Αγώνα δρόμου για να κλείσει η συμφωνία για απομείωση χρέους έναντι συγκεκριμένων μέτρων που θα κατατεθούν σε 12 νομοσχέδια, επιδιώκει η κυβέρνηση το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα. Πρόκειται για ένα πακέτο μέτρων που θα πρέπει να περάσουν το ταχύτερο από τη Βουλή και θα οδηγούν σε λιγότερο χρέος κατά 65 δισ. ευρώ, κι όχι κατά 40 δισ. ευρώ, που ήταν το αρχικό σχέδιο.
Ταυτόχρονα ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) θα ανακοινώσει το σχέδιο για τα βραχυπρόθεσμα μέτρα, το οποίο -όπως επισημαίνει η ίδια πηγή- θα αφορά μεγαλύτερο τμήμα του χρέους από αυτό που αρχικά αναμενόταν. Με τον τρόπο αυτό θα δοθεί το έναυσμα για την ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE) το πρώτο δίμηνο του έτους, ώστε η οικονομία να μπει στον «ενάρετο» κύκλο.
Οπως τονίζει κυβερνητικός αξιωματούχος, εφόσον υπάρξει συμφωνία για το κλείσιμο της αξιολόγησης, θα ψηφιστούν μέσα στη χρονιά τα νομοσχέδια με τα προαπαιτούμενα. Υπολογίζεται πως πρόκειται για 12 νομοσχέδια, τα οποία αφορούν μεταξύ άλλων εργασιακά, αδήλωτα εισοδήματα, πλαστικό χρήμα, εξωδικαστικό συμβιβασμό, κινητικότητα των δημοσίων υπαλλήλων.
Οι διαπραγματεύσεις με το κουαρτέτο θα συνεχιστούν με εντατικούς ρυθμούς μέχρι την ερχόμενη Τετάρτη, ενώ στη συνέχεια θα υπάρξουν τηλεδιασκέψεις και επαφές σε τεχνικό επίπεδο. Στόχος είναι η πρόοδος να καταγραφεί στο EuroWorking Group του Νοεμβρίου, ενώ αν χρειαστεί παράταση των συζητήσεων, μπορεί να ακολουθήσει ένα ακόμα EuroWorking Group πριν από τη συνεδρίαση του Eurogroup του Δεκεμβρίου.
Οι επόμενες ημέρες θα είναι ιδιαίτερα κρίσιμες για να διαπιστωθεί αν ο φιλόδοξος χρονικά στόχος μπορεί να επιτευχθεί. Σε περίπτωση που παραμείνουν εκκρεμότητες, θα πρέπει να αντιμετωπιστούν το πρώτο δίμηνο του 2017, καθώς ακολουθεί ένα μπαράζ εκλογικών αναμετρήσεων στην Ευρώπη.
Ρυθμίσεις
Με τις προωθούμενες ρυθμίσεις η μέση διάρκεια αποπληρωμής των δανείων, που είναι τώρα 28 έτη, θα μπορούσε να αυξηθεί στα 32,5 έτη. Στα… επιπλέον έτη μπορούν να μεταφερθούν ποσά της εξυπηρέτησης των δανείων, που θα υπερβαίνουν κάποιο πλαφόν στη διάρκεια αποπληρωμής προκειμένου να μένει χαμηλά σε σχέση με το ΑΕΠ το ύψος των ετήσιων πληρωμών.
Το βασικό σενάριο προβλέπει ακόμα τη μετατροπή του κυμαινόμενου σε σταθερό επιτόκιο που θα κυμαίνεται στο 1 – 1,5%. Στόχος είναι να μην υπάρξει κίνδυνος μεσοπρόθεσμα, καθώς τα ομόλογα αυτά έχουν επιτοκιακή βάση το Euribor, το οποίο αναμένεται να αυξηθεί τα επόμενα χρόνια. Η λύση θα μπορούσε να προκύψει μέσω της έκδοσης ομολόγου πολυετούς διάρκειας έως και 30 έτη από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης. Ετσι θα μπορέσει να προχωρήσει η ανταλλαγή των παλιών με νέα ομόλογα και να διασφαλιστούν όλες οι πλευρές.
Ολη η επεξεργασία για το βραχυπρόθεσμο πακέτο μέτρων έχει γίνει από τον ESM και η συμφωνία δεν θα χρειαστεί να περάσει από τα κοινοβούλια (κάτι που θα προκαλούσε την αντίδραση των σκληροπυρηνικών). Με τον τρόπο αυτόν θα ξεπεραστούν τα εμπόδια που υπάρχουν λόγω των επικείμενων εκλογών σε πολλά ευρωπαϊκά κράτη, με την αρχή να γίνεται την άνοιξη στην Ολλανδία και τη Γαλλία και να ακολουθεί το φθινόπωρο η Γερμανία.
Το ΔΝΤ
Βασικό θέμα στη δεύτερη αξιολόγηση είναι τα εργασιακά, όπου η κυβέρνηση καλείται να αποκρούσει τις σκληρές απαιτήσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Επί τάπητος έχουν μπει και άλλα «καυτά» θέματα, από τα προνοιακά επιδόματα και τα ειδικά μισθολόγια μέχρι τον εξωδικαστικό συμβιβασμό.
