Η Ευρώπη πανηγύρισε τη νίκη του Εμανουέλ Μακρόν στις προεδρικές εκλογές στη Γαλλία, με μια πλατφόρμα εσωτερικών οικονομικών μεταρρυθμίσεων και μεγαλύτερης ευρωπαϊκής ενότητας, όμως προσέθεσε και μία προειδοποίηση: δείξε μας ότι το εννοείς.
Ο κ. Μακρόν έχει υποσχεθεί να κινητοποιήσει τη νωχελική οικονομία της Γαλλίας με σκληρές δημοσιονομικές και εργασιακές αλλαγές. Θέλει, ωστόσο, επίσης, οι 19 χώρες που χρησιμοποιούν το ευρώ να μοιραστούν τους δημοσιονομικούς τους πόρους και η Γερμανία, η μεγαλύτερη οικονομία της ένωσης, να δαπανήσει περισσότερο για να στηρίξει την τοπική οικονομία.
Τη Δευτέρα, ευρωπαίοι αξιωματούχοι είπαν πως ο κ. Μακρόν θα πρέπει να εκπληρώσει το δικό του μέρος της συμφωνίας προτού μπορέσει να λάβει ανταπόδοση – αν αυτή έρθει ποτέ.
Παρ’ ότι εξέφρασαν ανακούφιση για την ήττα της Μαρίν Λε Πεν, την αντιευρωπαία αντίπαλο του κ. Μακρόν, κυβερνητικοί αξιωματούχοι στις Βρυξέλλες και το Βερολίνο είπαν πως θα παρακολουθήσουν στενά τις κινήσεις του νέου προέδρου της Γαλλίας, αναζητώντας ενδείξεις για την αξιοπιστία των εσωτερικών του μεταρρυθμίσεων προτού προχωρήσουν σε οποιαδήποτε υποχώρηση από τη δική τους πλευρά.
Η στάση αναμονής, είπαν κάποιοι, αναδεικνύει την απώλεια αξιοπιστίας που γνώρισαν διαδοχικές γαλλικές κυβερνήσεις που υποσχέθηκαν σοβαρές οικονομικές μεταρρυθμίσεις και πιο πειθαρχημένες δαπάνες, αλλά δεν κατάφεραν να τις εκπληρώσουν, έχοντας ως αποτέλεσμα την επανειλημμένη παραβίαση των κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις κρατικές δαπάνες και αφήνοντας την ανεργία σε επίμονα υψηλό επίπεδο.
Τα αιτήματα του κ. Μακρόν από τους μελλοντικούς του εταίρους συμπεριλαμβάνουν κοινό προϋπολογισμό στην ευρωζώνη, χρηματοδοτούμενο από συλλογικά ομόλογα, που θα κινητοποιήσει την ανάπτυξη μέσω δαπανών σε υποδομές. Λόγω του μεγέθους της, η Γερμανία θα ήταν ο βασικός εγγυητής των ομολόγων, κάτι που οι γερμανοί πολιτικοί έχουν απορρίψει ως ουσιαστική αναδοχή του δημόσιου χρέους άλλων χωρών.
Η γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ εγκωμίασε τη Δευτέρα τον κ. Μακρόν για τη «γενναία, φιλοευρωπαϊκή εκστρατεία» του. Όταν, ωστόσο, ο εκπρόσωπός της ρωτήθηκε για το ευρωομόλογα – κοινώς εκδιδόμενα ομόλογα με κοινή ευθύνη – σε μια τακτική κυβερνητική συνέντευξη τύπου, η απάντησή του ήταν λιτή: «Η αρνητική άποψη της γερμανικής κυβέρνησης για τα ευρωομόλογα παραμένει».
Αντί αυτού, η κυρία Μέρκελ και οι συντηρητικοί σύμμαχοί της στη Γερμανία άφησαν να εννοηθεί πως το βάρος θα βρίσκεται στους ώμους του κ. Μακρόν και της μελλοντικής του κυβέρνησης να πραγματοποιήσουν μη δημοφιλείς αλλαγές στο εσωτερικό. Αυτές οι αλλαγές θα πρέπει να είναι για το καλό της Γαλλίας, είπαν, και δε θα πρέπει να θεωρούνται αποτέλεσμα γερμανικής πίεσης.
«Δεδομένης της κατάστασης που έχουμε στη Γερμανία, δε νομίζω ότι πρέπει να δώσουμε προτεραιότητα στην αλλαγή της πολιτικής μας» είπε η κυρία Μέρκελ.
«Η γερμανική υποστήριξη δεν μπορεί φυσικά να αντικαταστήσει τις γαλλικές πολιτικές. Η Γαλλία θα πρέπει να πάρει τις δικές της αποφάσεις και θα τις πάρει» είπε.
Διπλωμάτες των χωρών που θα υποχρεώνονταν να μοιραστούν τον λογαριασμό με τη Γερμανία για τον κοινό προϋπολογισμό της ευρωζώνης αναφέρουν πως οι κυβερνήσεις τους θα θελήσουν να δουν την πορεία τουλάχιστον ενός έτους εγχώριων αλλαγών στη Γαλλία προτού να είναι πρόθυμοι να μπουν σε μια σοβαρή συζήτηση για το μοίρασμα των πόρων. Αυτό θα σημαίνει αναπόφευκτα τη δημιουργία, μετά τις κοινοβουλευτικές εκλογές του Ιουνίου, μιας κυβέρνησης που θα μπορέσει να κυβερνήσει αποτελεσματικά, επισημαίνουν οι διπλωμάτες.
