Η εκλογή του Emmanuel Macron στη θέση του επόμενου προέδρου της Γαλλίας είναι εντυπωσιακή και δύσκολη, για τη χώρα του και για την Ευρώπη.
Είναι εντυπωσιακή εν μέρει διότι στα 39 του χρόνια είναι ο νεότερος πρόεδρος μετά τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη. Οι ψηφοφόροι του Macron (και εκείνοι που υποστήριξαν την ακροδεξιά επικεφαλής του Εθνικού Μετώπου, Marine Le Pen) απέρριψαν τα εδραιωμένα κόμματα της αριστεράς και της δεξιάς. Οι ηγέτες του παραδοσιακού κομματικού συστήματος της Γαλλίας απορρίφθηκαν επειδή οδηγούσαν τη Γαλλία σε αδιέξοδο. Δεν θα μπορούσαν να φέρουν αποτελέσματα στην ανάπτυξη, στην απασχόληση, στις μεταρρυθμίσεις ή στα μέτρα για την αποκατάσταση της θέσης της Γαλλίας στην Ευρώπη.
Το άλλο εντυπωσιακό στη νίκη του Macron -με ποσοστό 66% έναντι του 34%- είναι πως έκανε εκστρατεία υπέρ της Ευρώπης, επειδή πίστευε σε αυτή. Είναι δύσκολο να σκεφτούμε άλλον κορυφαίο πολιτικό στην Ευρώπη που θα το έκανε αυτό με τον τρόπο που το έκανε ο Macron. Στην Ολλανδία, ο πρωθυπουργός Mark Rutte επανεξελέγη στις 15 Μαρτίου παίζοντας το χαρτί του λαϊκισμού αντί να υπερασπιστεί την Ευρώπη. Τόσο σταθερές ήταν οι πεποιθήσεις του. Ο Macron δεν απέκλινε από τις δικές του.
Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο Macron ωστόσο, είναι τεράστιες. Όχι μόνο θα πρέπει να κινητοποιήσει το μέγιστο της υποστήριξης για το μόλις ενός έτους κίνημά του En Marche! για να εξασφαλίσει μια θητεία στο κοινοβούλιο, το οποίο θα εκλεγεί τον Ιούνιο, για τις μεταρρυθμίσεις του. Πρέπει επίσης να αποτρέψει τη Γαλλία από το να διχαστεί μόνιμα μεταξύ εκείνων που είναι υπέρ μιας πιο ανοιχτής και ανταγωνιστικής Γαλλίας που είναι εδραιωμένη στην Ευρώπη, και των υποστηρικτών της Le pen, που απορρίπτουν την παγκοσμιοποίηση και ό,τι αντιπροσωπεύει η ΕΕ. Η στήριξη για το Εθνικό Μέτωπο στον β΄ γύρο των προεδρικών εκλογών στις 7 Μαΐου, διπλασιάστηκε σε σχέση με την αναμέτρηση του 2002, όταν ο πατέρας της, Jean-Marie, ήταν ηγέτης του κόμματος.
Ο Macron θα πρέπει επίσης να κερδίσει τους περισσότερους από το 11% των ψηφοφόρων, περίπου 4 εκατομμύρια, οι οποίοι δεν ψήφισαν κανέναν υποψήφιο. Για αυτό ήταν σημαντική η νικητήρια ομιλία του. Προσέγγισε τους υποστηρικτές της Le Pen και όσους είναι επιφυλακτικοί για τους στόχους του. “Γνωρίζω τους διχασμούς της χώρας μας που έχουν οδηγήσει ορισμένους στα άκρα. Τους σέβομαι. Γνωρίζω τον θυμό, την ανησυχία και τις αμφιβολίες που έχουν εκφράσει πολλοί”, δήλωσε ο Macron. Υποσχέθηκε να φροντίσει “τους πιο ευάλωτους” της κοινωνίας.
