Στον απόηχο του αποτελέσματος των προεδρικών εκλογών των ΗΠΑ, οι ηγέτες της ΕΕ τοποθετούν ακόμη μεγαλύτερο ασφάλιστρο στην αλληλεγγύη. Αυτή είναι μια ανάποδη χρονιά, και να μια ακόμη λυπηρή σκέψη που πρέπει να έχει κανείς στο μυαλό του: η ισχυρή ανάπτυξη στην οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου μετά την ψήφο του Brexit μπορεί να αποτελεί κακή είδηση τόσο για τη χώρα όσο και για την ήπειρο.
Η οικονομική εικόνα στη Βρετανία υπήρξε καλύτερη έως τώρα απ’ότι αναμενόταν από τους περισσότερους. Η παραγωγή επεκτάθηκε κατά 0,5% στο τρίτο τρίμηνο, μακριά από τη συστολή που περίμεναν πολλοί. Υπάρχουν καλοί λόγοι ωστόσο να υποπτευόμαστε ότι η Βρετανία δεν έχει ακόμη αποφύγει τον κίνδυνο. Η υποτίμηση της στερλίνας θα έχει διαβρωτικές επιδράσεις στην αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών και οι πιο αδύναμες επενδυτικές δαπάνες από επιχειρήσεις, μαζί με τις χαμηλότερες προσλήψεις, είναι πιθανό να περιορίσουν τη δραστηριότητα – αναμένεται η οικονομική ανάπτυξη να επιβραδύνει περισσότερο τα επόμενα τρίμηνα.
Κι αν κάνουμε λάθος;
Φανταστείτε πως οι καταναλωτές αποταμιεύσουν λιγότερο από το αναμενόμενο, οι εξαγωγείς εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες που προσφέρει ένα πιο αδύναμο νόμισμα και οι επιχειρήσεις κρατήσουν τα πορτοφόλια τους ανοιχτά. Η βρετανική οικονομία μπορεί να καταλήξει να επεκτείνεται σταθερά κοντά στον επικρατούντα ρυθμό ανάπτυξής της για τα επόμενα δύο χρόνια. Αυτό θα ήταν ένα εντυπωσιακό δείγμα ανθεκτικότητας και ανακούφιση για όσους θα βρίσκονταν διαφορετικά άνεργοι. Το βιοτικό επίπεδο θα ήταν ακόμη χαμηλότερο ως αποτέλεσμα της ψήφου του Brexit, χάρη στη σχετική συναλλαγματική κίνηση, όμως οι χειρότερες εκβάσεις θα έχουν αποφευχθεί. Αυτή θα έπρεπε να είναι μια ευπρόσδεκτη εξέλιξη.
Ωστόσο, αξίζει να αναρωτηθούμε πώς αυτό θα επηρεάσει τις διαπραγματεύσεις της κυβέρνησης με την ΕΕ. Όχι θετικά, πιθανότατα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση προσφέρει εμπορικά οφέλη στα μέλη της, όμως κάποια από αυτά έχουν επωμιστεί το κόστος της λιτότητας και άλλων κακών πολιτικών των τελευταίων ετών. Για να επιβιώσει η ένωση, η Ελλάδα, η Πορτογαλία και άλλες χώρες, θα πρέπει να πειστούν ότι είναι καλύτερα μέσα παρά έξω. Ένας τρόπος να γίνει αυτό είναι να δοθεί σε αυτές τις χώρες μεγαλύτερο περιθώριο να αντιμετωπίσουν τις βλαπτικές συνέπειες της λιτότητας. Χωρίς περισσότερη ευελιξία, μπορεί να φτάσουν να αναρωτηθούν μήπως η ζωή έξω θα μπορούσε να ήταν καλύτερη.
Μια άλλη επιλογή είναι να γίνει η έξοδος λιγότερη ελκυστική. Εάν η ανάπτυξη της Βρετανίας παραμείνει υγιής, τα βραχυπρόθεσμα κόστη της αποχώρησης θα μοιάζουν μικρά. Για όσους επιδιώκουν να διασώσουν την ΕΕ, θα υπάρχει ισχυρό κίνητρο να δείξουν πως τα μακροπρόθεσμα κόστη του Brexit είναι μεγάλα.
Η Βρετανία βρίσκεται σε δύσκολη διαπραγματευτική θέση. Είναι ήδη πιθανό, εκτός κι αν παραχωρηθεί έδαφος στο θέμα της ελεύθερης μετακίνησης των ανθρώπων, πως η Βρετανία θα καταλήξει με τους στάνταρ δασμούς που προβλέπει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου. Όσο πιο θετικό φαίνεται το Brexit, τόσο πιο δύσκολο μπορεί να γίνει για το Ηνωμένο Βασίλειο να εξασφαλίσει εμπορικές υποχωρήσεις. Και με τα πιθανά αποτελέσματα να δείχνουν πιο πολωμένα – μια ρύθμιση τύπου Νορβηγίας ή κανόνες του ΠΟΕ, χωρίς πολλές ενδιάμεσες επιλογές – οι αγορές θα είναι ανάστατες καθώς οι διαπραγματεύσεις θα μπαίνουν στο τελικό τους στάδιο.
Συνεπώς, παρ’ ότι είναι ευχάριστο να βλέπουμε τη βρετανική οικονομία να πηγαίνει τόσο καλά, είναι πιθανό τα καλά νέα να γίνουν κακά νέα αργότερα.