εκείνος η μοναδική αντίθετη ψήφος.
Η αντίδραση των χρηματοπιστωτικών αγορών ήταν απολύτως λογική. Η ποσοτική χαλάρωση λειτουργεί μέσω μιας σειράς καναλιών: χαμηλώνει τις αποδόσεις των ομολόγων, οδηγεί προς τα κάτω τα νομίσματα και πιέζει προς τα πάνω τις τιμές των περιουσιακών στοιχείων. Το ευρώ πιέστηκε προς τα κάτω και οι χρηματιστηριακές αγορές είχαν οδηγηθεί υψηλότερα από την προσδοκία πως η ΕΚΤ θα έκανε κάτι ουσιαστικό. Όταν εκείνη δεν το έκανε, οι αγορές αναίρεσαν τις θέσεις που δημιουργήθηκαν προκαταβολικά, πριν από την ανακοίνωση του Ντράγκι.
Το έξυπνο στοίχημα είναι ότι η άνοδος του ευρώ θα είναι προσωρινή. Άλλωστε, είναι διευρυμένες οι προσδοκίες πως η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ θα αυξήσει τα αμερικανικά επιτόκια για πρώτη φορά από το 2006 όταν συνεδριάσει αυτόν τον μήνα. Ωστόσο, οι συζητήσεις για μια νέα μεγάλη βουτιά του ευρώ φαίνονται υπερβολικές. Μια αύξηση στο κόστος δανεισμού των ΗΠΑ ενέχεται ήδη στην τιμή. Και ο Ντράγκι έχει επιδείξει πολύ ξεκάθαρα πως οι ενδείξεις των κεντρικών τραπεζιτών – ακόμη και οι πιο έντονες ενδείξεις – θα πρέπει να γίνονται δεκτές με επιφύλαξη.