Απ’ την τελευταία φορά που οξύνθηκαν τα πνεύματα μεταξύ Αθήνας και πιστωτών, το 2015, η πλέον προβληματική οικονομία της Ευρώπης έχει σωρεύσει κεφάλαια, κατέγραψε ζημιές και ετοίμασε ένα σχέδιο να μειώσει τα βουνά των προβληματικών δανείων.
Τώρα, οι νέες εντάσεις γύρω απ’ το πρόγραμμα διάσωσης θέτουν σε κίνδυνο αυτή τη διαδικασία. Περίπου το 1,3% των καταθέσεων αποσύρθηκαν απ’ τις τράπεζες τον περασμένο Ιανουάριο, ενώ τα κόκκινα δάνεια αυξήθηκαν, μία τάση για την οποία ο διοικητής της ΤτΕ επιρρίπτει ευθύνες στους δανειολήπτες που επικαλούνται την παράταση των διαπραγματεύσεων της κυβέρνησης με τους δανειστές ώστε να μην πληρώσουν τις οφειλές τους.
«Όσο περισσότερος χρόνος περνά για να κλείσει η αξιολόγηση, τόσο μεγαλύτερη και η ζημιά για τις τράπεζες», λέει ο Federico Santi, αναλυτής του Eurasia Group.
Οι τέσσερις συστημικές τράπεζες έχουν κάνει μεγάλη πρόοδο απ’ το 2015, όταν το 26% των καταθέσεων τότε είχε φύγει υπό την ανησυχία ότι η Ελλάδα θα εγκαταλείψει το κοινό νόμισμα. Μία εκροή που σταμάτησε μόνο όταν έκλεισαν οι τράπεζες για τρεις εβδομάδες και επιβλήθηκαν capital controls.
Αργότερα μία ανακεφαλαιοποίηση ύψους 14,4 δισ ευρώ το Νοέμβριο του 2015 απ’ το ΤΧΣ και ιδιώτες επενδυτές ενίσχυσε τους ισολογισμούς των τραπεζών. Το ΤΧΣ παραμένει μεγαλομέτοχος σε όλες, πλην μίας.
Μάλιστα για πρώτη φορά απ’ το 2010 τρία απ’ τα τέσσερα τραπεζικά ιδρύματα αναμένεται να ανακοινώσουν ετήσια κέρδη όταν γνωστοποιήσουν τα οικονομικά αποτελέσματα τους την προσεχή εβδομάδα. Κρίσιμο στοιχείο βέβαια είναι η τήρηση του τριετούς πλάνου, υπό την εποπτεία των Αρχών, για τη μείωση του χαρτοφυλακίου τους σε μη εξυπηρετούμενα δάνεια.
Η προοπτική για ανάκαμψη έχει προσελκύσει επενδυτές όπως τον Αμερικανό fund manager, Τζον Πόλσον, που είναι ο μεγαλύτερος ιδιώτης μετόχος σήμερα στην Τρ. Πειραιώς και την Alpha Bank. Μόλις την περασμένη εβδομάδα ο Μπομπ Ντάιμοντ, πρώην διευθύνων σύμβουλος της Barclays μπήκε στην αγορά. Η επενδυτική του εταιρεία, Atlas Merchant Capital εξαγόρασε την Credicom και διόρισε τον Ανθιμο Θωμόπουλο, πρώην διευθύνοντα σύμβουλο της Τρ. Πειραιώς, στη θέση του επικεφαλής της. Η εξαγορά αυτή δίδει στην Atlas τραπεζική άδεια που θα της επιτρέψει να αγοράσει κόκκινα δάνεια.
Μέχρι όμως οι τράπεζες να αρχίσουν να ξεφορτώνονται το μη εξυπηρετούμενο χρόνος δεν θα μπορούν να παράσχουν στις επιχειρήσεις την αναγκαία χρηματοδότηση για να αναπτυχθούν.
«Αυτά τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια φρενάρουν το σύνολο της οικονομίας», δηλώνει ο Πάρης Μαντζαρβάς, αναλυτής της Pantelakis Sec.
Σε κάθε περίπτωση όμως εάν οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι και το ΔΝΤ δεν καταφέρουν να φθάσουν σε μία συμφωνία με την Αθήνα, τότε τα πράγματα θα αρχίσουν να περιπλέκονται. Το χτύπημα για τη χώρα, που δεν μπορεί να δανειστεί απ’ την αγορά με λογικά επιτόκια, θα είναι ισχυρό. Και ο χρόνος θα μετράει αντίστροφα ως τις μεγάλες αποπληρωμές ομολόγων του Ιουλίου.
Επομένως παρά ότι καταβάλουν προσπάθεια η μοίρα των ελληνικών τραπεζών δεν φαίνεται να είναι τόσο στα χέρια τους. Αυτό που θα επηρεάσει άμεσα το μέλλον τους είναι η πολιτική που ασκείται γύρω απ’ το πρόγραμμα διάσωσης της Ελλάδας. Καθώς οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται στην Αθήνα οι βετεράνοι τραπεζίτες ελπίζουν στο καλύτερο.
«Η αξιολόγηση πρέπει να κλείσει διότι οι καθυστερήσεις θα περιορίσουν τις δαπάνες και τις επενδύσεις που η οικονομία τόσο χρειάζεται», λέει ο Μιχ. Σάλλας, πρώην εκτελεστικός Πρόεδρος της Τρ. Πειραιώς. «Δεν θα υπάρχει η αίσθηση ότι βγήκαμε απ’ την κρίση μέχρι η αξιολόγηση να ολοκληρωθεί», συμπληρώνει.