Ο Σωκράτης Βρυσόπουλος δεν είναι ένας συνηθισμένος ακτιβιστής. Ο 38χρονος έλληνας τραπεζικός και εμπορικός δικηγόρος συμμετέχει στο επί έναν μήνα μποϋκοτάζ των δικαστηρίων της χώρας από τον Δικηγορικό Σύλλογο, ως αντίδραση κατά των μεταρρυθμιστικών σχεδίων της κυβέρνησης για το ασφαλιστικό σύστημα. Υποστηρίζει πως αυτά θα παραλύσουν τις μικρές επιχειρήσεις και τους αυταπασχολούμενους, αυξάνοντας τη φορολογία και την κοινωνική ασφάλιση για έναν νεαρό δικηγόρο με ετήσιο εισόδημα 20.000 ευρώ κατά 27%, στα 13.800 ευρώ.
«Η μεταρρύθμιση υποτίθεται πως είναι ένα νέο σύστημα που βοηθά να βελτιώσεις την υπάρχουσα κατάσταση» είπε ο Βρυσόπουλος, ο οποίος άνοιξε το δικό του δικηγορικό γραφείο το 2011. «Αυτό δεν είναι μεταρρύμιση. Είναι ένας τρόπος να βγάλεις περισσότερα χρήματα για να ξεπληρώσεις τα δάνειά σου ως χώρα.»
Οι αγρότες μπλοκάρουν τους αυτοκινητοδρόμους και οι εργαζόμενοι συμμετέχουν στις διαδηλώσεις της Πέμπτης, καθώς οι συνδικαλιστικές ενώσεις διεξάγουν την πρώτη ολοήμερη γενική απεργία του 2016 και προγραμματίζουν πορείς κατά των προτάσεων του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα για το ασφαλιστικό. Αυταπασχολούμενοι γιατροί, οδηγοί ταξί και πολιτικοί μηχανικοί θα βρίσκονται μεταξύ των διαδηλωτών, ενώ η κίνηση στους δρόμους να αναμένεται να αναστατωθεί, με το μετρό, τα λεωφορεία, τα εμπορικά πλοία και της εσωτερικές πτήσεις να επηρεάζονται.
Η μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος, η οποία είναι απαραίτητη για να εκπληθωρούν οι απαιτήσεις των διεθνών πιστωτών, μετατρέπεται σε επιβλαβές ζήτημα για τον 41χρονο πρωθυπουργό, ο οποίος εκλέθχηκε από τους έλληνες μόλις πριν έναν χρόνο, χάρη στις υποσχέσεις του εναντίον της λιτότητας. Στηριζόμενος σε μια ισχνή κοινοβουλευτική πλειοψηφία και αντιμέτωπος με μια ανανεωμένη αξιωματική αντιπολίτευση που έχει πάρει φόρα στις δημοσκοπήσεις μετά την εκλογή νέου αρχηγού τον προηγούμενο μήνα, η συγκεκριμένη μεταρρύθμιση αποτελεί τη μεγαλύτερη δοκιμασία για την πολιτική επιβίωση του Τσίπρα μετά τις διαπραγματεύσεις διάσωσης του περασμένου έτους που έθεσαν την παραμονή της Ελλάδας στην ευρωζώνη υπό αμφισβήτηση.
«Οι συντάξεις είναι η ιερή αγελάδα του ελληνικού πολιτικού συστήματος» είπε ο Πλάτων Τήνιος, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πειραιά και επιστημονικός συνεργάτης στο School of Economics του Λονδίνου. Παρ’ ότι οι νέες αλλαγές ολοκληρώνουν μια σειρά μεταρρυθμίσεων που ξεκίνησαν με το πρώτο πρόγραμμα διάσωσης της χώρας το 2010, παρέχουν ελάχιστες διαβεβαιώσεις πως η Ελλάδα δε θα χρειαστεί ένα εντελώς νέο ασφαλιστικό σύστημα σε λίγα χρόνια, προσέθεσε.
Η Ελλάδα έχει σχεδόν 2,7 εκατομμύρια συνταξιούχους, και η μέση ακαθάριστη σύνταξη είναι περίπου 960 ευρώ, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία που είναι διαθέσιμα από το υπουργείο Εργασίας. Ο συνολικός αριθμός των συνταξιούχων και των ανέργων ξεπερνά τα 3,7 εκατομμύρια των απασχολουμένων σήμερα στην Ελλάδα, σύμφωνα με την τελευταία έρευνα εργατικού δυναμικού που δημοσιεύτηκε από την Ελληνική Στατιστική Αρχή.
