Όλοι όσοι ενδιαφέρονται για την υγεία και την καλή διατροφή, έχουν ακούσει για το “γαλλικό παράδοξο”. Στη νοτιοδυτική Γαλλία, οι άνθρωποι ζουν πολύ και είναι υγιείς λόγω μιας αρκετά λιπαρής διατροφής με foie gras και πάπια confit. Το κατορθώνουν αυτό διότι καταναλώνουν επίσης περισσότερα φρούτα και λαχανικά από οπουδήποτε αλλού.
Οι γαλλικές εκλογές παράγουν ένα παρόμοιο παράδοξο. Η Le Pen, ο Melenchon και άλλοι υποψήφιοι, έδωσαν μια υπερβολική δόση αρνητικότητας καθώς προσπάθησαν να σκοτώσουν όλων των ειδών τις ιερές αγελάδες του γαλλικού κατεστημένου, συμπεριλαμβανομένων των “ξένων”, της “παγκοσμιοποίησης” και της ¨Ευρώπης”. Η αρνητικότητα ή το άγχος μπορεί να είναι επιζήμια και οι εξωτερικοί παρατηρητές έχουν εστιάσει σε αυτά. Λιγότεροι παρατηρητές έχουν δώσει προσοχή στο υγιές κομμάτι της εκστρατείας: ένα μείγμα αυστηρών διαιτολογίων (λιτότητα) από παραδοσιακούς συντηρητικούς και το funky vegan καθεστώς που ο Macron συμβολίζει τόσο καλά.
Η θετικότητα για την Ευρώπη είναι χωρίς προηγούμενο. Ο Emmanuel macron στην εκστρατεία του μιλούσε ορατά και χωρίς επιφυλάξεις για την Ευρώπη, υποστηρίζοντας μια ακόμη βαθύτερη ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Αν και παραμένει σε μεγάλο βαθμό απαρατήρητο, ο Benoit Hamon, ο υποψήφιος του Σοσιαλιστικού Κόμματος, είχε μία εξίσου ισχυρή και θετική στάση για το ευρωπαϊκό ζήτημα, με επίκεντρο τα κοινωνικά ζητήματα. Κανένας άλλος υποψήφιος στο παρελθόν, συμπεριλαμβανομένου και του πρώην προέδρου Giscard d’ Estaing ο οποίος έκανε πράξη το μεγαλύτερο μέρος της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης κατά τη διάρκεια της θητείας του, δεν τοποθέτησε την Ευρώπη σε τέτοια εξέχουσα θέση, στο επίκεντρο της εκστρατείας του. Ακόμη και ο Francois Fillon -ένας πρώην κρατικιστής την περίοδο του δημοψηφίσματος το 1992 για το Μάαστριχτ- ήταν υπέρ της Ευρώπης, αν και μεένα όραμα για μια διακυβερνητική Ευρώπη όπου οι τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα υποβαθμίστηκαν στις σκιές.
Στις προηγούμενες εκστρατείες, το θέμα της Ευρώπης διαδραμάτισε έναν πολύ διαφορετικό ρόλο. Ο Chirac και ο Jospin επιδίωξαν να παρουσιάσουν τους εαυτούς τους ως τους πιο αποτελεσματικούς υποστηρικτές της Γαλλίας στο εσωτερικό της Ευρώπης -μία στάση που δεν έκανε πολλά για να αντισταθμίσει τη δημόσια δυσπιστία απέναντι στην Ευρώπη. Οι Giscard και Mitterand έδωσαν έμφαση στην ειρήνη και την ασφάλεια, και ως εκ τούτου στις γαλλο-γερμανικές σχέσεις, στην παράδοση του De Gaulle. Οι Sarkozy και Hollande, τους κατάπιε η χρηματοπιστωτική κρίση και τα επακόλουθά της και μετά βίας άγγιξαν το θέμα Ευρώπη. Ο πρώτος κατέφυγε στο γαλλό-γερμανικό άξονα ως ένα (χαμένο) επιχείρημα για την εκστρατεία επανεκλογής του. Ο δεύτερος μιλούσε με μυστικότητα για την Ευρώπη, ανίκανος να βρει το θάρρος να το αντιμετωπίσει.
Το 2017 ήταν διαφορετικό. Σε μια εκστρατεία στην οποία η εθνικιστική ρητορική ήταν πανταχού παρούσα, ο Macron τόλμησε να υπερβεί την τοπικιστική τάση. Έκανε σαφώς θέμα για την Ευρώπη -και το έκανε κάποτε και στο Βερολίνο, και στα αγγλικά! Η προσέγγιση του Macron παρουσίασε προκλήσεις για όλους. Για τη μη μεταρρυθμισμένη Γαλλία, το μήνυμα του Macron ανέδειξε ότι η Γερμανία είχε ευημερήσει στην Ευρώπη, σε βαθμό που δεν κατάφερε η Γαλλία. Αλλά ο Macron αμφισβήτησε επίσης τη Γερμανία όταν επισήμανε ότι “το ευρώ σήμερα είναι κάποιου είδους αδύναμου γερμανικού μάρκου”. Και για όλους εκείνους που ήταν έτοιμοι να απορρίψουν μια “στενότερη ένωση”, εξέφρασε την υποστήριξή του για μια “Ευρώπη της κυραρχίας”. Αναφορικά με τις αλλαγές των Συνθηκών -αποτελεί αυτή τη στιγμή ένα θέμα ταμπού για την ευρωπαϊκή πολιτική- δήλωσε ξεκάθαρα πως θα απαιτηθούν αλλαγές για θέματα όπως ο τερματισμός του κανόνα της ομοφωνίας στις ψήφους του ευρωπαϊκού συμβουλίου για την εισαγωγή μιας ευρωπαϊκής λίστας για υποψηφίους στην Ευρωπαϊκή Βουλή.
