Ακόμη και για τα δικά του δεδομένα, τα σχόλια του Ντόναλντ Τραμπ ήταν εντυπωσιακά για την απερισκεψία τους.
Οι προτάσεις του ουσιαστικά αντιστοιχούν στην αποκήρυξη ενός συστήματος που έχει στηρίξει την παγκόσμια σταθερότητα και βγάλει εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους από τη φτώχεια τις τελευταίες δεκαετίες – και εάν έχει πραγματικά σκοπό να πραγματοποιήσει τη ριζοσπαστική του ατζέντα, δεν υπάρχουν πολλά που μπορούν να τον σταματήσουν.
Σε άλλους τομείς της οικονομικής πολιτικής, όπως τα θέματα του προϋπολογισμού, το Κογκρέσο θα πάρει τις κρίσιμες αποφάσεις. Για το εμπόριο ωστόσο, ο Λευκός Οίκος έχει μεγάλη ευχέρεια. Το διακύβευμα δε θα μπορούσε να είναι περισσότερο υψηλό.
Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, ο Τραμπ απείλησε να ακυρώσει τις υπάρχουσες εμπορικές συμφωνίες, να αποχωρήσει από τη Βορειοαμερικανική Συμφωνία Ελεύθερων Συναλλαγών και να επιβάλει τιμωρητικούς δασμούς από το Μεξικό έως την Κίνα. Έχει αποκαλέσει τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, ο οποίος προωθεί τις ελεύθερες συναλλαγές και μεσολαβεί στις διαφορές «καταστροφή», και έχει πει πως οι ΗΠΑ μπορεί να αποχωρήσουν και από εκεί. Συγχαίροντας τη Βρετανία για την απόφαση να βγει από την Ευρωπαϊκή Ένωση, λέει πως το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ μπορούν να σχεδιάσουν μια νέα εμπορική συμφωνία, προσθέτοντας πως δεν κάνει καμία διαφορά για τις ΗΠΑ εάν η ΕΕ, «όχημα της Γερμανίας», μείνει ενωμένη ή διασπαστεί.
Ο υποψήφιος του Τραμπ για το υπουργείο Εμπορίου δείχνει να πιστεύει στην από πάνω προς τα κάτω διαχείριση του εμπορίου: «Πρέπει να βλέπουμε τον εαυτό μας σαν τον μεγαλύτερο πελάτη του κόσμου και να αντιμετωπίζουμε τα έθνη που πωλούν σε εμάς ως προμηθευτές μας» είπε ο Γουίλμπουρ Ρος στους Financial Times. Η παγκόσμια οικονομία, σύμφωνα με αυτόν τον τρόπο σκέψης, δεν αφορά μυριάδες επιχειρήσεις που ανταγωνίζονται πέρα των συνόρων για να προσφέρουν στους καταναλωτές παντού τα καλύτερα προϊόντα με το χαμηλότερο κόστος. Είναι μια μάχη μηδενικού αθροίσματος ανάμεσα σε δύο μονολιθικές συλλογικότητες: εμάς και αυτούς.
Οι υπόλοιποι διορισμοί του Τραμπ στο εμπόριο δεν είναι καθησυχαστικοί. Ο Πίτερ Ναβάρο, ο οποίος αναδείχθηκε σε επικεφαλής του νέου Εθνικού Εμπορικού Συμβουλίου δείχνει να αντιτίθεται στις εισαγωγές επί της αρχής. Λέει πως αφαιρούν από την οικονομική ανάπτυξη, κάτι που είναι ανόητο. Ο υποψήφιος για την εμπορική εκπροσώπηση των ΗΠΑ, Ρόμπερτ Λάιτχαϊζερ φέρνει μαζί του την εμπειρία του ως υποστηρικτής των περιορισμών στις εισαγωγές αυτοκινήτων και σιδήρου – περιορισμοί που άφησαν τους καταναλωτές των ΗΠΑ σε χειρότερη κατάσταση και μείωσαν τη δυνατότητα των αμερικανών παραγωγών να ανταγωνιστούν.
Το κογκρέσο δε θα μπορούσε να κάνει πολλά για να περιορίσει τα εμπορικά μέτρα της νέας ομάδας, ιδιαίτερα βραχυπρόθεσμα. Οι νόμοι που διέπουν τις υπάρχουσες εμπορικές συμφωνίες, καθώς και οι προβλέψεις που δίνουν εξουσία στον πρόεδρο σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, προσφέρουν στον πρόεδρο ευρείες δυνατότητες να προβεί σε μονομερείς ενέργειες όπως είναι η τερμάτιση προηγούμενων δεσμεύσεων και επιβολή δασμών, ορίων ή άλλων εμποδίων. Αυτού του είδους οι κινήσεις σίγουρα θα αντιμετωπίσουν νομικές προκλήσεις, όμως προτού λυθούν οι υποθέσεις ο Ντόναλντ Τραμπ μπορεί να έχει βλάψει ή καταστρέψει τη Βορειοαμερικανική Συμφωνία, τον ΠΟΕ και οποιαδήποτε προοπτική τακτικών εμπορικών ρυθμίσεων προσανατολισμένων υπέρ της αγοράς.
Οι αμερικανοί έχουν δικαιολογημένες ανησυχίες για το εμπόριο, την απασχόληση και το βιοτικό επίπεδο. Όμως θα πρέπει να απαντηθούν με τον ίδιο τρόπο με την απειλή της αυτοματοποίησης και τα άλλα είδη τεχνολογικής προόδου – δυνάμεις που είναι πιθανό να είναι περισσότερο αποδιοργανωτικές στο μέλλον από το εμπόριο. Και η προϊστορία των εθνών που προσπαθούν να αντισταθούν στο εμπόριο και την καινοτομία μιλά από μόνη της: οδηγεί σε οικονομική στασιμότητα.
Η σωστή προσέγγιση είναι η εστίαση στην ανταγωνιστικότητα, την ευκαιρία και την ενεργή κοινωνική ασφάλιση. Οι μεταρρυθμίσεις της παιδείας, της φορολογίας, η απορρύθμιση, και η επένδυση στο σωστό είδος υποδομών θα μπορούσαν να αυξήσουν το μακροπρόθεσμο ποσοστό της ανάπτυξης και να μοιράσουν τα πλεονεκτήματα σε περισσότερους εργαζόμενους. Ο Τραμπ αξίζει κάποια αναγνώριση που αναφέρθηκε σε κάποια από αυτά τα θέματα. Κάνοντας περισσότερα για την επανεκπαίδευση των εργαζομένων και τη μετακίνησή τους σε νέες θέσεις εργασίας θα μείωνε επίσης το άγχος, όπως και η πιο αποτελεσματική ασφάλιση ανεργείας και υγείας.
Εάν ο Τραμπ εκπληρώσει όσα είπε για το εμπόριο, δε θα περάσει πολύς καιρός μέχρι να το μετανιώσει ο ίδιος και οι υποστηρικτές του. Η κήρυξη ενός εμπορικού πολέμου κατά του υπόλοιπου κόσμου θα μπορούσε να προκαλέσει μόνο πτώση της εμπιστοσύνης και ύφεση. Όμως εάν το σύστημα του διεθνούς εμπορίου, που με κόπο δημιουργήθηκε μέσα από πολλές δεκαετίες, καταρριφθεί απερίσκεπτα, η επαναφορά του δε θα είναι ούτε εύκολη ούτε γρήγορη – όσο κι αν το ελπίζει μια ταπεινωμένη κυβέρνηση Τραμπ.
Κύριε πρόεδρε, απλά μην το κάνετε.