Ακόμη και στις χώρες που υποστηρίζουν τη βαθύτερη ενοποίηση της ευρωζώνης και θα είχαν να κερδίσουν από την ευρύτερη γενναιοδωρία της Γερμανίας, υπάρχει μια ξεκάθαρη αντίληψη πως ο νέος πρόεδρος της Γαλλίας θα έχει περιορισμένη δυνατότητα να πείσει το Βερολίνο μέχρι να αποδείξει το πολιτικό του χέρι στο εσωτερικό.
«Πιστεύω πως θα είναι πολύ χρήσιμο στις μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ο κόσμος να δει πως η Γαλλία είναι πρόθυμη να κάνει μεταρρυθμίσεις, να κάνει αυτό που χρειάζεται» επισήμανε ανώτερος διπλωμάτης.
Τα τελευταία χρόνια, η Γαλλία έχει επανειλημμένα απαιτήσει – και λάβει – εξαιρέσεις στις προθεσμίες για να μειώσει το δημοσιονομικό της έλλειμμα κάτω από το όριο του 3% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος.
Παρομοίως, οι απαιτήσεις της ΕΕ για μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας και στο σύστημα επιδομάτων ανεργίας της Γαλλίας έχουν σε μεγάλο βαθμό αγνοηθεί από το Παρίσι, ενώ άλλες κυβερνήσεις, όπως η Ιταλία και η Ισπανία, υποχρεώθηκαν να συμμορφωθούν.
Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ εξέφρασε αυτές τις ενοχλήσεις τη Δευτέρα, λέγοντας πως παρ’ ότι είναι χαρούμενος με τη νίκη του κ. Μακρόν, η γαλλική κυβέρνηση δεν μπορεί να συνεχίσει με το ίδιο υψηλό επίπεδο δαπανών ως ποσοστό της οικονομίας της.
«Έχουμε ένα ιδιαίτερο πρόβλημα με τη Γαλλία. Είμαι εξαιρετικά γαλλόφιλος, όμως οι γάλλοι δαπανούν πάρα πολλά χρήματα. Και τα δαπανούν σε λάθος πράγματα» είπε ο κ. Γιούνκερ.
Ο πιο κοντινός σύμμαχος του κ. Μακρόν στην προσπάθεια να πείσει τη Γερμανία να αλλάξει την πορεία της λιτότητας μπορεί να είναι ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών Σίγκμαρ Γκάμπριελ – μέλος του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, του κεντροαριστερού κυβερνητικού συμμάχου της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης της κυρίας Μέρκελ. Έχει μιλήσει για την προσωπική του φιλία με τον κ. Μακρόν και είπε τη Δευτέρα πως η Γερμανία θα πρέπει να προσφέρει περισσότερη ευελιξία στους δημοσιονομικούς κανόνες της ευρωζώνης για να αποτρέψει την κατάκτηση από την εθνικίστρια Μαρίν Λε Πεν της προεδρίας όταν οι γάλλοι κληθούν ξανά στις κάλπες το 2022.
«Ρώτησα κάποτε τη γερμανίδα καγκελάριο «Τι είναι πραγματικά πιο ακριβό – κατά 0,5% υψηλότερα ελλείμματα για τη Γαλλία ή η κυρία Λε Πεν πρόεδρος΄» είπε ο κ. Γκάμπριελ τη Δευτέρα, αναφερόμενος στην κυρία Μέρκελ. «Αυτός είναι ο λόγος που πιστεύω πως εμείς οι γερμανοί πρέπει να αλλάξουμε τη θέση μας.»
Όμως σε μια εκλογική χρονιά, τέτοιου είδους σχόλια θα μπορούσαν να αποξενώσουν τους γερμανούς ψηφοφόρους που ήδη αποστρέφονται τις μεγάλες διασώσεις που έχουν χρειαστεί χώρες όπως η Ελλάδα, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία για να μείνουν στην επιφάνεια κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους της ευρωζώνης. Ο Χανς Μίχελμπαχ, κορυφαίος συντηρητικός βουλευτής σύμμαχος της Μέρκελ, απέρριψε τα σχόλια του κ. Γκάμπριελ ως ένδειξη της «οικονομικής ανικανότητας» του κόμματός του.
Αντί να κάνει μη δημοφιλής στο εσωτερικό υποχωρήσεις προς τον κ. Μακρόν και τη δημοσιονομική του ατζέντα τους επόμενους μήνες, η κυρία Μέρκελ μπορεί να αναζητήσει άλλους τομείς για να ενισχύσει την ευρωπαϊκή ενοποίηση, ανέφερε γερμανός αξιωματούχος. Αυτοί μπορεί να συμπεριλάβουν την άμυνα ή την εξωτερική πολιτική, όπου το Βερολίνο και το Παρίσι έχουν ήδη πραγματοποιήσει προσπάθειες για να εμβαθύνουν τους δεσμούς.
«Δεχόμαστε τον λόγο του Εμανουέλ Μακρόν και πιστεύουμε πως θα πραγματοποιήσει τις μεταρρυθμίσεις που περιέγραψε κατά την προεκλογική εκστρατεία» είπε ο γερμανός βουλευτής Γιούργκεν Χαρντ, ειδικός επί των εξωτερικών σχέσεων για το κόμμα της κυρίας Μέρκελ. «Εάν η νέα του κυβέρνηση αποφασίσει να κάνει πίσω από αυτές τις μεταρρυθμίσεις, θα υπάρξει ο κίνδυνος σε πέντε χρόνια η κατάσταση να είναι ακόμη χειρότερη, ανοίγοντας τον δρόμο ακόμη περισσότερο για τη Λε Πεν.»