Ετοιμοθάνατη. Υπέργηρη. Σκληρωτική. Αυτές είναι μερικές δημοφιλείς λέξεις για να περιγράψει κανείς την οικονομία που μοιράζονται οι 19 χώρες της ευρωζώνης – μπορεί ωστόσο να μην είναι πλέον ταιριαστές.
Πολύ αργά – και κυρίως λόγω μαζικής ώθησης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Ένωση – η ευρωζώνη δείχνει σημάδια ανάκαμψης. Είναι ένα χάραμα που οι πολιτικοί παράγοντες παλεύουν να εξελίξουν σε φως της ημέρας.
Μπορεί επίσης να μην είναι αντιληπτό εξίσου σε ολόκληρη την ένωση, για παράδειγμα, οι άνεργοι της Ισπανίας και της Ελλάδας έναντι των πολυάσχολων οικοδόμων της Γερμανίας.
Εάν, ωστόσο, αφήσουμε στην άκρη το γεγονός πως η εκκολαπτόμενη ανάκαμψη της ευρωζώνης προκύπτει την ίδια στιγμή που η Κίνα ταλαντεύεται και οι χρηματοπιστωτικές αγορές είναι αναστατωμένες, οι αριθμοί σε γενικές γραμμές φαίνονται θετικοί.
Η οικονομική ανάπτυξη είχε φτάσει ετήσιο ρυθμό 1,6% στο τρίτο τρίμηνο. Μπορεί μια τέτοια ανάπτυξη να μη φαίνεται ισχυρή, είναι ωστόσο σχεδόν το διπλάσιο του μέσου ποσοστού ετήσιας ανάπτυξης μεταξύ 2003 και 2014 (ένας αριθμός που μειώθηκε σημαντικά λόγω των απότομων συστολών του 2009), και ίση με το υψηλότερο ποσοστό από το 2010.
Έτσι, για την ευρωζώνη, είναι αρκετά καλά. Οι εκτιμητές της ΕΚΤ και οι οικονομολόγοι που ρωτήθηκαν από το Reuters προβλέπουν μιαν ανάπτυξη με ταχύτερο ρυθμό για φέτος, κοντά στο 1,7%.
Άλλα στοιχεία – αν και μερικές φορές ανάμικτα – επίσης υποδεικνύουν μιαν ισχυρότερη από το αναμενόμενο οικονομική απόδοση.
Η ανεργία βρίσκεται σε αρκετά σταθερή πτώση. Βρισκόταν στο 10,5% τον Νοέμβριο, ένα αρκετά υψηλό ποσοστό, όμως το χαμηλότερο σε περισσότερα από τέσσερα χρόνια, και αρκετά χαμηλότερα από το 12% του 2013.
Η εμπιστοσύνη των καταναλωτών βρίσκεται σε άνοδο ενώ το οικονομικό κλίμα έχει φτάσει το υψηλότερο επίπεδό του σε περισσότερα από τέσσερα χρόνια. Η παραγωγή, όπως μετράται από τους δείκτες υπευθύνων προμηθειών, ανήλθε σταθερά σε επέκταση το 2015, παρ’ ότι δεν έχει φτάσει το ζενίθ του 2013.
Η εύρεση θετικών στοιχείων σε αυτού του είδους τα δεδομένα διακινδυνεύει να συγκριθούμε με ευγενικό επισκέπτη που επαινεί μιαν απαίσια βιομηχανική πόλη για την εξαιρετική της ορχήστρα.
Όμως με δεδομένη την πορεία της ευρωζώνης – και τους πολλούς προφήτες της πολιτικής και οικονομικής της καταδίκης – η σχετική της βελτίωση είναι αξιοσημείωτη.
«Η τρίτη μεγαλύτερη οικονομική ένωση του κόσμου τα πηγαίνει πραγματικά αρκετά καλά» είπε ο Andrew Milligan, επικεφαλής παγκόσμιας στρατηγικής στη Standard Life Investments, η οποία ως αποτέλεσμα προτιμά τις ευρωπαϊκές μετοχές, ομόλογα και περιουσιακά στοιχεία στα χαρτοφυλάκιά της.
«Ένας αριθμός κινητήριων δυνάμεων είναι θετικός» είπε, αναφέροντας «η νομισματική και η δημοσιονομική πολιτική, το κάπως υγιέστερο τραπεζικό σύστημα, η καλύτερη ανάπτυξη των πραγματικών μισθών με τη βοήθεια του χαμηλότερου κόστους ενέργειας, και η ενισχυμένη ζήτηση καθώς η εμπιστοσύνη των καταναλωτών βελτιώνεται σε εκείνες τις χώρες που πέρασαν μερικά δύσκολα χρόνια.»
Ο κίνδυνος είναι πως όλα αυτά θα μπορούσαν να ανατραπούν μέσα σε δευτερόλεπτα από αυτό που ο υπουργός Οικονομικών της εκτός ευρωζώνης Βρετανίας Τζορτζ Όσμπορν έχει περιγράψει ως «επικίνδυνο κοκτέιλ» απειλών για την παγκόσμια οικονομία.
Κυριότερη αυτών είναι η οικονομική επιβράδυνση στην Κίνα, η οποία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος, μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες, για την ευρύτερη Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Κίνα και η ΕΕ συναλλάσσονται περίπου 1 δισεκατομμύριο ευρώ μεταξύ τους την ημέρα, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Κομισιόν.
Η UBS υπολογίζει πως η επιβράδυνση κατά μία ποσοστιαία μονάδα στην κινεζική ανάπτυξη θα αφαιρούσε 0,1 μέχρι 0,3 ποσοστιαίες μονάδες από την ανάπτυξη της ΕΕ, κάτι που όπως λέει «θα πρέπει να είναι διαχειρίσιμο».
Μια παρόμοια επιβράδυνση στις αναδυόμενες αγορές θα αφαιρούσε μεταξύ 0,2 και 0,4 ποσοστιαίων μονάδων από την ανάπτυξη.
Θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς, ωστόσο, πως στην Ευρώπη – και συγκεκριμένα στην ευρωζώνη – η οικονομία συνέχισε να αναπτύσσεται ακόμη και όταν η Κίνα και οι αναδυόμενες αγορές επιβράδυναν.
Στο πρώτο μισό του 2015, για παράδειγμα, η ανάπτυξη των εξαγωγών μεγάλων οπλισμών της Γερμανίας προς την Κίνα έπεσε μόλις στο 0,8% και οι μηχανικές εξαγωγές συρρικνώθηκαν κατά 4,9%. Ωστόσο, η ανάπτυξη του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της Γερμανίας βρισκόταν στο 1,8% την τελευταία φορά που μετρήθηκε, παρά αυτές τις απώλειες.
Το πιο επιτακτικό ζήτημα είναι, ωστόσο, πως το πακέτο ενίσχυσης 60 δισεκατομμυρίων ευρώ της ΕΚΤ δεν κινδυνεύει να σταματήσει και μπορεί να αντισταθμίσει μεγάλο μέρος των συνεπειών των προβλημάτων στο εξωτερικό.
Οι χαμηλότερες τιμές των προϊόντων θα βοηθήσουν επίσης, παρά τις ανησυχίες περί αποπληθωρισμού.
Φυσικά, εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες και η παγκόσμια οικονομία ως σύνολο βρισκόταν αντιμέτωπη με σοβαρές αναταράξεις, το ίδιο θα συνέβαινε και στην ευρωζώνη.
Προς το παρόν, ωστόσο, τα αρνητικά επίθετα για την ευρωζώνη μπορεί να έχουν ξεπεραστεί.