Σχεδόν τρεις μήνες μετά από τις γενικές εκλογές, η Ισπανία ακόμη δεν έχει σχηματίσει κυβέρνηση. Δεν πρόκειται ακριβώς περί κρίσης – στην πραγματικότητα, η οικονομία της Ισπανίας ως επί το πλείστον τα πηγαίνει καλά – αλλά δεν είναι ακριβώς και ιστορία επιτυχίας. Ο κίνδυνος είναι πως αυτή η πολιτική τάση θα οδηγήσει σε οικονομική στάση.
Η οικονομία της Ισπανίας ανακάμπτει αργά αλλά σταθερά από το 2014, με την ανάπτυξη να αυξάνεται και την ανεργία να πέφτει. Αυτό οφείλεται εν μέρει στην τύχη και τις συνθήκες – ένα φτηνό ευρώ, χαμηλές τιμές ενέργειας και σχετική ελκυστικότητα των ισπανικών διακοπών σε σχέση, ας πούμε, με την Ελλάδα. Όμως η υπηρεσιακή κυβέρνηση του πρωθυπουργού Μαριάνο Ραχόι αξίζει επίσης κάποια εύσημα για την ανάληψη δύσκολων μεταρρυθμίσεων τόσο στο φορολογικό σύστημα όσο και στην αγορά εργασίας.
Δυστυχώς, οι πληγές της χρηματοπιστωτικής κρίσης – συμπεριλαμβανομένης της συνεχούς ανεργίας και της υποαπασχόλησης – φτάνουν βαθιά, και έχουν συμβάλει στην άνοδο ενός ισχυρού αντικαθεστωτικού κινήματος. Αποτέλεσμα ήταν το ξέσπασμα κατά των κατεστημένων κομμάτων και το θολό αποτέλεσμα των εκλογών του Δεκεμβρίου στην Ισπανία.
Το κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα του Ραχόι συγκέντρωσε τις περισσότερες ψήφους, όμως δεν ήταν ακριβώς μια νίκη για τον πρωθυπουργού, η κυβέρνηση του οποίου πασχίζει να αποκρούσει κατηγορίες διαφθοράς. Το κύριο κόμμα της αντιπολίτευσης, το Σοσιαλιστικό Κόμμα, επίσης δεν τα πήγε πολύ καλά. Την ίδια στιγμή, το μικρότερο ακροαριστερό κόμμα των Podemos, το οποίο αντιτίθεται κάθετα στη λιτότητα και τις μεταρρυθμίσεις της αγοράς, αρνείται να συμμετάσχει σε οποιαδήποτε συμμαχία που συμπεριλαμβάνει το μικρό, υπέρ της αγοράς, κόμμα των Ciudadanos.
Ο Πέδρο Σάντσες, ο μετριοπαθής αρχηγών των Σοσιαλιστών που είναι αποφασισμένος να δώσει τέλος στην παρουσία του Ραχόι στην εξουσία, παρέμεινε αισιόδοξος την Τετάρτη πως μπορεί εν τέλει να πείσει τους Podemos να σχηματίσουν κυβέρνηση. Έχει περιθώριο μέχρι τις 3 Μαΐου να το προσπαθήσει. Όμως όλο και περισσότερο αυξάνεται η πιθανότητα νέων εκλογών τον Ιούνιο. Εάν συμβεί αυτό, είναι ζωτικής σημασίας η επικείμενη προεκλογική εκστρατεία να μην αγνοήσει την οικονομία προς όφελος κομματικών πολιτικών – ακόμη κι ενώ το τέλος του δικομματικού συστήματος της Ισπανίας επιφέρει μια νέα και πιο άτακτη πολιτική πραγματικότητα.
Η οικονομία της Ισπανίας βρίσκεται μακριά από τις σκοτεινές ημέρες του 2012, όταν χρειάστηκε 100 δισεκατομμύρια ευρώ από την ΕΕ για να παραμείνει στην επιφάνεια. Όμως δεν έχει ανακάμψει πλήρως από την κρίση, η οποία είδε το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της χώρας να πέφτει 8%.
Οι περαιτέρω μεταρρυθμίσεις του φορολογικού συστήματος και της αγοράς εργασίας θα βοηθούσαν, όπως και τα πιο αποφασιστικά προγράμματα για τη βοήθεια των ανέργων να βρουν δουλειά. Το πιο σημαντικό, η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να είναι αποφασιστική σε σχέση με τις δαπάνες, ιδιαίτερα καθώς η υπό βελτίωση οικονομία θα χαλαρώσει την πίεση στον προϋπολογισμό. Η Ισπανία χρειάζεται κάτι παραπάνω από μια υπηρεσιακή κυβέρνηση για να προχωρήσει τις μεταρρυθμίσεις, και να διατηρήσει την τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία της ηπείρου στον σωστό δρόμο.