Η Ελλάδα είναι και πάλι σε ύφεση. Η Ιταλία μόλις αναπτύσσεται. Η Πορτογαλία επεκτάθηκε μόλις κατά το μισό του αναμενόμενου ποσοστού. Το μήνυμα δε θα μπορούσε να είναι πιο ξεκάθαρο: η επόμενη φάση της κρίσης της ευρωζώνης ετοιμάζεται να ξεκινήσει.
Με μια πρώτη ματιά, η επίδοση της οικονομίας της ευρωζώνης τους τελευταίους τρεις μήνες του 2015 φαίνεται σταθερή αν και όχι εντυπωσιακή, με την ανάπτυξη ως μέτρο του ΑΕΠ να αυξάνεται κατά 0,3%.
Κοιτάζοντας κάτω από την επιφάνεια, ωστόσο, η εικόνα δεν είναι τόσο ευχάριστη. Η θετική επίδραση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας έχει ξεκινήσει να φθίνει, όπως και η επίδραση της μεγάλης πτώσης των τιμών του πετρελαίου στο δεύτερο μισό του 2014. Η ευρωζώνη έφτασε στο ζενίθ της στο δεύτερο τρίμηνο του 2015 και η τάση άρχιζε να υποχωρεί ακόμη και πριν από την πρόσφατη αναστάτωση στις χρηματοπιστωτικές αγορές.
Τρεις χώρες χρειάζονται πιο προσεκτική εξέταση. Η πρώτη είναι η Γερμανία, για την οποία η ανάπτυξη 0,3% στο τέταρτο τρίμηνο του 2015 και 1,4% για ολόκληρη τη χρονιά είναι όσο καλύτερα γίνεται. Οι εξαγωγές – ο στυλοβάτης της γερμανικής οικονομίας – θα βρεθούν αντιμέτωπος με ένα πιο προκλητικό διεθνές κλίμα το 2016, ιδιαίτερα με την ενίσχυση του ευρώ στις ξένες συναλλαγές.
Η Φινλανδία αξίζει προσοχής, όχι μόνο επειδή έχει επιστρέψει επισήμως σε ύφεση ύστερα από δύο διαδοχικά τρίμηνα αρνητικής ανάπτυξης και έχει ακόμη μια οικονομία μικρότερη απ’ ότι είχε πριν το ξέσπασμα της χρηματοπιστωτικής κρίσης το 2008, αλλά και επειδή η απόδοσή της είναι χειρότερη από αυτήν της Δανίας και της Σουηδίας, δύο σκανδιναβικές χώρες της ΕΕ που δεν ανήκουν στο κοινό νόμισμα.
Η πιο ανησυχητική χώρα με διαφορά, ωστόσο, είναι η Ελλάδα, όπου η υπό κατάρρευση οικονομία και οι προσπάθειες επιβολής ακόμη πιο δρακόντειας λιτότητας οδηγεί, όπως είναι αναμενόμενο, σε βίαιες διαδηλώσεις στους δρόμους.
Η συστολή στην ανάπτυξη δυσκολεύει ακόμη περισσότερο την Ελλάδα να πετύχει τους ήδη εξαιρετικά φιλόδοξους στόχους μείωσης ελλείμματος και χρέους που έχουν θέσει οι πιστωτές της, και κρίνοντας από την προηγούμενη εμπειρία της, αυτό αργά ή γρήγορα (γρήγορα σε αυτήν την περίπτωση) θα οδηγήσει σε μια νέα χρηματοπιστωτική κρίση και την επιβολή ακόμη περισσότερων μέτρων λιτότητας. Ύστερα από έξι μήνες εκτός του προσκηνίου, η Ελλάδα επιστρέφει στο σημείο βρασμού. Ο κίνδυνος είναι πως άλλες αδύναμες χώρες της περιφέρειας της ευρωζώνης – με κύρια παραδείγματα την Ιταλία και την Πορτογαλία – θα υποφέρουν από φαινόμενα μετάδοσης.
Βραχυπρόθεσμα, η περαιτέρω ενίσχυση από την ΕΚΤ είναι μια πρόσθετη βεβαιότητα τον επόμενο μήνα, είτε μέσω περικοπών των επιτοκίων είτε μιας επέκτασης του προγράμματος της ποσοτικής χαλάρωσης, είτε, πιο πιθανά, και των δύο. Πιο μακροπρόθεσμα, καραδοκεί ένα καλοκαίρι έκτακτων συνόδων κορυφής της ευρωζώνης με θέμα την τύχη της Ελλάδας. Αυτό, κατά πάσα πιθανότητα, δεν είναι αυτό που επιθυμεί ο Ντέιβιντ Κάμερον τη στιγμή που ψάχνει τον τρόπο να κερδίσει το δημοψήφισμα για το Brexit.