Η ομιλία του ήταν επίσης σημαντική εξαιτίας των οικονομικών και πολιτικών δεινών της Γαλλίας, που τα αντιμετωπίζουν και άλλες χώρες της ΕΕ. Αλλά η Γαλλία έχει σημασία λόγω του μεγέθους της, της δυναμικής της, και του τρόπου με τον οποίο έχει διαμορφώσει την πορεία της ΕΕ στο παρελθόν.
Αυτές οι ιδιότητες θα είναι ακόμη πιο σημαντικές καθώς η Ευρώπη πρέπει να αντιμετωπίσει μια αμερικανική κυβέρνηση που είναι προστατευτική με έναν τρόπο που είναι ελκυστικός στα κινήματα κατά της παγκοσμιοποίησης στην Ευρώπη. Δεν εκπλήσσει το γεγονός ότι ο Αμερικανός πρόεδρος και ο Ρώσος πρόεδρος ήθελαν τη Le Pen να κερδίσει τις εκλογές στη Γαλλία.
Η νίκη του Macron δεν σχετίζεται με αυτές τις λαϊκιστικές ή εθνικιστικές τάσεις στη Γαλλία ή στην υπόλοιπη Ευρώπη. Αντιθέτως, αυτή η νίκη δείχνει για ποιο λόγο οι ηγέτες πρέπει να φτάσουν πέρα από το χάσμα, στην άλλη πλευρά, για να αποτρέψουν κομμάτι της κοινωνίας να αποξενωθούν πλήρως ή να απογοητευτούν. Η Le pen ήταν σε θέση να αξιοποιήσει αυτή την αίσθηση της αγνόησης από το status quo.
Ωστόσο οι λύσεις της Le Pen για την γαλλική οικονομία δεν έδιναν καμία θεραπεία. Οι χώρες δεν μπορούν να κλείσουν τα σύνορά τους και να κλείσουν το κατάστημα. Δεν θα μπορούσαν ποτέ, ούτε καν με κομμουνισμό. Οι ηγέτες δεν μπορούν να κλειδώσουν την αλλαγή σε ένα κλουβί.
Και αυτό πρόκειται να είναι η μεγαλύτερη πρόκληση του Macron: πώς να αλλάξει τη Γαλλία και, με τη στήριξη της Γερμανίας, να αλλάξει την Ευρώπη. Η ΕΕ είναι στο κατώφλι κινδύνου εάν ο Macron και η Γερμανίδα Καγκελάριος angela Merkel δεν αναγνωρίσουν ότι ο γαλλό-γερμανικός κινητήρας, ο οποίος συνεχίζει να πιέζει την Ευρώπη προς τα εμπρός, πρέπει να ξεκινήσει εκ νέου -και γρήγορα. Αυτό δεν μπορέι να γίνει εκτός κι αν ο Macron προχωρήσει με τις μεταρρυθμίσεις που θα κάνουν πιο εύκολη την πρόσβαση νέων ανθρώπων στην αγορά εργασίας και που θα μειώσει την μεγάλη γραφειοκρατία και που θα ανοίξει την οικονομία της Γαλλίας στην μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζουν όλες οι χώρες της ΕΕ: την ψηφιοποίηση.
Η άλλη πρόκληση είναι να ολοκληρωθούν γρήγορα οι διαπραγματεύσεις για το brexit. Το Λονδίνο δεν θα πρέπει να κρατά όμηρο την ΕΕ, και η ΕΕ δεν θα πρέπει να χρησιμοποιήσει την επικείμενη έξοδο της Βρετανίας ως μια δικαιολογία για να συνεχίσει να κωλυσιεργεί. Πραγματικά, για τις δύο τελευταίες δεκαετίες, η Γαλλία ήταν στον αυτόματο εις βάρος του στάτους της στην Ευρώπη, αν όχι στον κόσμο. Η νίκη του Macron σημαίνει ότι η αναβολή και η καθυστέρηση δεν αποτελούν πλέον επιλογή.