Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο απέσυρε μιαν εξαίρεση των κανόνων του που επέτρεπε δάνεια μεγαλύτερα από το συνηθισμένο όταν η χρεοκοπία μιας χώρας απειλούσε με σημαντικές χρηματοπιστωτικές επιπτώσεις εκτός των συνόρων της, ένα παραθυράκι που δημιουργήθηκε για να χρηματοδοτηθεί η Ελλάδα το 2010 εν μέσω της κρίσης χρέους της ευρωζώνης.
Το διοικητικό συμβούλιο του ΔΝΤ ψήφισε την Τετάρτη την εγκατάλειψη της λεγόμενης συστημικής εξαίρεσης, ανέφερε σε δήλωση μέσω - ο εκπρόσωπος του ταμείου Τζέρυ Ράις. Ο σκοπός της αλλαγής και άλλων μεταρρυθμίσεων που θα ανακοινώσει το ΔΝΤ τις επόμενες ημέρες είναι να «υπολογίζονται καλύτερα οι αποφάσεις δανειοδότησης του ΔΝΤ με βάση τις ευαισθησίες των μελών, ενώ θα αποφεύγονται αχρείαστα κόστη για τα μέλη, τους πιστωτές τους, και το σύστημα ως σύνολο» είπε.
Για να λάβουν ένα δάνεια που ξεπερνά το όριο δανειοδότησης του ΔΝΤ, οι χώρες θα πρέπει να αποδείξουν πως το χρέος τους είναι εξαιρετικά πιθανό να είναι βιώσιμο μεσοπρόθεσμα. Το 2010, το διοικητικό συμβούλιου του ταμείου επέτρεψε αυτή η προϋπόθεση να παραμεριστεί όταν υπάρχει υψηλός κίνδυνος η χρεοκοπία της χώρας να πυροδοτήσει παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές επιπτώσεις.
Η αλλαγή του 2010 επέτρεψε στο ΔΝΤ να προσφέρει στην Ελλάδα δάνειο 30 δισεκατομμυρίων ευρώ μέσα σε τρία χρόνια, το μεγαλύτερο στην ιστορία σε σχέση με το μερίδιο μιας χώρας στον θεσμό. Εκείνη τη δεδομένη στιγμή, το προσωπικό του ΔΝΤ φοβόταν πως οι παράπλευρες συνέπειες από την Ελλάδα θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο άλλες χώρες της ευρωζώνης με αδύναμη οικονομική κατάσταση και τράπεζες με ελληνικό χρέος στην κατοχή τους.
«Η συστημική ρήτρα ήταν κατά πάσα πιθανότητα πολύ επικίνδυνη» σχολίασε ο Αντρέα Μοντανίνο, πρώην εκτελεστικός διευθυντής του ΔΝΤ που ηγείται του προγράμματος παγκόσμιων οικονομικών του Atlantic Council στην Ουάσινγκτον. «Δεν υπάρχει καμία εξασφάλιση.»
Τώρα που η εξαίρεση έχει απαλειφτεί, είναι πιθανό το ΔΝΤ να γίνει πιο επιθετικό, πιέζοντας τις χώρες με μη βιώσιμα δανειακά βάρη να αναδιαρθρώσουν το χρέος τους, είπε.
Το δανειακό ποσό της Ελλάδας ήταν πενταπλάσιο του ποσού που επιτρεπόταν από τα συμβατικά όρια, τα οποία συνδέονται με το μέγεθος του μεριδίου της χώρας στο ταμείο. Η συμφωνία επέτρεψε στην Ελλάδα να αποφύγει μιαν αναδιάρθρωση χρέους, παρ’ ότι τελικά αναδιάρθρωσε το χρέος της προς ιδιώτες πιστωτές το 2012.
Το χρέος παραμένει πρόβλημα για την Ελλάδα, η οποία συμφώνησε τον Αύγουστο σε διάσωση 86 δισεκατομμυρίων ευρώ, υπό την καθοδήγηση της ευρωζώνης. Το ΔΝΤ, του οποίου το υπάρχον δανειακό πρόγραμμα για την Ελλάδα λήγει τον Μάριο, είπε πως δε θα παρέχει νέο δάνειο μέχρις ότου οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις προσφέρουν ελάφρυνση χρέους και οι έλληνες δείξουν περισσότερη πρόοδο με τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις.
Η εξαίρεση δεν ήταν δημοφιλής στους ρεπουμπλικάνους βουλευτές των ΗΠΑ, οι οποίοι αισθάνονταν πως το ΔΝΤ δε θα πρέπει να κάμπτει τους δανειοδοτικούς του κανόνες. Τον προηγούμενο μήνα, το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ συμφώνησε να πιέσει για την ανάκληση του παραθύρου, σε αντάλλαγμα για τη στήριξη των ρεπουμπλικάνων στις αλλαγές στη διακυβέρνηση του ταμείου – που προτάθηκαν αρχικά το 2010 – που αυξάνουν το κεφάλαιό του και δίνουν στις αναδυόμενες αγορές μεγαλύτερο λόγο στις ψηφοφορίες.
Σε έκθεση του 2014, το προσωπικό του ΔΝΤ ανέφερε πως η συστημική εξαίρεση δεν αποτελούσε «συνεκτική μακροπρόθεσμη λύση». Η εξαίρεση ωφελεί μόνο χώρες που αλληλοσυνδέονται σε μεγάλο βαθμό, σύμφωνα με την έκθεση.
Το προσωπικό πρότεινε στη θέση της οι πιστωτές μιας χώρας να καλούνται σε «σχετικά μικρή παράταση των προθεσμιών» σε αντάλλαγμα για τη στήριξη του ΔΝΤ. Θα μπορούσε να ζητηθεί από τους πιστωτές μια «αναδιαμόρφωση», η οποία «δε θα αφορούσε συνήθως μειώσεις ούτε στην ονομαστική αξία ούτε στους τόκους» ανέφερε το προσωπικό.
Σε περίπτωση ανησυχιών μετάδοσης, το προσωπικό ΔΝΤ συνέστησε δανεισμούς από άλλους πιστωτές, όπως οι αναπτυξιακές τράπεζες ή ένας κοινός προστατευτικός θεσμός, όπως αυτός που δημιουργήθηκε στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια της αναστάτωσης χρέους. Υπό κάποιες συνθήκες, μπορεί να είναι προτιμότερο να καθυστερήσει μια απόφαση για αναδιάρθρωση χρέους, ανέφερε η έκθεση.