Η Ευρωπαϊκή Ένωση ασκεί πίεση στην Ελλάδα να θέσει υπό έλεγχο την εισροή των προσφύγων από τη Μέση Ανατολή ή να βρεθεί αντιμέτωπη με παραταιταμένους συνοριακούς ελέγχους εντός της ΕΕ, που θα μπορούσαν να παγιδεύσουν τους μετανάστες στη καταχρεωμένη χώρα.
Η Ευρωπαϊκή Κομισιόν παρουσίασε μια σειρά εμπιστευτικών προτάσεων για την ελληνική κυβέρνηση, σε μια προσπάθεια να βελτιώσει την καταγραφή των αιτούντων ασύλου, λέγοντας πως η Ελλάδα παραβιάζεο τη συμφωνία για τις μετακινήσεις άνευ διαβατηρίου στη λεγόμενη ζώνη Σένγκεν 26 χωρών. Εάν η Ελλάδα δεν καταφέρει να καθησυχάσει τους ευρωπαϊκούς προβληματισμούς, οι εσωτερικοί συνοριακοί έλεγχοι που έχουν επανέλθει σε χώρες όπως η Γερμανία μπορεί να παραταθούν για μέχρι και δύο χρόνια.
«Οι συστάσεις εστιάζουν στην ανάγκη βελτίωσης των διαδικασιών καταγραφής, όπως η εξασφάλιση πως υπάρχει επαρκής αριθμός προσωπικού και σαρωτών δακτυλικών αποτυπωμάτων» είπε ο Βάλντις Ντομπρόβσκις, αντιπρόεδρος της κομισιόν, του εκτελεστικού οργάνου της 28μελούς ΕΕ, μιλώντας σε δημοσιογράφους την Τρίτη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο Στρασβούργο της Γαλλίας. Η χώρα θα πρέπει να «θεσπίσει ένα αποτελεσματικό σύστημα επιτήρησης των ακρών που θα καλύπτει όλη τη θαλάσσια περιοχή μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας» είπε.
Η Ελλάδα, η οποία ακόμη παλεύει να βγει από την κρίση χρέους της ευρωζώνης, την οποία πυροδότησε το 2009, αποτελεί επίσης το επίκεντρο της προσπάθειας της ΕΕ να τεθεί υπό έλεγχο το μεγαλύτερο προσφυγικό κύμα στην Ευρώπη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η Ελλάδα είναι το κύριο σημείο εισόδου στην ΕΕ για τους αιτούντες ασύλου που διαφεύγουν από τη Συρία, το Αφγανιστάν και άλλες χώρες που μαστίζονται από πολέμους, και κατευθύνονται προς την εύπορη βόρεια Ευρώπη, με χιλιάδες να καταφθάνουν καθημερινά στα ελληνικά νησία μέσω θαλάσσης από την Τουρκία.
Περισσότεροι από 60.000 άνθρωποι, εκτοπισμένη από τη βία και την ταραχή στη Μέση Ανατολή και την Αφρική, έφτασαν στις ακτές της Ευρώπης μόνο τον περασμένο μήνα, περισσότερο από το δεκαπλάσιο όσων έφτασαν τον Ιανουάριο του 2015, σύμφωνα με την υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών για τους πρόσφυγες. Με την πιθανότητα η εισροή να αυξηθεί μόλις βελτιωθεί ο καιρός την άνοιξη, οι πολιτικοί παράγοντες της Ευρώπης θεωρούν πως έχουν δύο μήνες για να διαχειριστούν την κατάσταση.
Η μετανάστευση βρέθηκε στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας σε όλη την Ευρώπη πέρυσι, καθώς οι τεράστιοι αριθμοί των προσφύγων μπορούν να πυροδοτήσουν λαϊκιστικές αντιδράσεις στις χώρες και να αποσταθεροποιήσουν τις εθνικές κυβερνήσεις, ενώ η ζώνη Σένγκεν έχει τη συμβολική δύναμη που έχει και το ευρώ σε ότι αφορά τις επιτυχίες της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Μια διάσπαση της ζώνης ελεύθερης μετακίνησης θα δημιουργούσε πολιτική ζημιά σε ολόκληρο το σχέδιο της ΕΕ, με τον ενδεχόμενο αποκλεισμό της Ελλάδας να ακολουθεί, κατά τραγική ειρωνία, μια δύσκολη ευρωπαϊκή νίκη για να παραμείνει η χώρα στην ευρωζώνη.
«Εξτρεμιστικά κόμματα και πολιτικοί εκμεταλλεύονται την παρούσα προσφυγική κρίση» είπε ο εσθονός πρόεδρος Τόμας Χέντρικ Ίλβες στο Κοινοβούλιο της ΕΕ την Τρίτη. «Οι δημοκρατικοί, κεντρώοι ηγέτες που υποστηρίζουν τις ψύχραιμες και υπεύθυνες πολιτικές δέχονται αυξανόμενη πίεση, αν όχι επιθέσεις.»
Η ελληνική κυβέρνηση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα έχει πει πως καταγράδει επιτυχώς τους μετανάστες και πως είναι ευθύνη της Τουρκίας να μειώσει τις αφίξεις και των άλλων κυβερνήσεων της ΕΕ να θέσουν σε ισχύ συμφωνία για τη μετεγκατάσταση προσφύγων μέσα στην ένωση.
Οι συστάσεις της κομισιόν που συντάσσονται για την Ελλάδα θα πρέπει να εγκριθούν από τις κυβερνήσεις της ΕΕ – μια τυπική διαδικασία – και αποτελούν μέρος μιας συνήθους «έκθεσης αξιολόγησης του Σένγκεν». Για να αυξηθεί ο κίνδυνος παράτασης των εσωτερικών συνοριακών ελέγχων στην ΕΕ για μέχρι και δύο χρόνια, η κομισιόν θα έπρεπε να κάνει δύο ακόμη βήματα, ενεργοποιώντας τα αρθρα 19α και 26 της συμφωνίας Σένγκεν και αποσπώντας τη στήριξη μιας πλειοψηφίας των κρατών-μελών.
«Η μεταναστευτική πίεση δεν έχει μειωθεί» είπε ο Μπερτ Κέντερς, υπουργού Εξωτερικών της Ολλανδίας, η οποία αυτή τη στιγμή έχει την προεδρία της ΕΕ, μιλώντας στο Κοινοβούλιο της ένωσης την Τρίτη. «Ο χρόνος για να αντιμετωπίσουμε αυτήν την κρίση τελειώνει.»