Οι πολιτικοί σχολιαστές γενικώς θεωρούν τις ιδέες ως πολιτικό θάνατο στα εθνικά debate. Δύο γενιάς πολιτικών έχουν καλλιεργήσει την αίσθηση ότι οι φιλοευρωπαϊκές θέσεις δεν χαρίζουν λεφτά.Αλλά οι ίδιοι πολιτικοί κράτησαν μια έννοια ισορροπίας -αντιμετωπίζοντας την Ευρώπης τουλάχιστον ως ένα αναγκαίο κακό ή ακόμη ως ένα χρήσιμο ενισχυτή των εθνικών συμφερόντων.Η τύχη του macron (και η δική μας) είναι πως η Le Pen έχει ακολουθήσει σε μεγάλο βαθμό αυτή την παραδοσιακή προσέγγιση. Λαμβάνει τις πολιτικές συνταγές από ένα βιβλίου εθνικού εξορκισμού και μια λίστα απαιτήσεων των σωματείων για επιδόματα. Αν και οι ψηφοφόροι ευαισθητοποιούνται από κάποια τέτοια θέματα, μια πλειοψηφία των Γάλλων γνωρίζει πως είναι ανέφικτα και υπερβολικά (η παγκοσμιοποίηση δεν έχει στόχο να διαγράψει τη γαλλική ταυτότητα, για παράδειγμα). Ακόμη χειρότερα, εκπροσωπούν έναν βαθύ ιστορικό πεσιμισμό. Ο Emmanuel Macron αντιθέτως, εκπροσωπεί τον τρόπο εξόδου, ένα ελπιδοφόρο μέλλον, σε μια χώρα που οι δημοσκοπήσεις έχουν αποδείξει ότι είναι η πιο απαισιόδοξη από τις δυτικές δημοκρατίες.
Η εκστρατεία για το δεύτερο γύρο θα είναι σύντομη, και ανελέητη. Η Marine Le Pen και ο Emmanuel Macron παρουσιάζουν ένα πολύ ξεκάθαρο χάσμα στην εθνική πολιτική. Ο Macron δεν έχει ακόμη κερδίσει και ήταν αξιοσημείωτα σύντομος αναφορικά με τους πραγματικούς τρόπους και τα μέσα για μια πιο ισχυρή Ευρώπη, μία που να βοηθά στην επίλυση της εθνικής κάμψης. Έχει ξεκαθαρίσει σαφώς -στη Γερμανία ιδίως- την ιδέα μιας αμοιβαίας συμφωνίας: γαλλικές οικονομικές μεταρρυθμίσεις με αντάλλαγμα μια πιο χαλαρή γερμανική νομισματική και δημοσιονομική πολιτική. Αυτό δημιουργεί δύο στόχους που πρέπει να πειστούν: τους κατά των μεταρρυθμίσεων Γάλλους και μια γερμανική πολιτική τάξη που είναι και η ίδια κοντά σε εκλογική περίοδο -δεν είναι οπτέ μια καλή στιγμή για να γίνουν παραχωρήσεις στους ξένους.
Αλλά ας το παραδεχτούμε, ο άμεσος, Θατσερικός δρόμος προς τις μεταρρυθμίσεις, είναι κλειστός. Η λιτότητα και η αυτοθυσία δεν είναι στα γονίδια των Γάλλων ψηφοφόρων ούτε προφανώς στην καρδιά αυτών που τα υποστηρίζουν. Μια νίκη του Macron θα ήταν ένα τεράστιο βήμα προς τα εμπρός για την εμβάθυνση του ευρωπαϊκού πυρήνα -και μάλιστα μια άμεση πρόκληση προς τους Γερμανούς ηγέτες να ανταποκριθούν στις ομοσπονδιακές και ολοκληρωτικές φιλοδοξίες που ορισμένες φορές επιδεικνύουν. Το αντίστροφο -μια “ευέλικτη” Ευρώπη που κηρύσσει ο Wolfgang Scaeuble- δημιουργεί τον κίνδυνο διάλυσης των θεσμικών οργάνων, των κανόνων και της συναίνεσης.
Θα πρέπει να ελπίζουμε ότι ο Macron θα συγκεντρώσει αρκετή δύναμη για να εφαρμόσει τις ιδέες του, όχι μόνο επειδή η τρέχουσα εναλλακτική είναι η le Pen. Με πολλούς τρόπους, η μονομαχία τους ξεκαθαρίζει την ομίχλη και την ασάφεια στην οποία έχουν ζήσει οι περισσότεροι εθνικοί πολιτικοί. Για πρώτη φορά, ίσως έχουμε μια σαφή εκλογική νίκη για βαθύτερη ευρωπαϊκή ενοποίηση και για μια ευρωπαϊκή κυριαρχία. Αυτή η ευκαιρία δεν θα πρέπει να αγνοηθεί.