Τα κομμάτια στο «παζλ» των διαπραγματεύσεων έχουν αρχίσει να συμπληρώνονται και η κατάσταση -σύμφωνα με πληροφορίες- διαμορφώνεται ως εξής:
• Ομαδικές απολύσεις: Λύση μπορεί να βρεθεί με τη «μεταφορά» της έγκρισης από τον υπουργό σε κάποιον Οργανισμό (όπως ο ΟΜΕΔ). Εκεί θα εξετάζεται το σχετικό αίτημα, ενώ στόχος είναι να υπάρχει ένα δίχτυ προστασίας (όπως για παράδειγμα επιδότηση εισφορών για όσους είναι κοντά στη σύνταξη). Οι δανειστές ζητούν η ρύθμιση να περιληφθεί στην τελική συμφωνία, καθώς εκτιμούν πως η απόφαση από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο (όπου έχει γίνει προσφυγή) θα καθυστερήσει. Η ελληνική πλευρά δεν συζητά αύξηση του ποσοστού από 5% σε 10%.
• Τρόπος προκήρυξης απεργιών: Το «μοντέλο» της ΟΛΜΕ μπορεί να αποτελέσει το κλειδί για τη συμφωνία. Το διοικητικό συμβούλιο κάνει πρόταση και πρέπει να ψηφιστεί τουλάχιστον από το 50% των ΕΛΜΕ (δηλαδή των πρωτοβάθμιων οργανώσεων). Μια ανάλογη φόρμουλα μπορεί να εφαρμοστεί σε πολλούς κλάδους, όπως για παράδειγμα στις τράπεζες. Να σημειωθεί πως οι δανειστές έχουν ζητήσει οι αποφάσεις για απεργίες να λαμβάνονται από το 50% συν ένα των εργαζομένων. Ωστόσο η ελληνική πλευρά επισημαίνει πως αυτό είναι ανεφάρμοστο.
• Συλλογικές συμβάσεις: Αποτελεί πρώτη προτεραιότητα στο κυβερνητικό στρατόπεδο η υπερίσχυση των κλαδικών συμβάσεων, ωστόσο αυτό συναντά ενστάσεις από τους δανειστές. Επίσης το κουαρτέτο φαίνεται πως παραπέμπει στο μέλλον το θέμα του υποκατώτατου μισθού για τους νεοεισερχόμενους.
• Εξωδικαστικός συμβιβασμός: Κοντά σε συμφωνία είναι κυβέρνηση και δανειστές για το συγκεκριμένο θέμα που αφορά 400.000 επιχειρήσεις και επαγγελματίες με καθυστερούμενες οφειλές σε τράπεζες, Εφορίες, Ταμεία και προμηθευτές. Η τελική ρύθμιση θα προβλέπει «κούρεμα» έως 50% αλλά και ρυθμίσεις σε πολύμηνες δόσεις.
• Κοινωνικό εισόδημα και προνοιακά επιδόματα: Οσον αφορά τα προνοιακά επιδόματα, θα καταργηθούν όσα επικαλύπτονται. Για το κοινωνικό εισόδημα κυβερνητικές πηγές σημείωναν πως υπάρχει προσέγγιση για τον τρόπο χρηματοδότησης το 2017 (θα αξιοποιηθούν κονδύλια από το πλεόνασμα), ωστόσο το κουαρτέτο ζητά περισσότερα στοιχεία για το 2018. Το οικονομικό επιτελείο έχει παρουσιάσει πρόταση με βάση την οποία το 2018 θα αξιοποιηθούν χρήματα που θα προκύψουν από τον έλεγχο των δαπανών στα υπουργεία (spending review).
Κεντρικό θέμα στη διαπραγμάτευση είναι το ύψος των πρωτογενών πλεονασμάτων τη διετία 2019-2020. Το ΔΝΤ ζητά να πέσουν στο 1,5%, με τους Ευρωπαίους να επιμένουν στη διατήρησή τους στο 3,5%. Η ελληνική πλευρά έχει καταθέσει πρόταση για σταδιακή υποχώρηση στο 2,5% το 2019 και στο 2% το 2020, ωστόσο αυτό δεν έχει γίνει αποδεκτό.
Τα χρονικά περιθώρια στενεύουν, καθώς η σχετική πρόβλεψη θα πρέπει να μπει στο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα. Δεν αποκλείεται να κατατεθεί το μεσοπρόθεσμο με πρόβλεψη για 3,5%, αλλά με έναν αστερίσκο, ώστε αυτό να μπορεί να επανεξεταστεί.
Πηγές από το οικονομικό επιτελείο σημειώνουν πως -με βάση και τη μέχρι τώρα πορεία των εσόδων- ο στόχος για πλεόνασμα 3,5% το 2018 μπορεί να επιτευχθεί. Ωστόσο αναγνωρίζουν πως ελάχιστες χώρες μπόρεσαν να διατηρήσουν τόσο υψηλά πλεονάσματα για μία πενταετία, γεγονός που δείχνει πως θα πρέπει να υπάρξει μελλοντικά επανεξέταση του θέματος.