Λίγες ημέρες πριν από το δεύτερο γύρο των γαλλικών προεδρικών εκλογών, δεν φαίνεται τόσο υπερβολικό να εξετάσουμε τις πιθανότητες εκλογής της Le Pen. Στην πραγματικότητα, στο διάστημα πριν από τις εκλογές, οι δύο εκπρόσωποι των παραδοσιακών κομμάτων της δεξιάς και της αριστεράς επιβεβαίωσαν μια σπάνια βεβαιότητα: ότι θα είναι (η Le Pen) πραγματικά, μία εκ των δύο υποψηφίων στο β΄ γύρο.
Πραγματικά, η αβεβαιότητα ήταν το σύνθημα αυτής της εκστρατείας: ο Alain Juppe επρόκειτο να κερδίσει το χρίσμα των Ρεπουμπλικάνων, της δεξιάς. Ωστόσο τον κέρδισε ο Francois Fillon με μεγάλη πλειοψηφία σε μια απροσδόκητη και αναπάντεχη έκβαση. Στην αριστερά, ο Benoit Hamon ήταν ξεκάθαρος νικητής των Σοσιαλιστών, αφήνοντας πίσω τον πρώην πρωθυπουργό Manuel Vals, ο οποίος συμμετείχε στην προεκλογική κούρσα την τελευταία στιγμή αφού παραιτήθηκε ο Francois Hollande. Αυτοί αγώνες υποτίθεται ότι θα έδιναν σαφήνεια και νομιμότητα στους νικητές τους. Φαίνεται να εκπροσωπεί την επιστροφή του παραδοσιακού διαχωρισμού αριστεράς-δεξιάς, του οποίου η απαξίωση έχει συζητηθεί για αρκετά χρόνια.
Αλλά στο τέλος Ιανουαρίου αυτή η φαινομενική ασάφεια είχε εξαφανιστεί, όταν ο Fillon βρέθηκε στο επίκεντρο σκανδάλων που τον καταδίωξαν μέχρι το τέλος. Ο Hamon δυσκολεύτηκε να κερδίσει έδαφος, μην έχοντας την στήριξη ακόμη και του ίδιου του κόμματός του. Σε αυτό το πλαίσιο, η δημοτικότητα του Emmanuel Macron άρχισε να ανεβαίνει ασταμάτητα, ανατρέποντας το διαχωρισμό αριστεράς δεξιάς και δημιουργώντας έναν μεταξύ των προοδευτικών και των συντηρητικών, και στη συνέχεια μεταξύ των εξωστρεφών και των εσωστρεφών. Επιπλέον, η Marine Le Pen διατήρησε τη δυναμική της στις δημοσκοπήσεις και ήταν μέχρι προσφάτως, ακόμη και από τον Macron υψηλότερα. Αυτή η διαγωνιστική διαδικασία μεταξύ των τεσσάρων ανετράπη από την άνοδο του ακροαριστερού υποψηφίου Jean-Luc Melenchon τις τρεις τελευταίες εβδομάδες της εκστρατείας, ο οποίος κατέληξε να παίρνει τους περισσότερους ψηφοφόρους του Hamon.
Και έτσι, μια εκλογική διαδικασία που στις αρχές του 2017 φαινόταν ότι θα κερδηθεί από τον Fillon, μετατράπηκε σε αμφίρροπο παιχνίδι μέχρι το τελευταίο λεπτό. Υπήρχε μόνο μία βεβαιότητα: ότι η Le Pen θα περάσει στον δεύτερο γύρο. Το μεγάλο ερώτημα: ποιος θα την αντιμετωπίσει τελικά; Κυριάρχησε η δυσαρέσκεια των Γάλλων με τα συστημικά κόμματα.
Η άνοδος της Le Pen εξηγείται κάποιες φορές ως μια γαλλική έκδοση του δημοψηφίσματος για το Brexit στο Ηνωμένο Βασίλειο και την εκλογή Trump στις ΗΠΑ. Μια γαλλική έκφραση λέει “jamais deux sans trois”, το οποίο μπορεί να μεταφραστεί σε “τρίτη και φαρμακερή”, ή όχι, αναλόγως την περίσταση. Με μια λέξη, το αποτέλεσμα των γαλλικών εκλογών όχι μόνο έχει προφανείς συνέπειες για τη Γαλλία, αλλά θα αναλυθεί υπό μεγαλύτερο πρίσμα, για το μέλλον της Ευρώπης επίσης. Εάν κερδίσει η Le Pen, θα ήταν καταστροφικό για τη Γαλλία, και θα μπορούσε να σηματοδοτήσει το τέλος του ευρωπαϊκού project. Επιπλέον, θα σηματοδοτούσε στους λαϊκιστές όλου του κόσμου ότι έχουν έναν ακόμη σημαίνοντα παράγοντα.