Το προηγούμενο έτος, το κράτος δαπάνησε 22,7% του τακτικού προϋπολογισμού του για να καλύψει το κενό των ασφαλιστικών ταμείων, σύμφωνα με το κοινοβουλευτικό γραφείο προϋπολογισμού της χώρας. Το μη κομματικό γραφείο ανέφερε σε έκθεσή του που δημοσιεύτηκε τον προηγούμενο μήνα πως οι δημόσιες δαπάνες για τις συντάξεις αντιστοιχούν στο 14,9% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της Ελλάδας, απέναντι σε έναν μέσο όρο 7,9% μεταξύ των κρατών-μελών του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης.
«Χωρίς αλλαγές, το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης είναι μη βιώσιμο» ανέφερε το κοινοβουλευτικό γραφείο προϋπολογισμού.
Η κατάσταση που παρουσιάζει η κυβέρνηση είναι πως κατά τις συζητήσεις της με τους πιστωτές – οι αξιωματούχοι που εκπροσωπούν το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, την Ευρωπαϊκή Κομισιόν, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας βρίσκονται στην Αθήνα αυτήν την εβδομάδα – εκείνη προασπίζεται τις κύριες συντάξεις από περαιτέρω περικοπές επειδή οι δαπάνες των συνταξιούχων συμβάλουν στην ενίσχυση της οικονομίας. Οι υψηλότερες εισφορές είναι το «μικρότερο κακό», σύμφωνα με τον υπουργό Εργασίας Γιώργος Κατρούγκαλος.
Είναι ένα επιχείρημα με το οποίο συμφωνεί ο Κώστας Χατζηελευθερίου, 56 αυταπασχολούμενος οπτικός.
«Η αγορά θα χτυπηθεί εάν μειωθούν οι συντάξεις» είπε. «Οι μισοί άνθρωποι που μπαίνουν στο κατάστημά μου είναι συνταξιούχοι. Εάν κοπούν και 10 ευρώ από τη σύνταξή τους, για αυτούς θα είναι σαν να κόβονται 100.»
Παρ’ όλα αυτά, ακόμη και αν η κυβέρνηση προστατέψει τις κύριες συντάξεις, οι περικοπές είναι σχεδόν αναπόφευκτες για τις επικουρικές συντάξεις του συστήματος της χώρας, οι οποίες δεν ξεχωρίζουν ουσιαστικά από τις κύριες συντάξεις, σύμφωνα με τον Τήνιο του Πανεπιστημείου Πειραιά.
Ο σημερινός διάλογος δε λαμβάνει πολύ υπόψη εάν το σύστημα θα έχει τη δυνατότητα να πληρώνει συντάξεις σε 10 χρόνια, είπε ο Τήνιος. Διαδοχικές κυβερνήσεις έχουν παρουσιάσει τις περικοπές των συντάξεων ως προσωρινό μέτρο, και όχι ως απάντηση στη δημογραφική αλλαγή, επιβαρύνοντας τη σχέση μεταξύ εισφορών και επιδομάτων, είπε.
«Οι αυταπασχολούμενοι αντιμετωπίζουν ουσιαστικά το όλο ζήτημα όχι ως συμβόλαιο ασφάλισης αλλά ως έναν νέο φόρο» προσέθεσε. «Και έχουν ένα δίκιο.»
Ο Κώστας Γιαννέλος, 32χρονος αγρότης που καλλιεργεί ελιές, βαμβάκι, σιτάρι και όσπρια στην Πελασγία της κεντρικής Ελλάδας τα τελευταία δέκα χρόνια, λέει πως μπορεί να χάσει μέχρι και 80% του εισοδήματός του με τα νέα μέτρα της κυβέρνησης. Οι γονείς του είναι επίσης αγρότες, και αναγκάζεται να βοηθά τη μητέρα του για να καλύψει τις εισφορές της.
Όπως και ο Βρυσόπουλος, ο δικηγόρος, ο Γιαννέλος λέει πως καλείται να εισφέρει περισσότερο σε μια περίοδο που ο σύνδεσμος αυτού που δίνει στο ασφαλιστικό σύστημα και αυτού που βγαίνει από αυτό, έχει σπάσει.
«Πληρώνω το ταμείο από τότε που ήμουν 20 και θα λάβω μια σύνταξη στα 67 περίπου 500 ευρώ» είπε. «Οι αγρότες ζητούν η πρόταση να αποσυρθεί και να ξεκινήσουν οι συζητήσεις από την αρχή.»