Η γενική προσδοκία είναι πως ο Macron θα κερδίσει τελικά, και θα δώσει αισιοδοξία και ελπίδα στη Γαλλία και την Ευρώπη. ΟΙ Fillon και Hamon έχουν προτείνει στους υποστηρικτές τους να ψηφίσουν τον Macron ως προπύργιο εναντίον του Εθνικού Μετώπου. Απογοητευμένος που δεν ήταν στη δεύτερη θέση, ο Melenchon αρνήθηκε να υποστηρίξει ρητά την φιλελεύθερη οικονομική πλατφόρμα του Macron, αλλά και πάλι δεσμεύθηκε να “μην αφήσει ούτε μία ψήφο στο Εθνικό Μέτωπο”. Η προσέλευση την Κυριακή το βράδυ θα είναι κρίσιμης σημασίας για τον Macron ώστε να επιβεβαιώσει τις δημοσκοπήσεις που προβλέπουν τη νίκη του και να ξεπεράσουν την αβεβαιότητα που έχει χαρακτηρίσει αυτή την εκστρατεία. Όχι μόνο η 7η Μαΐου αργία, και θα μπορούσε να μειώσει την προσέλευση γενικότητα, αλλά οι ψηφοφόροι της Le Pen έχουν επανειλημμένως εμφανιστεί περισσότερο κινητοποιημένοι και αποφασισμένοι να ψηφίσουν σε σχέση με αυτούς του Macron. Για να μην αναφέρουμε και τους ψηφοφόρους εκείνους από τον πρώτο γύρο, που δεν έχουν πειστεί από τον πρώην σύμβουλο του Hollande και υπουργό Οικονομίας. Η εκστρατεία της Le Pen έχει ανοίξει έναν ευρύτερο διάλογο για την επίδραση της παγκοσμιοποίησης, την απειλή της τρομοκρατίας και την αποσύνδεση των ελίτ.
Επιπλέον, η πίεση που ασκείται στον Macron είναι ακόμη πιο δύσκολη καθώς η πρόκλησή του δεν είναι μόνο να κερδίσει τη Le Pen, αλλά επίσης να διασφαλίσει πως πρόκειται για μία πειστική και συντριπτική νίκη. Διότι ακόμη και αν γίνει πρόεδρος, οι κοινοβουλευτικές εκλογές στις 11 και 18 Ιουνίου θα είναι άλλη μία δοκιμασία για εσένα. Η πλειοψηφία δεν είναι εγγυημένη. Εάν η αποσύνθεση του συστήματος των παραδοσιακών κομμάτων φαίνεται τώρα αρκετά προχωρημένη, οποιαδήποτε ανασύνθεση πιθανώς θα εξαρτηθεί από το αποτέλεσμα των εκλογών. Μετά από 30 χρόνια αριστερού-δεξιού διαχωρισμού, θα κατακερματιστεί η Γαλλία σε ένα σύστημα τεσσάρων κομμάτων; Δεδομένου ότι σε πολλές εκλογικές περιφέρειες θα μπορούσαν να περάσουν στο β΄ γύρο τρεις ή ακόμη και τέσσερις υποψήφιοι, δεν φαίνεται τόσο απίθανο. Οποιοδήποτε κόμμα έρθει πρώτο στις 18 Ιουνίου, θα χρειαστεί να σχηματίσει έναν “συνασπισμό των προθύμων”, σε αντίθεση με το πλειοψηφικό σύστημα που δημιούργησε ο De Gaulle το 1958 για να αμβλύνει την πολιτική αστάθεια της 4ης Δημοκρατίας.
Αρκετοί υποψήφιοι σε αυτή την εκστρατεία, προώθησαν θέματα που συνηγορούν υπέρ της αναδιάρθρωσης των θεσμικών οργάνων της κυβέρνησης, και με τον εκφρασμένο στόχο να δημιουργήσουν μια 6η Δημοκρατία με ένα πιο κοινοβουλευτικό σύστημα. Ωστόσο, ούτε ο Macron ούτε η Le Pen είναι υποστηρικτές αυτού, παρόλο που και οι δύο ζητούν θεσμικές μεταρρυθμίσεις και ιδιαίτερα, καλύτερη εκπροσώπηση της πολυμορφίας των γαλλικών πολιτικών κομμάτων. Εάν κερδίσει ο Macron, παραμένουν αρκετά ερωτηματικά για το πώς θα κυβερνήσει. Σε περίπτωση μιας βουλής χωρίς τη δυνατότητα σχηματισμού κυβέρνησης, μπορεί να υποχρεωθεί να δημιουργήσει έναν συνασπισμό ή ακόμη και μια “συνύπαρξη”. Ο Πρωθυπουργός και η κυβέρνηση, που θα διοριστούν μετά την Κυριακή, ίσως χρειαστεί να αλλάξουν τον Ιούνιο….
Ας ελπίσουμε ότι οι Γάλλοι θα είναι αρκετά αντιδραστικοί για να αγκαλιάσουν τις παγκόσμιες τάσεις όπως τους περιμένουμε ότι θα είναι, και να αποδείξουν ότι “η γαλλική εξαίρεση” είναι ζωντανή: για μια φορά, ας μην ισχύσει το “τρίτη και φαρμακερή”.